กัมพูชาทอดทิ้ง "ศพทหาร" ละเมิดอนุสัญญาเจนีวาแค่ไหน เข้าข่ายอาชญากรรมสงครามหรือไม่?

ในขณะที่ทหารกล้าของไทยที่เสียชีวิตในสถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา ได้รับการปฏิบัติเยี่ยงวีรบุรุษ และนำร่างมาประกอบพิธีศพอย่างสมเกียรติ

แต่ทางการไทยกลับเผยข้อมูลว่า มีศพทหารกัมพูชาจำนวนมากถูกทอดทิ้งไว้ตามแนวชายแดน จนเริ่มส่งกลิ่นเหม็น และสร้างความกังวลด้านสาธารณสุข

หากไปดูอนุสัญญาเจนีวา ฉบับที่ 1 และ 4 จะมีข้อที่กำหนดถึงหลักปฏิบัติต่อผู้เสียชีวิตจากการสู้รบ

มาตรา 17 อนุสัญญาฉบับที่ 1 กำหนดว่า ผู้เสียชีวิตจากความขัดแย้งต้องได้รับการปฏิบัติอย่างสมเกียรติ และควรกระทำ หากสามารถนำร่างไปประกอบพิธีตามศาสนาของผู้เสียชีวิต ส่วนหลุมฝังศพก็ต้องได้รับความเคารพเช่นกัน

มาตรา 16 อนุสัญญาฉบับที่ 4 ระบุว่า ในทางการทหาร คู่กรณีแต่ละฝ่ายจะต้องอำนวยความสะดวก และพิทักษ์ร่างผู้เสียชีวิตจากความขัดแย้ง จากการปฏิบัติมิชอบ 

ขณะที่มาตรา 34 ของพิธีสารเพิ่มเติมฉบับที่ 1 กำหนดว่า ร่างผู้เสียชีวิตจะต้องได้รับความเคารพ ไม่ว่าจะเสียชีวิตจากการทำหน้าที่ หรือถูกควบคุมตัวก็ตาม

ไม่เพียงเท่านั้น เรื่องของศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ แม้จะเสียชีวิตไปแล้ว ถือเป็นหลักการที่องค์กรระหว่างประเทศหลายแห่งให้ความสำคัญ 

อาทิ ศาลอาญาระหว่างประเทศ ระบุถึงปัจจัยที่เข้าข่ายอาชญากรรมสงครามในปี 2000 ว่า การกระทำที่เป็นการละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นผู้มีชีวิตหรือเสียชีวิตแล้ว ถือว่าเข้าข่ายอาชญากรรมสงคราม

ไม่เพียงเท่านั้น หลักการปฏิบัติต่อผู้เสียชีวิตในสนามรบ ถูกกำหนดอยู่ในคู่มือทางทหารของหลายประเทศด้วย  

ยกตัวอย่าง ออสเตรเลีย ระบุว่า ร่างผู้เสียชีวิตไม่ว่าจะทหารหรือพลเรือน จะต้องได้รับความเคารพ และปฏิบัติอย่างมีมนุษยธรรม  

เช่นเดียวกับ อเมริกาและแคนาดา ที่กำหนดว่า ร่างผู้เสียชีวิตจะต้องได้รับความเคารพอย่างเคร่งครัด และการทำลายศพ หรือปฏิบัติมิชอบต่อศพ ถือเป็นอาชญากรรมสงคราม  

อิสราเอลก็กำหนดว่า กองทัพต้องดูแลทหารผู้บาดเจ็บหรือเสียชีวิต แม้จะเป็นฝ่ายศัตรูก็ตาม 

สำหรับกรณีของกัมพูชา  ฝ่ายไทยชี้ว่า รัฐบาลและกองทัพกัมพูชา เพิกเฉยและละเมิดการปฏิบัติต่อศพทหารของตนเอง ไม่เพียงขัดกับหลักศีลธรรม แต่ยังละเมิดกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศอย่างชัดเจน เป็นการละเมิดเกียรติยศกองทัพกัมพูชา ละเลยศักดิ์ศรีของทหาร และขัดต่อหลักศาสนาของกัมพูชา ที่ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ 

ไม่เพียงเท่านั้น การปล่อยศพทิ้งไว้โดยไม่กอบกู้ ยังอาจลุกลามเป็นปัญหาข้ามพรมแดน และความเสี่ยงก่อโรคร้ายอีกด้วย

ด้านสื่อกัมพูชาอย่าง Khmer Times รายงานตอบโต้ว่า ทางการไทยบิดเบือนข้อมูล โดยยืนกรานว่า กองทัพกัมพูชาปฏิบัติตามกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ และอนุสัญญาเจนีวา ไม่ว่าจะต่อทหารตนเองหรือทหารชาติอื่น