สำหรับหลายคนที่ยังไม่รู้จักแฟนฟิกว่าคืออะไร แฟนฟิกชัน (Fanfiction) คือนิยายที่เขียนและแต่งขึ้นโดยคนทั่วไป ไม่จำกัดเพศและอายุ เนื้อหาของแฟนฟิกนั้นผู้เขียนจะอ้างอิงตัวละครและ/หรือสถานที่ที่มาจากนิยาย ภาพยนตร์ หนังสือการ์ตูน เกม ฯลฯ มาไว้ในเรื่องส่วนหนึ่ง และอีกส่วนหนึ่งผู้เขียนจะแต่งเนื้อเรื่องใหม่เองตามความชอบและจินตนาการเพื่อสร้างสรรค์งานให้สนุกยิ่งขึ้น คุณเคยเป็นแบบนี้รึเปล่า เมื่ออยากอ่านแฟนฟิกชันเพื่อฝึกภาษา แต่เมื่อเข้าเว็บไซต์แล้วก็อาจรู้สึงงกับแท็ก (Tag) และการจัดประเภท (Genre) ของนิยายภาษาต่างประเทศ ความสับสนนี้เองที่ทำให้เราไม่สามารถเลือกประเภทนิยายที่ถูกใจได้ ในบทความนี้ผู้เขียนจะอธิบายศัพท์แสงต่าง ๆ ในโลกแฟนฟิกชันที่เกี่ยวกับการจัดเรทและประเภทของแฟนฟิกเพื่อให้ผู้อ่านทราบความหมาย ความแตกต่างของคำศัพท์และนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องการจัดเรท (Rating) การจัดเรทเป็นสิ่งสำคัญในการแต่งและเขียนนิยายเช่นกัน จุดประสงค์ของการจัดเรทคือเพื่อกำหนดความเหมาะสมของการอ่าน เนื่องจากงานเขียนนิยายมีหลายระดับและมีเนื้อหาที่หลากหลายมาก ดังนั้นจึงต้องมีการจัดระดับเรทไว้เรท G (General Audience) นิยายเรท G เป็นนิยายที่อ่านได้ทุกเพศ ทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นเด็กหรือเยาวชนก็สามารถอ่านได้ เนื้อหาโดยทั่วไปมักเป็นเรื่องเบาสมอง อารมณ์ขันและเกี่ยวกับจินตนาการ ต้องไม่มีภาพโป๊เปลือยและเรื่องทางเพศมาเกี่ยวข้องเรท PG (Parental Guidance) นิยายเรท PG เป็นนิยายที่ทั้งเด็กและเยาวชนสามารถอ่านได้ แต่นิยายอาจมีเนื้อหาบางส่วนที่ไม่เหมาะสมสำหรับเด็กและเยาวชน เช่น การใช้ความรุนแรงเพียงเล็กน้อยและการใช้ภาษาที่ไม่เหมาะสม ดังนั้นพ่อแม่หรือผู้ปกครองควรให้คำแนะนำในการอ่านเรท PG-13 (Parents Strongly Cautioned) นิยายเรท PG เป็นนิยายที่เหมาะสำหรับเด็กอายุ 13 ปีขึ้นไป เนื่องจากนิยายมีเนื้อหารุนแรงปานกลางและมีการใช้ภาษาที่ไม่เหมาะสม อาจมีฉากโป๊เปลือย กิจกรรมทางเพศและการใช้สารเสพติดเพียงเล็กน้อยเข้ามาเกี่ยวข้อง ดังนั้นจึงต้องมีพ่อแม่หรือผู้ปกครองคอยให้คำแนะนำในการอ่านเรท R (Restricted) นิยายเรทอาร์เป็นนิยายที่ไม่เหมาะสมกับเด็กและเยาวชนที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปี เพราะในนิยายมีความรุนแรงและการใช้ภาษาหยาบคาย หรือมีฉากสยดสยอง โป๊เปลือย กิจกรรมทางเพศและการใช้สารเสพติดเข้ามาเกี่ยวข้องเรท NC-17 (No one 17 and Under Admitted) นิยายเอ็นซีเป็นนิยายที่ไม่เหมาะสมกับเยาวชนที่มีอายุต่ำกว่า 17 ปี ต้องมีอายุ 18 ขึ้นไปเท่านั้นจึงจะสามารถอ่านได้ เนื่องจากเนื้อหามีความโหดร้าย รุนแรงและมีการใช้ภาษาหยาบคาย หรือมีภาพสยดสยอง โป๊เปลือย กิจกรรมทางเพศและการใช้สารเสพติดอย่างเปิดเผย เป็นต้น ประเภทของแฟนฟิก (Genre) การจัดประเภทของนิยายเป็นการระบุว่านิยายเรื่องหนึ่ง ๆ จะมีทิศทางและเนื้อหาไปในทิศทางไหนเพื่อที่ผู้อ่านจะได้ตัดสินใจว่าจะอ่านเรื่องดังกล่าวหรือไม่ ในบทความนี้ผู้เขียนจะไม่กล่าวถึงประเภทของงานเขียนทั่ว ๆ ไป เช่น โรแมนติก แฟนตาซี แอ็กชัน ฯลฯ แต่จะอธิบายคำศัพท์ที่ไม่ค่อยเห็นนักในบทความอื่น แต่ปรากฏบ่อยครั้งในแท็กนิยาย เช่น RPS AU SF เป็นต้นอ้างถึงบุคคลที่มีอยู่จริง (Real Person – RP/ RPF) Real Person เป็นนิยายที่อ้างถึงบุคคลที่มีอยู่จริงบนโลก ไม่ว่าจะมีชีวิตอยู่หรือเสียชีวิตไปแล้ว อาจเป็นนักร้อง นักแสดง บุคคลทางประวัติศาสตร์ ฯลฯ อย่างไรก็ตาม จำไว้ว่าเนื้อหาในนิยายนั้นมีทั้งส่วนที่อ้างความเป็นจริงและแต่งขึ้นมาใหม่ ดังนั้นผู้อ่านต้องแยกให้ออกว่าอันไหนคือความจริงและอันไหนคือเรื่องแต่งจักรวาลคู่ขนาน (Alternate Universe – AU) จักรวาลคู่ขนานในโลกแฟนฟิกชันหมายถึงการเปลี่ยนแปลงการวางเรื่องและการดำเนินเรื่องบางส่วนหรือเปลี่ยนใหม่เกือบสิ้นเชิง มีการอ้างอิงบุคคลจากเนื้อเรื่องเดิมก็จริง แต่ผู้เขียนอาจเปลี่ยนอาชีพ เพศ ฐานะทางสังคม ทัศนคติของตัวละครให้ต่างออกไป เช่น ในการ์ตูนเรื่อง One Punch Man (เทพบุตรหมัดเดียวจอด) ไซตามะซึ่งเป็นตัวเอกของเรื่องมีพลังในการต่อสู้อย่างที่ใครเทียบไม่ได้ แต่ในนิยายแฟนฟิกผู้เขียนอาจเปลี่ยนให้ไซตามะเป็นพนักงานกินเงินเดือนธรรมดาคนหนึ่ง เป็นต้นแฟนฟิกแบบตอนเดียวจบ (One Short – OS) แฟนฟิกแบบตอนเดียวจบคือเนื้อเรื่องเริ่มและจบภายในตอนเดียว ความยาวของตอนขึ้นอยู่กับเนื้อเรื่อง ฟิกตอนเดียวจบถือเป็นตัววัดกึ๋นและความสามารถของนักเขียนในการพาคนอ่านให้สนุกไปกับเนื้อเรื่องในระยะเวลาอันจำกัดและสั้นแฟนฟิกแบบสั้น (Short Fiction – SF) แฟนฟิกแบบสั้นนั้นผู้เขียนมักจะเขียนไม่เกิน 2 – 3 ตอน หรือในบางกรณีอาจมากกว่านั้นขึ้นอยู่กับความพอใจของผู้เขียน (ก็คือความขยันและความขี้เกียจของผู้เขียนนั่นเอง)แฟนฟิกสแตนด์อโลน (Stand Alone -SA) แฟนฟิกสแตนด์อโลนคือนิยายที่เราสามารถอ่านแยกได้ หมายความว่า ไม่จำเป็นต้องอ่านนิยายเรื่องอื่นของผู้แต่งคนเดียวกันมาก่อนเพราะเนื้อหาเริ่มและจบในตัว ไม่มีตอนต่อ บางครั้งหลายคนก็ใช้คำนี้แทนคำศัพท์คำว่า วันช็อต (One Short)แฟนฟิกยกจากเหตุการณ์สั้น ๆ (Drabble) แฟนฟิกประเภทนี้มีความยาวประมาณ 100 คำ (หรือประมาณ 50 – 500 คำ) นิยายประเภทนี้มักจะยกฉากหรือเหตุการณ์สั้น ๆ มาบรรยาย เช่น อาจเป็นฉากลอย ๆ ไม่มีที่มาที่ไป ในฉากหรือเหตุการณ์นั้น ตัวละครอาจบรรยายความรู้สึก ความคิดเห็นและมุมมองที่มีต่อเรื่องใดเรื่องหนึ่งออกมาแฟนฟิกอิงมุมมอง (Point of View – POV) แฟนฟิกอิงมุมมองคือนิยายที่ดำเนินเนื้อเรื่องโดยอ้างจากมุมมองของตัวละครใดตัวละครหนึ่งในเรื่อง โดยปกติแล้วผู้อ่านจะทราบเนื้อเรื่องผ่านสายตาของบุคคลที่ 1 หรือตัวละครเอกเป็นหลัก ดังนั้นผู้อ่านจะไม่สามารถทราบได้ว่าตัวละครอื่นคิดเห็นอย่างไร ยกเว้นในกรณีทีที่ผู้เล่าเรื่องเป็นบุคคลที่ 3 แบบรู้แจ้ง ที่สามารถรับรู้ทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและเข้าใจความคิดของตัวละครทุกตัวในเรื่องแฟนฟิกเพลง (Songfic) แฟนฟิกเพลงเป็นนิยายที่ผู้แต่งได้รับแรงบันดาลใจจากเพลงเพลงหนึ่งในการแต่งเนื้อเรื่อง เนื้อหาและความหมายของเพลงนี้เองมีส่วนสำคัญในการทำให้เนื้อเรื่องน่าอ่านและซาบซึ้งกินใจมากยิ่งขึ้นแฟนฟิกพรอมท์ (Prompt Fanfic) แฟนฟิกประเภทนี้เป็นฟิกสั้น (มาก) ที่แต่งจากหัวข้อ ไอเดีย โควตต่าง ๆ ประมาณว่าคนเขียนได้ไอเดียแล้วก็จับมาแต่งนิยายทันที (prompt = กะทันหัน/ ทันที)ขอบคุณแฟนฟิกพรอมท์โดย Teratophilia บนเว็บ Tumblr หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่านทุกท่านที่ชอบแฟนฟิกนะคะ :D แหล่งอ้างอิงรูปประกอบบทความรูปที่ 7 : ตัวอย่างแฟนฟิกพรอมท์เขียนโดย Teratophilia บนเว็บ Tumblr ถ่ายโดย Snipping Tool