สมุนไพรนั้นเป็นพืชที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติ มีมากมายหลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดนั้นก็ล้วนแล้วแต่มีสรรพคุณทั้งสามารถเป็นยารักษาโรคแก้อาการเจ็บป่วยต่าง ๆ อีกทั้งยังเป็นยาบำรุงร่างกายให้แข็งแรงต้านทานต่อโรค โดยพืชสมุนไพรนั้นได้ถูกนำมาใช้ตั้งแต่สมัยโบราณ พืชสมุนไพรบางชนิดถูกค้นพบว่ามีบันทึกอยู่ในตำรายาโบราณเมื่อสมัยหลายพันปีก่อน นั่นก็แสดงให้เห็นว่าพืชสมุนไพรมีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตเป็นอย่างมาก แต่ในปัจจุบันเรามีความรู้เรื่องสมุนไพรกันน้อยมาก และมีการศึกษาเกี่ยวกับสมุนไพรกันในกลุ่มแคบ ๆ ทำให้คนทั่วมักรู้จักพืชสมุนไพรเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้น อีกทั้งพืชสมุนไพรบางชนิดก็ยาก และใกล้สูญพันธุ์เต็มทีผู้เขียนจึงตั้งใจเป็นอย่างยิ่งในการนำข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับพืชสมุนไพรมาเผยแพร่เป็นความรู้แก่ผู้สนใจทั่วไป เพื่อให้รู้จักลักษณะและสรรพคุณของสมุนไพรแต่ละชนิด อันจะทำให้พืชสมุนไพรเหล่านี้กลับมาเป็นที่รู้จักมากขึ้น ซึ่งในบทความนี้ผู้เขียนได้นำข้อมูลสมุนไพรหนึ่งชนิดที่มักถูกมองข้าม สมุนไพรชนิดนี้มีชื่อว่า “หญ้าปากควาย” พืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณไม่น้อยเลยทีเดียวภาพถ่ายโดยผู้เขียนลักษณะของ “หญ้าปากควาย” จัดประเภทเป็นพืชล้มลุกจำพวกต้นหญ้า ลำต้นกลมเล็กเปราะเป็นปล้อง แตกกิ่งและลำต้นทอดขนานไปกับพื้น เป็นพืชที่ทนแล้งได้ดี จะมีรากแตกออกมาตามปล้องของลำต้น ใบเล็กเรียวปลายใบแหลม โคนใบตัด มีขนเล็ก ๆ ปกคลุมตามกาบใบ ขนทำให้มีอาการคันเล็กน้อย ผิวใบเรียบด้าน ขอบใบทั้งสองข้างเรียบขนานกัน ดอกออกเป็นช่อคล้ายรูปนิ้วมือที่กลายยอดของกิ่ง มีสีน้ำตาลสรรพคุณของ “หญ้าปากควาย” แก้พิษไข้ แก้อีสุอีใส แก้อาการผิดปกติของไต ดับพิษร้อนในร่างกาย แก้ร้อนในกระหายน้ำ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยในการย่อยอาการ แก้อาการปวดบวมเมื่อสมัยที่ผู้เขียนเป็นนั้นมักเห็นพืชชนิดนี้ขึ้นอยู่มากตามสองข้างทาง ซึ่งก็มักจะเป็นอาหารของวัวควาย แต่หากขึ้นในท้องไร่ท้องสวนก็จะเป็นวัชพืชที่ทำลายยากมาก ต้องถอนทิ้งบ้างใช้จอบถากออกบ้าง โดยที่ตอนนั้นผู้เขียนไม่ทราบเลยว่าพืชชนิดก็เป็นสมุนไพรที่รักษาได้หลายอาการ จนเมื่อครั้งหนึ่งผู้เขียนเกิดป่วยไข้หัด ปู่ได้ถอน “หญ้าปากควาย” ทั้งต้นมาทำความสะอาดแล้วนำไปต้มประมาณ 20 นาที จากนั้นนำมาให้ผู้เขียนดื่มเป็นยา วันละ 3 ครั้งหลังอาหารเช้ากลางวันเย็น และให้อาบน้ำสมุนไพรนั้นด้วย เพียงแค่สองวันก็หายเป็นปกติ ปู่ยังบอกอีกว่าน้ำต้มสมุนไพรที่ได้จากการนำต้น “หญ้าปากควาย” มาต้มนั้น ช่วยแก้ร้อนในกระหายน้ำ และช่วยขับปัสสาวะได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้หากนำทั้งต้นมาตำผสมกับเหล้าขาวก็สามารถนำไปกระคบแก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกายได้อีกด้วยที่กล่าวมานั้นเป็นเพียงสรรพคุณบางส่วนที่ผู้เขียนเคยมีประสบการณ์ผ่านมา ซึ่งนอกจากนี้ “หญ้าปากควาย” ยังสามารถนำไปเข้าเครื่องยาผสมกับสมุนไพรชนิดอื่นเพื่อประกอบเป็นยารักษาโรคได้อีกหลายอาการ ท้ายนี้ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะทำให้ทุกท่านหันมาสนใจและให้ความสำคัญกับพืชสมุนไพรมากขึ้น เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ภูมิปัญญาที่มีมาแต่โบราณให้คงอยู่สืบต่อไป