เป็นที่ทราบกันดีว่า เมืองหาดใหญ่ เป็นหัวเมืองเศรษฐกิจสำคัญของปักษ์ใต้ ที่มีความพร้อมในทุกมิติโดยเฉพาะด้านการคมนาคม แต่ในทางภูมิศาสตร์ของเมืองหาดใหญ่ ซึ่งเป็นที่ราบลุ่มในท้องกระทะเมื่อมองลงไปจากเขาคอหงส์ ก็จะเห็นทิวทัศน์ของเมืองและความสวยงามของความเป็นเมืองหาดใหญ่ ที่ใครมาเยือนก็ชื่นชอบเขาคอหงส์ มีอะไร เขาคอหงส์ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของเมืองหาดใหญ่ เป็นเทือกเขาทอดยาวขนานกับเมืองหาดใหญ่ ซึ่งยังมีความสมบูรณ์ของธรรมชาติ และยังเป็นที่ตั้งของแหล่งเรียนรู้หลากหลาย ที่ถูกสร้างขึ้น ภายใต้การดูแลของเทศบาลนครหาดใหญ่ โดยมีทั้งหอดูดาวของเมืองหาดใหญ่ เคเบิ้ลคาร์กระเช้าไฟฟ้าเมืองหาดใหญ่ สถานที่สักการะเจ้าแม่กวนอิม และศาลสักการะพระพรหมบนยอดเขาเส้นทางวิ่งธรรมชาติและปั่นจักรยานบนเขาคอหงส์ด้วยบรรยากาศของธรรมชาติบนเขาคอหงส์ ก็จะมีเส้นทางวิ่งธรรมชาติ ที่นักวิ่งออกกำลังกายทุกเพศทุกวัย ใช้เวลาช่วงเช้า-และเย็น ในการวิ่งออกกำลังกาย ผ่านเส้นทางธรรมชาติ ที่มีป่าไม้นานาชนิด ที่ระบุชื่อและพันธุ์ไว้ เพื่อให้ความรู้ระหว่างทาง นอกจากนี้ ในเส้นทางวิ่งธรรมชาตินั้น ก็ยังสามารถปั่นจักรยานขึ้นภูเขา สำหรับผู้รักการออกกำลังกายด้วยการปั่นจักรยานพระพุทธมิ่งมงคลมหาราช สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของคนไทย ในเมืองหาดใหญ่แห่งหนึ่ง คือ พระพุทธรูปขนาดใหญ่ ที่ประดิษฐานอยู่บนยอดเขาคอหงส์ โดยภายใต้ฐานของพระพุทธมิ่งมงคลมหาราชนั้น ได้มีการบรรจุข้อมูล ป้ายนิเทศ แหล่งความรู้เกี่ยวกับประวัติของพระพุทธรูป และประวัติเกี่ยวกับวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ซึ่งในวันสำคัญทางศาสนา ก็จะมีพิธีการสวดมนต์ เวียนเทียน รอบพระพุทธรูปใหญ่ เป็นประจำสวนดอกไม้นานาพันธุ์ ด้วยความสูง ซึ่งเป็นเสน่ห์ของยอดเขาคอหงส์ จึงได้มีการออกแบบสวนดอกไม้นานาพันธุ์ที่เปลี่ยนแปลงไปตามช่วงเทศกาลต่าง ๆ ก็กลายเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับดอกไม้นานาชนิด ที่ถูกจัดแสดงไว้ พร้อมกับกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมสำหรับเพื่อนบ้านชาวต่างชาติและคนไทยวิวพาโนรามาบนเขาคอหงส์ การได้ขึ้นไปยืน อยู่บนยอดเขาคอหงส์ นอกจากจะได้รับโอโซนของอากาศที่บริสุทธิ์แล้ว ความสวยงามของภาพวิวทิวทัศน์ของเมืองหาดใหญ่ ที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าแบบ 360 องศา ก็เป็นเสน่ห์ดึงดูดใจให้ต้องมาเยือน ซึ่งหากมองจากยอดเขาคอหงส์แล้ว ก็จะเห็นภาพของเมืองหาดใหญ่ ซึ่งเป็นแอ่งท้องกระทะ ที่ต้องประสบปัญหาน้ำท่วมใหญ่หลายครั้ง จนทำให้เข้าใจว่าภูมิศาสตร์ของเมืองหาดใหญ่เป็นที่ราบลุ่มแอ่งกระทะนั่นเอง และเมื่อมองวิวแบบพาโนรามา ในวันที่ฟ้าเปิด ก็จะเห็นภาพทะเลสาบสงขลา ที่สวยงามด้วยเมื่อได้ทำความรู้จักเมืองหาดใหญ่ จากยอดเขาคอหงส์ ก็จะเข้าใจภาพรวมของเมืองว่า เมืองหาดใหญ่นั้น มีความหลากหลาย และความเจริญของเมือง ที่เปลี่ยนแปลงไปตามสภาพสังคม ผู้เขียนจึงขอเชิญชวนให้ผู้สนใจ ที่มีโอกาสมาเยือนเมืองหาดใหญ่ ได้มีโอกาสขึ้นเขาคอหงส์ เพื่อเรียนรู้เรื่องราวของเมืองหาดใหญ่ จากมุมที่ให้ความรู้ทางภูมิศาสตร์ของเมืองหาดใหญ่ บนภูเขาคอหงส์ ที่สวยงาม.................เครดิตทุกภาพถ่ายและภาพปกโดยผู้เขียน