ไฟป่าเชียงใหม่ : เมื่อสัตว์ป่ากลายเป็นเหยื่อไฟป่า

หลายคนคงยังจำภาพสุดสะเทือนใจของโคอาลาหลายสิบตัวที่บาดเจ็บจากไฟป่าในออสเตรเลียเมื่อไม่กี่เดือนก่อนได้ ภาพคล้าย ๆ กันนั้นกำลังเกิดขึ้นกับสัตว์ป่าหลายตัวที่ได้รับผลกระทบจากไฟป่าในภาคเหนือของไทยในขณะนี้

นับตั้งแต่กลางเดือนมีนาคม 2563 เป็นต้นมา เขตอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุยต้องเผชิญกับวิกฤตไฟป่าอย่างต่อเนื่องในแทบจะทุกฝั่งของพื้นที่อุทยานฯ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองเชียงใหม่นัก

ไฟป่าครั้งนี้ไม่เพียงคร่าชีวิตของเจ้าหน้าที่และชาวบ้านอาสาสมัครดับไฟป่าไปแล้วอย่างน้อย 6 คน และบาดเจ็บอีกหลายคน แต่ยังทำให้สัตว์ป่าจำนวนไม่น้อยต้องตายและบาดเจ็บ ซึ่งขณะนี้ยังไม่มีการประเมินจำนวนอย่างเป็นทางการ แต่สัตว์ป่าจำนวนหนึ่งถูกส่งมาที่คลินิกสัตว์ป่าของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 ตั้งแต่เดือน มี.ค. โดยมาจากหลายจังหวัดทั้งลำปาง แพร่ และ เชียงใหม่

• ทำไมปีนี้ไฟป่าเชียงใหม่หนักกว่าทุกปี
• สู้ไฟจนตัวตาย เรื่องเคราะห์ร้ายของหญิงอาสาสมัครดับไฟป่าเชียงใหม่
• "ถ้ารอ จนท.ไฟอาจจะไหม้เยอะกว่านี้" เสียงจากหญิงกะเหรี่ยงปกาเกอะญอจากดอยอินทนนท์ในไฟป่าเชียงใหม่

สมชาย บริสุทธิ์ หัวหน้าฝ่ายสุขภาพสัตว์ ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 เชียงใหม่ ซึ่งรับผิดชอบ 8 จังหวัดภาคเหนือ บอกกับบีบีซีไทยว่า นับตั้งแต่เกิดไฟป่าขึ้นเมื่อเดือน ม.ค.และรุนแรงขึ้นในเดือน มี.ค. เป็นต้นมา มีประชาชนและอาสาสมัครนำสัตว์ป่าที่ได้รับบาดเจ็บหรือพลัดหลงจากแม่เพราะไฟป่ามาให้สำนักงานฯ ดูแลอย่างน้อย 4 ชนิด รวม 11 ตัว

คลินิกสัตว์ป่าซึ่งตั้งอยู่ที่ ต.แม่เหียะ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ มีสัตวแพทย์ 2 คน สัตวบาล 2 คน และเจ้าหน้าที่ภาคสนามอีก 6 คน มีภารกิจช่วยเหลือสัตว์ป่าที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งมาจากหลายสาเหตุ ก่อนที่จะปล่อยกลับคืนสู่ป่าหรือส่งต่อไปยังหน่วยงานที่รับผิดชอบดูแลรักษาต่อไป

สัตว์ป่าที่ถูกส่งมายังคลินิกฯ ช่วงที่เกิดไฟป่าส่วนใหญ่เป็นลูกสัตว์ป่าที่พลัดหลงจากพ่อแม่ ได้แก่ลูกแมวดาว 8 ตัว ลูกลิงเสน 1 ตัว ลูกหมาไม้ 1 ตัว และอีเห็น 1 ตัว ทั้งหมดได้รับการตั้งชื่อจากเจ้าหน้าที่เพื่อให้ง่ายต่อการจดจำ

บีบีซีไทยพาไปรู้จักบรรดา "ผู้รอดชีวิต" ที่อยู่ในความดูแลของคลินิกสัตว์ป่าและเป็นตัวแทนของสัตว์ป่าอีกจำนวนมากที่กำลังได้รับผลกระทบอย่างหนัก

แมวดาว : น้องแตงกวา น้องแตงไทย น้องซานต้า น้องปุย และน้องฝ้าย

นับตั้งแต่เกิดไฟป่า มีลูกแมวดาวถูกส่งมาให้คลินิกฯ ดูแลทั้งหมด 8 ตัว จากหลายจุด ดังนี้

• 4 มี.ค. ลูกแมวดาวเพศเมีย หย่านมแล้ว 2 ตัว จากอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย อำเภอเมืองเชียงใหม่
• 31 มี.ค. ลูกแมวดาว 2 ตัว จากสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 13 (ลำปาง) เป็นเพศผู้และเพศเมีย หย่านมแล้ว
• 3 เม.ย. ลูกแมวดาวเพศเมีย 1 ตัว หย่านมแล้ว จากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่เลา-แม่แสะ อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่

ลิงเสน : น้องเผือก

ในช่วงต้นเดือนเมษายน มีชาวบ้านพบลูกลิงเสนตัวหนึ่ง บริเวณป่าใน อ. ฝาง จ.เชียงใหม่ จึงนำมาส่งที่คลินิกฯ เจ้าลูกลิงยังไม่หย่านม ไม่ได้รับบาดเจ็บ คาดว่าพลัดหลงกับแม่ช่วงเกิดไฟป่า ทีมสัตวแพทย์ตั้งชื่อให้ว่า "น้องเผือก" เพราะตัวของมันมีสีขาว ๆ

คลินิกจะต้องอนุบาลเจ้าเผือกต่อไปจนกว่ามันจะโตและสามารถปล่อยกลับคืนสู่ป่าได้ แต่ถ้ามันไม่สามารถเรียนรู้สัญชาตญาณของสัตว์ป่าได้ ก็อาจต้องส่งไปยังสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าต่อไป

อีเห็นข้างลาย : เรนเจอร์

อีเห็นข้างลาย เพศผู้ตัวเต็มวัย ได้รับบาดเจ็บสาหัส ตาถลนออกมา เจ้าหน้าที่เจอมันระหว่างดับไฟป่าที่อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย อำเภอเมือง จ.เชียงใหม่ สัตว์แพทย์สันนิษฐานว่าบาดแผลตามตัวอาจเกิดจากการหลบหนีไฟป่า รวมทั้งต่อสู้กับสัตว์อื่นมาก่อน และตั้งชื่อให้มันว่า "เรนเจอร์"

https://www.facebook.com/106940680855650/videos/2844270432323545

น.สพ.บุรฉัตร ตันประดิษฐ์ ผู้ดูแลเจ้าเรนเจอร์บอกกับบีบีซีไทยว่า เจ้าเรนเจอร์น่าจะอายุมากแล้ว มีอาการอ่อนเพลียและอดอาหารมานาน เขายังบอกไม่ได้ว่าอาการของมันจะดีขึ้นหรือไม่

หมาไม้ : น้องคำอุ่น

ลูกหมาไม้ อายุไม่ถึง 1 เดือน เป็นสมาชิกตัวล่าสุดของคลินิกสัตว์ป่า ชาวบ้านบนดอยปุยพบมันเข้าและนำมาส่งเจ้าหน้าที่เมื่อวันที่ 8 เม.ย.

น.สพ.บุรฉัตรบอกว่า เนื่องจากสถานการณ์ไฟป่ายังไม่จบ ทางเจ้าหน้าที่จึงยังประเมินไม่ได้ว่าจำนวนสัตว์ป่าที่ได้รับผลกระทบจะมากหรือน้อยกว่าปีที่แล้ว สัตว์ป่าที่ถูกส่งมาที่คลินิกอาจจดูน่าสงสาร แต่ก็ยังโชคดีกว่าสัตว์อีกหลายตัว ที่มีคนมาเจอและส่งมันมารักษาได้ทันเวลา

เขาฝากคำแนะนำถึงผู้ที่พบเจอสัตว์ป่าบาดเจ็บในพื้นที่ภาคเหนือว่า "กรณีที่พบเจอสัตว์ป่าได้รับบาดเจ็บ หากว่าอยู่ไกลจากคลินิกฯ​ ก็สามารถโทรศัพท์ปรึกษาสัตวแพทย์ว่าต้องทำอย่างไร เพื่อปฐมพยาบาลช่วยชีวิตสัตว์ป่าเหล่านั้นก่อนที่จะมาถึงคลินิก น่าจะเป็นวิธีที่ดีและทำให้พวกเขาปลอดภัยมากขึ้น"

ผู้ที่พบเจอสัตว์ป่าได้รับบาดเจ็บในพื้นที่ภาคเหนือ ติดต่อคลินิกสัตว์ป่า สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 ได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 098 794 2022