เยียวยา “แผลใจวัยเด็ก” ปมฝังใจที่นานเท่าไหร่ก็ยังอยู่

เด็กน้อยในวันนั้น เติบโตเป็นผู้ใหญ่ในวันนี้ ที่มีความเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายและจิตใจ ส่วนสูงและน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ความคิดพัฒนาไปตามวัย แต่ดูเหมือนจะมีบางสิ่งที่ไม่เปลี่ยนไป นั่นก็คือแผลใจในวัยเด็กนั่นเอง

เคยมั้ย? เรื่องบางเรื่อง พฤติกรรมบางอย่าง หรือสิ่งที่เรากลัว มีที่มาจากเหตุการณ์ในวัยเด็ก เช่น เคยโดนครูดุตอนยกมือถามในห้องเรียน โตมาเลยกลายเป็นคนขี้กลัว ไม่กล้าออกความเห็น หรือเคยเจอคำโกหกจากผู้ใหญ่ เลยทำให้ไม่เชื่อใจใครง่าย ๆ (Trust Issues) ทำไมตอนเด็กถึงจำความเจ็บปวดเหล่านั้นได้ดี และทำไมพอโตขนาดนี้ ถึงยังลืมปมในวัยเด็กไม่ได้ วันนี้ “ปัณณรุจน์ ลิ้มสุวรรณ” นักจิตวิทยาคลินิก Me Center มีคำแนะนำมาฝาก

ซึ่งปัญหาส่วนใหญ่ที่ทำให้เกิดเป็นปมฝังใจ มีดังนี้

การถูกละเลย

การถูกตำหนิหรือลงโทษเกินเหตุ

การถูกทำร้ายด้วยคำพูดหรือการกระทำ

การถูกเปรียบเทียบหรือคาดหวังเกินไป

การไม่ได้รับความรักหรือความมั่นคงทางอารมณ์

ทำไม “แผลใจ” วัยเด็กถึงลืมยาก?

 1.    สมองเด็กไวต่อการรับรู้ความรู้สึก

สมองของเด็กยังอยู่ในช่วงพัฒนา ทำให้ความรู้สึกเจ็บปวดฝังแน่นในสมองส่วนที่ควบคุมอารมณ์ 

เช่น อะมิกดะลา (amygdala) ซึ่งเกี่ยวข้องกับความกลัวและความจำด้านอารมณ์

 2.    ประสบการณ์ในช่วงแรก ๆ ของชีวิต

ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงแรกในชีวิตจะถูกจดจำได้ง่าย เพราะสมองเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ โดยไม่มีตัวกรอง โดยเฉพาะเมื่อเป็นประสบการณ์ที่ความต้องการทางจิตใจในวัยเด็กไม่ได้รับการตอบสนองอย่างเหมาะสม

วิธีสังเกตและจัดการกับปมฝังใจในอดีต

 1.    สังเกตพฤติกรรมซ้ำ ๆ

หากคุณหลีกเลี่ยงสถานการณ์บางอย่างหรือรู้สึกไม่ปลอดภัย ทั้งที่ไม่มีเหตุผลชัดเจน อาจเป็นสัญญาณเตือนจากเหตุการณ์ในอดีตที่ส่งผลต่อตัวเราในปัจจุบัน

 2.    รับรู้และยอมรับปมในใจ

ไม่โทษตัวเองหรือพยายามลืม การยอมรับว่า "สิ่งนั้นเคยเกิดขึ้น และมันกระทบใจเรา" คือก้าวแรกของการเยียวยา

 3.    การขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ

 นักจิตวิทยาคลินิก สามารถช่วยวิเคราะห์และคลายปมในใจผ่านกระบวนการจิตบำบัดได้

คำแนะนำสำหรับผู้ปกครอง 

ทำอย่างไรถ้าลูกไปเจอเหตุการณ์ไม่ดี แล้วกลายเป็นปมในใจ?

 1.    รับฟังอย่างไม่ตัดสิน 

ไม่ด่วนตำหนิหรือแก้ปัญหาแทน การฟังอย่างไม่ตัดสินใจจะทำให้ลูกรู้ว่าความรู้สึกของเขาสำคัญ

 2.    สร้างพื้นที่ปลอดภัยให้ลูก

 ทำให้ลูกรู้สึกว่าเขาสามารถพูดความในใจได้โดยไม่ต้องกลัวว่าจะถูกตำหนิ

 3.    ให้ความรักอย่างมั่นคงและสม่ำเสมอ

เด็กที่ได้รับความรักอย่างมั่นคงจะมีภูมิคุ้มกันทางใจที่ดี หากต้องเผชิญเหตุการณ์เลวร้าย

แม้เวลาจะผ่านไปนานแค่ไหน แต่ "แผลใจในวัยเด็ก" อาจยังไม่หาย หากไม่ถูกมองเห็นและเยียวยาอย่างถูกวิธี การเข้าใจตนเองและกล้าเผชิญหน้ากับอดีตอย่างอ่อนโยน จะช่วยให้เราปลดปล่อยตัวเองจากความรู้สึกที่เจ็บปวดได้

หากยังรู้สึกไม่สบายใจ ต้องการปรึกษาเรื่องสุขภาพใจเด็ก ๆ และวัยรุ่น สามารถทำนัดปรึกษาจิตแพทย์เด็ก

ได้ที่ Me Center แผนกเด็กและวัยรุ่น (Children & Teens) ทั้ง 3 สาขา ตามความสะดวก

Holistic Medical Clinic อาคาร253 อโศก ชั้น 20

โรงพยาบาล อินทรารัตน์ รามอินทรา กม. 9 ชั้น 8

เติมสุขคลินิก สาขาพัฒนาการ61

สนใจปรึกษาจิตแพทย์ และนักจิตวิทยาคลินิก ติดต่อทำนัดหมายได้ที่

Line Official: @mecenter (https://lin.ee/mCheDsu)

Me Center คริสตัล ดีไซน์ เซนเตอร์ (CDC) ชั้น 2 

โทร 085-355-2255

Me Center ศูนย์สมองและสุขภาพจิต ชั้น 8 โรงพยาบาลอินทรารัตน์ 

โทร 02-481-5555 ต่อ 8300