ผู้เฒ่าผู้แก่ของชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตกในจังหวัดกาญจนบุรีมีคำเตือนสติ 4 อย่างให้พึงระวังเมื่อสิ่งเหล่านั้นมาถึง เพราะอาจจะทำให้ความเป็นตัวตนหรือประเพณีวัฒนธรรมของตนเองเลือนหายไปได้ หากไม่รู้เท่าทันและหลงลืมวิถีชีวิตที่ดีงามของตนเองไปเพราะเป็นความเปลี่ยนแปลง 4 อย่างที่เข้ามา สิ่งเหล่านั้น คือ อะไรกันบ้าง 1. งูใหญ่เลื้อยเข้าหมู่บ้าน 2. ม้ามีเขา 3. เสาออกดอก 4. มีคนมาตะโกนข้างบ้าน สิ่งเหล่านี้คือการเปรียบเทียบของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชุมชน คำเตือนแรก งูใหญ่เลื้อยเข้าหมู่บ้าน หมายถึง ถนนหนทางที่เริ่มสะดวกสบาย สามารถสัญจรได้ตลอดเวลา ถนน หากมองในมุมสูงก็เปรียบเสมือนงูใหญ่ลำตัวยาว คดเคี้ยวไปมา เมื่อเดินทางสะดวกทุกสิ่งทุกอย่างก็สามารถเชื่อมต่อหากันได้ วัฒนธรรมจากภายนอกเข้ามาได้ง่าย วัฒนธรรมจากภายในก็ออกไปได้ง่ายเช่นกัน แต่หากมีสติเท่าทัน มองในด้านประโยชน์ ความสะดวกสบาย ความปลอดภัยก็เป็นเรื่องที่ดี และยังสามารถรักษาประเพณีวัฒนธรรม ความเชื่อที่ดีงามไว้ได้ ก็เกิดความสมดุลได้เช่นกัน คำเตือนที่ 2 ม้ามีเขา โดยปกติม้าจะไม่มีเขา แต่ในความหมายที่กล่าวถึง ก็คือ ยวดยานพาหนะ เริ่มต้นด้วยรถจักรยานยนต์มีแฮนด์ 2 ข้าวให้จับ 2 เปรียบเหมือนเขาของม้า แสดงถึง ความเร่งรีบ สะดวกสบาย แต่ขณะเดียวกันก็ต้องแลกเปลี่ยนด้วยการจ่ายค่าน้ำมัน การซ่อมแซมด้วยเงินตรา หากใช้ให้ดีก็มีประโยชน์ หากใช้ไม่ดีก็สามารถทำร้ายเจ้าของได้ด้วยเช่นกัน รวมไปถึงรถยนต์อีกด้วย คำเตือนที่ 3 เสาออกดอก ความหมายก็คือ เสาไฟฟ้าที่เข้ามามีบทบาทแทนเสาไม้ทั่วไป ความสว่างไสวเข้ามา ทำให้ช่วงค่ำคืนยาวนานขึ้น จากที่ถึงเวลานอนก็ไม่อยากนอน เพราะมีไฟฟ้า มีแสงสว่างทำให้ทำอะไรได้มากกว่าเดิม ทำให้เวลาพักผ่อนน้อยลงไป ส่งผลให้ใช้วิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงจากเดิมไป สนใจสิ่งภายนอกมากขึ้นกว่าสิ่งที่อยู่ภายในตนเอง คำเตือนที่ 4 มีคนมาตะโกนข้างบ้าน ความหมาย คือ มีคนมาประกาศขายของให้เราอยากไปซื้อ แสดงถึงค่าใช้จ่ายที่ต้องมากขึ้นด้วยเช่นกัน คำเตือนข้อสุดท้าย เปรียบเหมือนการรวมคำเตือนทั้ง 3 อย่างข้างต้นมารวมอยู่ในข้อนี้ เพราะเมื่อมีทางดี (งูใหญ่) ก็มีคนมาขายของได้ มีไฟฟ้า (เสาออกดอก) ก็สามารถสื่อสารกันได้ง่ายขึ้น มีพาหนะเดินทาง (ม้ามีเขา) ก็สามารถเดินทาง ขนส่งของได้รวดเร็วยิ่งขึ้น การมาตะโกนหน้าบ้านผ่านเครื่องขยายเสียงจึงเป็นสัญลักษณ์แทนความเจริญที่มาเยือนหมู่บ้านได้อย่างชัดเจน สำหรับหมู่บ้านของผู้เขียน "กองม่องทะ" ก็เป็นอีกหนึ่งหมู่บ้านที่มีสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นทั้งหมดแล้ว ด้วยเป็นหมู่บ้านที่ใกล้เมืองมากที่สุด เข้า-ออกได้ง่ายที่สุด แม้ว่าถนนยังไม่ดีทั้งหมด พลังงานไฟฟ้าจากโซล่าเซลล์ที่กำลังจะกลายเป็นพลังงานไฟฟ้าโดยตรงในปีหน้า (2569) ส่วนยานพาหนะและการมาประกาศขายของนั้นกลายเป็นเรื่องปกติไปแล้ว เพราะถนนสามารถเข้าได้ตลอดทั้งปี (หน้าฝนอาจจะเข้ามาน้อยหน่อยเพราะถนนบางช่วงไม่ดี เป็นหลุม เป็นบ่อ และลื่น) ทุกคนเริ่มคุ้นชินเวลามีคนมาขายของหรือเปิดร้านค้าที่วัดแล้ว ที่เหลือก็เป็นแค่การปฎิบัติตนโดยใช้วิถีเดิมที่เคยมีมาปรับเข้ากับวิถีใหม่ที่เข้ามาแล้วทำให้เกิดความสมดุลให้ได้มากที่สุดก็เพียงพอ เมื่อวิถีเปลี่ยนก็ส่งผลต่อความคิด ความเชื่อ และการปฏิบัติได้ แต่อยู่ที่ว่าคนในชุมชนจะยังเห็นความสำคัญหรือสิ่งดีๆ ที่เคยมีมาได้แค่ไหน นั่นเป็นสิ่งที่ท้าทายสำคัญทุกชุมชนที่กำลังเปลี่ยนแปลงทุกที่เช่นกัน ทุกภาพประกอบ โดยผู้เขียน ขอบคุณ Canva ใช้ตกแต่งภาพปก เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !