น้ำท่วมขังนานขึ้นทุกปี กทม.–พื้นที่ชายฝั่งเริ่มวิกฤติ

ดร.สนธิ คชวัฒน์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ชมรมนักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมไทย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก เกี่ยวกับสาเหตุที่ทำให้น้ำท่วมขังนานขึ้นในช่วงฝนตกและน้ำทะเลหนุนสูง

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ปัญหาน้ำท่วมขังในเมืองชายฝั่งของประเทศไทย เช่น กรุงเทพฯ สมุทรปราการ ชลบุรี และระยอง มักเกิดบ่อยขึ้นและมีแนวโน้มรุนแรงกว่าเดิม โดยเฉพาะในช่วงที่ฝนตกหนักพร้อมกับน้ำทะเลหนุนสูง ปรากฏการณ์นี้ทำให้การระบายน้ำฝนลงสู่ทะเลเป็นไปได้ช้า จนน้ำเอ่อล้นท่วมพื้นที่เมืองและใช้เวลานานกว่าปกติในการลดระดับลง

สาเหตุสำคัญของปัญหานี้เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ประการแรก คือ แรงดันน้ำทะเลหนุนสูง ที่ทำให้กระแสน้ำจากแผ่นดินไม่สามารถไหลลงสู่ทะเลได้สะดวก เมื่อน้ำทะเลดันย้อนกลับจึงเกิดภาวะคอขวด น้ำฝนจำนวนมากที่ตกลงมาไม่สามารถระบายออกทันเวลา

นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยด้าน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่ทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเกิดจากการขยายตัวของน้ำทะเลเมื่ออุณหภูมิโลกเพิ่มสูงขึ้น และจากการละลายของธารน้ำแข็งและแผ่นน้ำแข็งในกรีนแลนด์และแอนตาร์กติกา ซึ่งน้ำแข็งเหล่านี้เมื่อหลอมละลายจะไหลลงสู่มหาสมุทร เพิ่มปริมาตรน้ำทะเลมากขึ้น เฉลี่ยปีละ 3–5 มิลลิเมตร

อีกปัจจัยหนึ่งคือ แรงดึงดูดของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ ที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์น้ำขึ้นน้ำลง โดยเฉพาะในช่วงที่ทั้งสามดวงอยู่ในแนวเดียวกัน จะทำให้เกิด “น้ำเกิด” หรือน้ำขึ้นสูงกว่าปกติ เดือนละสองครั้ง หากบังเอิญตรงกับช่วงฝนตกหนักก็จะยิ่งทำให้ปัญหาน้ำท่วมรุนแรงขึ้น

เมื่อรวมกับสภาพภูมิอากาศโลกที่ร้อนขึ้นและโครงสร้างพื้นฐานด้านการระบายน้ำที่ยังไม่สมบูรณ์พอ เช่น คันกั้นน้ำไม่ทั่วถึง หรือคลองระบายน้ำไม่สามารถเชื่อมต่อกับทะเลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัญหาน้ำท่วมขังจึงทวีความรุนแรงและยาวนานขึ้นทุกปี

ดังนั้น การแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนจึงจำเป็นต้องอาศัยทั้งการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเสริมสร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านการจัดการน้ำ และการวางแผนเมืองที่คำนึงถึงความเสี่ยงจากน้ำทะเลหนุนสูง เพื่อให้สามารถรับมือกับสถานการณ์น้ำท่วมที่มีแนวโน้มรุนแรงขึ้นในอนาคต