เป็นนายกฯ เพื่อยุบสภา ? ย้อนดู 'อานันท์ ปันยารชุน' นายกฯ ผู้ยุบสภาใน 20 วัน

พรรคประชาชนเสนอรัฐบาลยุบสภาใน 4 เดือน แต่ล่าสุด พรรคเพื่อไทยประกาศว่า ถ้าหากเลือกชัยเกษม จะยุบสภาในทันที 

ที่ผ่านมาในประวัติศาตร์การเมืองไทย ก็เคยมีเหตุการณ์สมัยอดีตนายกฯ อานันทร์ ปันยารชุน นายกฯ คนที่ 18 ที่ในสมัยที่ 2 ดำรงตำแหน่งเพียง 20 วัน และประกาศยุบสภา จนถูกเรียกว่า ‘นายกฯ ที่เข้ามาเพื่อยุบสภา’ และยังมองว่าตนเองเข้ามาเพื่อยุติการบริหาร ไม่ใช่เพื่อเข้ามาดำเนินการบริหาร 

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นภายหลัง เหตุการณ์สำคัญทางการเมืองไทย คือช่วงพฤษภาทมิฬ ซึ่งภายหลังความรุนแรง และปราบปรามประชาชน ทำให้พลเอกสุจินดา คราประยูรได้ ลาออกจากตำแหน่ง และนายอาทิตย์ อุไรรัตน์ ประธานสภาผู้แทนราษฎรจะต้องนำชื่อผู้เหมาะสมเพื่อดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีขึ้นทูลเกล้าฯ 

ซึ่งอ้างอิงจากข้อมูลของสถาบันพระปกเกล้า ชี้ว่า มีทางเลือกอยู่ 2 ทาง คือพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ หัวหน้าพรรคความหวังใหม่ ที่ได้รับการยอมรับจากฝ่ายค้าน และพล.อ.อ.สมบุญ ระหงษ์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หัวหน้าพรรคชาติไทย แต่สุดท้ายนายอาทิตย์ “ได้เลือกเสนอ อานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีที่ไม่ได้เล่นการเมืองให้เข้ามาแก้ปัญหาการเมืองโดยการยุบสภา ให้ประชาชนตัดสินกันใหม่ นายอานันท์ ปันยารชุน ผู้ที่มิได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและมิได้สังกัดพรรคการเมืองจึงได้มาเป็นนายกรัฐมนตรีที่ใคร ๆ ก็แน่ใจว่าต้องเป็นอยู่ในตำแหน่งเพียง “ชั่วคราว” เท่านั้น”  

โดยในวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2535 อานันท์ ได้รับพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสมัยที่สอง จัดตั้งรัฐบาลเฉพาะกิจ เพื่อจัดการเลือกตั้งใหม่ โดยรัฐมนตรีส่วนใหญ่ เป็นรัฐมนตรีที่เคยดำรงตำแหน่งมาก่อนในสมัยแรก

ในหนังสือเรื่องเล่าผู้นำ ของวิษณุ เครืองาม ได้เล่าเรื่องว่า หลังได้รับการแต่งตั้ง อานันท์ ได้ถามว่า “ถ้าไม่แถลงนโยบาย แต่ยุบสภาเลยได้ไหม เพราะท่านเข้ามาเพื่อ "ยุติ" การบริหารราชการแผ่นดิน ไม่ใช่เพื่อ "ดำเนินการ" บริหารราชการแผ่นดิน”

โดยภายหลังรับตำแหน่ง 20 วัน ในวันที่ 30 มิถุนายน อานันท์ ปันยารชุนได้ดำเนินการให้ยุบสภา เพื่อเลือกตั้งทั่วไปกันใหม่ และกำหนดให้มีเลือกตั้งทั่วไปอีกครั้งในวันที่ 13 กันยายน 2535 

ทั้ง ๆ ที่ใน พ.ศ. 2535 นี้ได้มีการเลือกตั้งทั่วไปมาครั้งหนึ่งแล้วในตอนต้นปี ดังนั้น สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรชุดที่ถูกยุบนี้จึงเป็นผู้ที่ได้รับเลือกตั้งมาทำงานยังไม่ทันถึงปี และได้กำหนดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2535 ซึ่ง ชวน หลีกภัย จากพรรคประชาธิปัตย์นั้น ได้เข้ามาเป็นนายก คนถัดไป 

อานันท์ได้พ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสมัยที่สองในวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2535 คณะรัฐมนตรีอานันท์ 2 มีอายุทั้งหมด 105 วัน ทำหน้าที่ชั่วคราว เพื่อยุบสภาผู้แทนราษฎร 

เขายังเป็นนายกฯ ที่ดำรงตำแหน่งถึงสองสมัย โดยที่ไม่เคยมีความคิดที่จะเข้ามาเกี่ยวข้องกับการเมือง แต่ด้วยอุบัติเหตุทางการเมือง ทำให้ได้รับการแต่งตั้่ง และเข้ามาเพื่อยุติปัญหาทางการเมือง และคืนอำนาจให้ประชาชนเป็นผู้ตัดสินอย่างแท้จริง ผ่านการเลือกตั้งใหม่