โลกร้อนกระทบชีส วัวกินข้าวโพดแทนหญ้า รสชาติและคุณค่าเปลี่ยนไป

ภาวะโลกร้อนไม่ได้ส่งผลเพียงแค่ต่อสภาพอากาศหรือปริมาณน้ำฝนเท่านั้น แต่ยังคุกคามอาหารบนโต๊ะของเราอย่างเงียบๆ โดยเฉพาะ “ชีส” ที่เป็นผลิตภัณฑ์นมแปรรูปซึ่งต้องอาศัยคุณภาพของน้ำนมจากวัวโดยตรง ล่าสุด งานวิจัยจากฝรั่งเศสชี้ให้เห็นว่า การเปลี่ยนแปลงอาหารของวัวที่เกิดขึ้นจากสภาพอากาศที่แปรปรวน อาจส่งผลต่อทั้งรสชาติ สี เนื้อสัมผัส และคุณค่าทางโภชนาการของชีสอย่างมีนัยสำคัญ

งานวิจัยดังกล่าวดำเนินการโดย Matthieu Bouchon และทีมจากสถาบันวิจัยแห่งชาติด้านการเกษตร อาหาร และสิ่งแวดล้อมของฝรั่งเศส โดยมุ่งศึกษาชีส Cantal ซึ่งเป็นชีสเนื้อแข็งจากแคว้นโอแวร์ญ วัวที่ผลิตน้ำนมสำหรับชีสนี้โดยปกติกินหญ้าตามธรรมชาติ แต่เมื่อเกิดภัยแล้งรุนแรงขึ้น เกษตรกรหลายรายจึงจำเป็นต้องเปลี่ยนไปใช้อาหารสัตว์ชนิดอื่น เช่น ข้าวโพด ซึ่งให้ผลผลิตสูงและทนแล้งได้ดีกว่า เพื่อให้วัวมีอาหารกินต่อเนื่องในช่วงที่หญ้าขาดแคลน

ทีมวิจัยทดลองเลี้ยงวัวสองสายพันธุ์โดยจำลองสถานการณ์ภัยแล้งนานเกือบห้าเดือน และให้อาหารเสริมที่แตกต่างกันจากหญ้าเดิม พร้อมทั้งเก็บตัวอย่างน้ำนมอย่างต่อเนื่องเพื่อตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ เช่น กรดไขมัน โปรตีน และจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ พบว่าอาหารที่มีข้าวโพดเป็นส่วนประกอบหลักไม่ได้ทำให้น้ำนมน้อยลง และยังลดการปล่อยก๊าซมีเทนจากวัวได้ แต่กลับทำให้คุณภาพชีสด้อยลง ทั้งในแง่ของรสชาติ ความเข้มข้น และปริมาณกรดไขมันโอเมก้า-3 ที่ดีต่อหัวใจ

อีกหนึ่งประเด็นที่ไม่ควรมองข้ามคือผลกระทบทางสรีรวิทยาของวัวในสภาพอากาศที่ร้อนขึ้น โดยนักวิทยาศาสตร์จากบราซิลชี้ว่า วัวจะกินอาหารน้อยลงเมื่ออุณหภูมิสูง เพราะกระบวนการย่อยอาหารทำให้ร่างกายร้อนขึ้นไปอีก และเมื่อร่างกายเครียดจากความร้อน สารอาหารที่ควรจะไปช่วยสร้างน้ำนมก็จะถูกเบี่ยงเบนไปใช้ในระบบภูมิคุ้มกันแทน ทำให้วัวอ่อนแอและเสี่ยงต่อโรคต่างๆ มากขึ้น

ในประเทศร้อนอย่างบราซิล เกษตรกรหลายรายเริ่มเปลี่ยนระบบการเลี้ยงวัวจากแบบปล่อยในทุ่งไปเป็นการเลี้ยงในโรงเรือนเพื่อควบคุมอุณหภูมิ และมีการปรับสูตรอาหารสัตว์ให้เหมาะสมกับระบบย่อยของวัวมากขึ้น เช่น ลดปริมาณแป้งและเสริมด้วยเส้นใยจากฝ้ายหรือหญ้าแห้ง เพื่อรักษาคุณภาพน้ำนมให้คงที่แม้ในช่วงฤดูร้อนที่รุนแรง

แม้แนวทางจะแตกต่างกันไปในแต่ละภูมิประเทศ แต่ประเด็นสำคัญคือ อุตสาหกรรมนมต้องปรับตัวครั้งใหญ่ในยุคที่ภูมิอากาศไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป เพราะหากยังคงเดินหน้าโดยไม่เปลี่ยนแปลง เราอาจได้กินชีสที่รสชาติและคุณค่าทางอาหารไม่เหมือนเดิมอีกเลย — และนั่นอาจเป็นสัญญาณเล็กๆ ว่าภาวะโลกร้อนได้ลามเข้าสู่จานอาหารของเราทุกคนแล้ว