ผู้เขียนมีโอกาสได้เดินทางไปยังพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา สถาบันทักษิณคดีศึกษา จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมโบราณวัตถุ ข้าวของเครื่องใช้ที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตและศิลปวัฒนธรรมของภาคใต้ รวมไปถึงเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวกับภาคใต้อีกด้วย(ภาพโดยผู้เขียน)ผู้เขียนไปสะดุดตากับส่วนจัดแสดงห้องหนึ่ง ซึ่งเป็นห้องที่รวบรวมเงินตราที่ใช้ในสมัยโบราณ ถึงถูกรวบรวมเก็บรักษาไว้ให้คนรุ่นหลังได้เห็นวิวัฒนาการการใช้เงินตราของคนใต้ในสมัยก่อนจนถึงปัจจุบัน ผู้เขียนขอเล่าความเป็นมาของการใช้เงินตราก่อนว่า ในอดีตเมื่อมนุษย์มาอยู่ร่วมกันเป็นสังคมแล้ว ก็ย่อมมีการติดต่อสื่อสาร แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน ในอดีตที่ยังไม่มีเงินตราที่เป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยน มนุษย์ก็ใช้การแลกเปลี่ยนสินค้าที่ตนเองมีกับผู้อื่น เมื่อสังคมมีความซับซ้อนมากขึ้น มีการแลกเปลี่ยนซื้อขายกับภายนอก จึงไม่ใช่แค่การแลกเปลี่ยนแบบเดิม ๆ จึงเริ่มมีการคิดค้นเงินตรามาเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนระหว่างกัน(ภาพโดยผู้เขียน)ไทยเริ่มใช้สื่อกลางในการแลกเปลี่ยนกับสินค้าและการซื้อขายเป็นอย่างแรกคือ หอยเบี้ย ซึ่งใช้มาตั้งแต่ก่อนสมัยสุโขทัย และยังสืบทอดการใช้หอยเบี้ยมาจนถึงสมัยอยุธยา และมีการพัฒนาเป็นใช้เงินพดด้วงควบคู่ไปกับหอยเบี้ยอีกด้วย ต่อมาในสมัยกรุงธนบุรีและสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นก็ยังคงใช้เงินพดด้วงเช่นเดียวกับสมัยอยุธยา ต่อมาในสมัยรัชการที่ 4 เริ่มมีการใช้เหรียญเงินตราโลหะแบบชนิดต่าง ๆ ก่อนจะพัฒนามาเป็นเหรียญแบนมาเรื่อย ๆ จนพัฒนาเป็นเหรียญและธนบัตรในปัจจุบัน(ภาพโดยผู้เขียน)ภายในห้องเงินตรา จัดแสดงเงินตราโบราณที่ถูกรวบรวมไว้มากมายทั้งหอยเบี้ยแบบต่าง ๆ เงินพดด้วงมีลักษณะเป็นก้อนโลหะกลม ๆ และมีตราประทับเป็นการบ่งบอกถึงสมัยต่าง ๆ นอกจากจะมีเหรียญแบบไทยแล้วก็ยังมีเหรียญที่มาจากต่างประเทศ ทั้งเหรียญแบบจีน เหรียญฝั่งอาหรับ-เปอร์เซีย เหรียญของฝั่งยุโรป เป็นต้น(ภาพโดยผู้เขียน)และยังมีธนบัตรไทยโบราณ มีตั้งแต่ธนบัตรยุคแรก ๆ ที่ขนาดธนบัตรค่อนข้างใหญ่ จนพัฒนามามีขนาดเท่ากับปัจจุบัน ซึ่งผู้เขียนไม่เคยเห็นหรือเคยใช้ แต่ก็เกิดมาทันช่วงที่ยังใช้ธนบัตร 10 บาท สิ่งที่น่าสนใจบนธนบัตรคือ ภาพที่อยู่บนธนบัตรที่จะเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ตามรัชสมัย ซึ่งธนบัตรไม่ใช่เพียงแค่เป็นเงินตราในการใช้จ่าย แต่ยังเป็นดั่งสิ่งที่จารึกประวัติศาสตร์ความเป็นไปของสมัยนั้น ๆ โดยเฉพาะเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์และบ้านเมือง เหรียญหรือเงินเก่า ๆ ถึงแม้จะนำมาใช้จ่ายไม่ได้แล้วแต่ก็มีคุณค่าและมีราคาสูง ปัจจุบันมีการรับซื้อเหรียญโบราณหรือเหรียญพิเศษที่ผลิตออกมาในโอกาสต่าง ๆ มาเก็บไว้เพื่อสะสม หรือเก็บไว้เป็นสมบัติเพราะเหรียญโบราณยิ่งเก่าก็ยิ่งมีคุณค่าเงินตราที่เราใช้อยู่ทุกวันก็มีวิวัฒนาการมาไกล และเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย หากมีโอกาสก็ลองเดินทางมาที่พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา พาลูก ๆ หลาน ๆ มาเรียนรู้ประวัติความเป็นมาและวิถีชีวิตของภาคใต้ ตลอดจนวัยผู้ใหญ่เองก็เหมือนได้ย้อนอดีต ทำให้ได้ความรู้ไม่ใช่แค่เรื่องเงินตรา แต่ยังมีคติชนคนภาคใต้อีกมากมายที่ยังอนุรักษ์ไว้ให้ศึกษาและคงอยู่ต่อไป @พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา