ทุกคนอาจจะชินเวลาเห็นสิ่งก่อสร้างต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอาคาร สะพาน อุโมงค์ เขื่อน ถนน กำลังก่อสร้างอยู่ และเห็นว่ามันเป็นโครงสร้างอะไรสักอย่างเต็มไปหมด แต่ไม่รู้ว่ามันคืออะไร มีโครงสร้างเหมือนกันหรือไม่ บทความนี้จะอธิบายคร่าวๆเกี่ยวกับโครงสร้างพื้นฐานของการก่อสร้างและชนิดของโครงสร้างถ้าอธิบายละเอียดคงจะยาวมาก จะพยายามอธิบายให้เข้าใจง่ายที่สุด ทุกคนน่าจะเข้าใจโดยทั่วกันว่าโครงสร้างมีเพื่อรับน้ำหนักเป็นส่วนหลัก ส่วนเรื่องกันแดด กันน้ำ เป็นเรื่องรองแต่ก็สำคัญหมด โดยการคำนวณเราจะใช้แรง (Forces) โมเมนต์ (Moment) ต่างๆมาคำนวณซึ่งผมขอละส่วนนี้ มาต่อที่ชนิดของโครงสร้าง ผมขอแบ่งออกเป็น 7 ชนิด คือ คาน เสา โครงถัก โครงข้อแข็ง โครงรูปโค้ง โครงขึง และผนังรับแรงเฉือนคาน (Beam) คือ โครงสร้างทั่วไปที่รับน้ำหนักในแนวตั้ง ถ้าให้ง่ายคือให้นึกถึง บ้าน อาคาร ตึก ที่พึ่งก่อสร้างจะเห็นว่ามันเป็นโครงๆ ไม่มีอะไรมาก นั่นแหละคือ โครงสร้างคาน โดยคานสามารถทำจากคอนกรีตเสริมเหล็ก เหล็ก หรือไม้ก็ได้ตามสิ่งก่อสร้างนั้นๆเสา (Columns) คือ โครงสร้างที่มีความสำคัญมากๆ เพระต้องรับน้ำหนัก แต่ในไทยส่วนใหญ่จะเป็นเสาเล็ก ไม่ใหญ่มาก ซึ่งเสาก็ต้องอยู่คู่กับคานเป็นปกติ โครงถัก (Trusses) คือ โครงสร้างที่เอาเหล็ก (เป็นส่วนใหญ่) มาประกอบเป็นโครงรูปสามเหลี่ยมชิดๆ ถ้านึกไม่ออกให้นึกถึง สะพานในไทย หรือโครงหลังคาบางแห่ง หรือป้ายโฆษณาใหญ่ๆเวลาขับรถไปต่างจังหวัด ที่ใช้โครงถักกับสิ่งก่อสร้างประเภทดังกล่าวเพราะมันสร้างง่าย เร็ว โครงข้อแข็ง (Rigid Frames) คือ โครงสร้างที่มีข้อต่อยึดแน่นแบบต่อเนื่อง เหมาะกับอาคารประมาณ 20 - 30 ชั้น ซึ่งตึกสูงประมาณในไทยก็ใช้โครงสร้างแบบนี้แถบจะทั้งหมด ส่วนใหญ่โครงข้อแข็งประกอบจากคานกับเสายึดเชื่อมแน่นติดกัน โครงรูปโค้ง (Arches) คือ โครงสร้างที่เป็นรูปโค้งที่พาดยาวจากฝั่งหนึ่งไปอีกฝั่ง โดยโครงรูปโค้งคอยยึดและรับแรงจากเคเบิลย่อยๆ ถ้าให้ยกตัวอย่างในไทยก็ สะพานหลายๆแห่งที่มีโครงรูปโค้ง หรือ ถ้าไม่ใช่สะพานก็จะเป็นหลังคาอย่างหัวลำโพง โครงขึง (Cables) คือ โครงสร้างที่คลุมเนื้อที่กว้างมากในระนาบตามแนวยาว มีจุดรับแรง คือ เสากระโดง (ถ้านึกไม่ออก ให้นึกถึงเสาที่ขึงสายเคเบิลสะพานพระราม 8 หรือพระราม 9) ซึ่งจำนวนเสากระโดงขึ้นอยู่กับสิ่งก่อสร้าง แต่โดยส่วนมากจะใช้ เสาแถวเดียว ไม่ก็แถวคู่ โดยมีการขึงตรึงสายเคเบิล แล้วยึดเข้ากับโครงสร้าง ส่วนใหญ่ใช้โครงนี้กับสะพาน ผนังรับแรงเฉือน (Shear walls) คือ โครงสร้างที่เหมาะกับอาคารที่สูงกว่าที่โครงข้อแข็งจะรับไหว โครงสร้างนี้จะรับแรงด้านข้างได้ดี เพราะอาคารยิ่งสูงแรงลมก็ยิ่งสูงตามด้วย โดยให้ผนังลิฟต์ ผนังบันไดหนีไฟ หรือผนังที่เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ยึดกับโครงสร้างโดยรอบของอาคาร อย่างอาคารที่สูงมากๆก็ใช้อย่างตึกใบหยก 2 หรือ ตึกมหานคร ทั้งหมดนี้เป็นเพียงแค่พื้นฐานเบื้องต้นที่ทำให้ทุกคนพอเข้าใจ จำแนก แยกประเภท โครงสร้างของการก่อสร้างขึ้นบ้างไม่มากก็น้อย อ้างอิงภาพหน้าปกโดย Janez Podnar | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 1 โดย Pixabay | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 2 โดย Tetyana Kovyrina | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 3 โดย Ata Shanu | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 4 โดย Timea Kadar | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 5 โดย Imad Bo | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 6 โดย Charles Parker | Pexelsอ้างอิงภาพถ่าย 7 โดย Jegathisan Manoharan | Pexels เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !