รีวิว การจับปลาในสระ แถวบ้านนอก ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่หาดูยาก"การหาปลา" เป็นกิจกรรมที่สามารถพบเห็นได้ทั้งในชุมชนเมืองและชุมชนในชนบท เนื่องจากการหาปลาเป็นคำกว้างๆ ที่ใช้ได้ในภาพรวมที่หมายถึงการใช้วิธีการใดวิธีการหนึ่งเพื่อให้ได้ปลามา อาจเป็นการใช้เบ็ดตกปลา การหว่านแห การใช้อวนและอื่นๆ อีกหลากหลายวิธีการค่ะ แต่การจับปลาในสระแถวบ้านนอกเป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาชาวบ้านที่หาดูได้ยากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากการจับปลาในสระแถวบ้านนอกจะมีขึ้นเพียงปีละ 1-2 ครั้งต่อสระรับน้ำผิวดินแห่งหนึ่งค่ะ การจับปลาในสระแถวบ้านนอกหาดูได้ยากขึ้นเนื่องจากคนที่เกี่ยวกับการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนั้นส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นเก่า ที่มีความสามารถติดเครื่องรถไถนาเดินตาเข้ากับท่อสูบน้ำทางการเกษตรได้ ที่คนรุ่นใหม่อาจมีบ้างที่สามารถทำได้แต่มีส่วนน้อยค่ะเมื่อเทียบกับคนรุ่นเก่า และท่อสูบน้ำทางการเกษตรนี้เป็นเพียงอุปกรณ์ที่มีใช้เฉพาะบางครัวเรือนเท่านั้น จึงทำให้โอกาสที่จะได้เห็นภาพของรถไถนาเดินตามถูกนำมาเชื่อมต่อเข้ากับท่อสูบน้ำเพื่อการจับปลาในสระแถวบ้านนอกพบเห็นได้ยากขึ้นค่ะการจับปลาในสระแถวบ้านนอกสำหรับผู้เขียนนั้นเห็นมาตั้งแต่สมัยเป็นเด็กนักเรียนประถมค่ะ จนถึงตอนนี้อายุกลางคนแล้วก็ยังสามารถเห็นได้ เพราะที่บ้านมีรถไถนาเดินตาม มีท่อสำหรับสูบน้ำทางการเกษตรและพ่อของผู้เขียนมีความรู้ในการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่เพื่อการจับปลาในสระแถวบ้านนอกค่ะ ปกติถ้าจะมีการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนั้นต้องไปซื้อน้ำมันดีเซลมาใส่รถไถนาเดินตามก่อน จำนวนของน้ำมันดีเซลที่ใช้ขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำในสระที่มีค่ะ น้อยสุดคือ 50 บาท มากที่สุดคือ 150 บาท สูบน้ำแต่ละครั้งใช้เวลาต่างกันค่ะโดยสระใบเล็กสุดสูบเพียงหนึ่งชั่วโมงก็สามารถลงไปจับปลาได้แล้วค่ะ แต่สำหรับสระใบใหญ่ถ้าสูบตอนเช้าเกือบเที่ยงก็จะได้ลงไปจับปลาค่ะ การจับปลาในสระแถวบ้านนอกมีต้นทุนเพียงค่าน้ำมันดีเซลเป็นหลักค่ะ การจับปลาในสระแถวบ้านนอกหลักๆ ใช้มือเปล่าหาปลาที่จมตัวอยู่ในโคลนค่ะ ถ้ามีปลาบางส่วนอยู่ในน้ำที่หลงเหลืออยู่จะใช้สวิงเป็นอุปกรณ์สำหรับจับปลาในสระแถวบ้านนอกค่ะ อื่นๆ ที่ต้องมีคือถังพลาสติกสำหรับใส่ปลาค่ะ โดยถังพลาสติกนี้จะต้องมีหลายใบ เพื่อแยกใส่ปลาขนาดใหญ่ ปลาขนาดเล็ก เช่น ปลาสิว ปลากระดี่ และถังพลาสติกสำหรับใส่หอยค่ะ และถ้ามีพืชน้ำอื่นๆ ที่สามารถกินได้จะนิยมถือหรือหอบกลับมาที่ๆ พักมากกว่าการใส่ไปในถังพลาสติกค่ะการจับปลาในสระแถวบ้านนอกเป็นกิจกรรมที่เกิดขึ้นภายในครัวเรือน ที่เป็นมากกว่ากิจกรรมที่มีขึ้นเพื่อเอาตัวรอดของคนในชนบทค่ะ เพราะการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนอกจากจะได้ปลาได้หอยได้พืชน้ำบางส่วนแล้ว การจับปลาในสระแถวบ้านนอกยังเป็นกิจกรรมที่สามารถเชื่อมความสัมพันธ์ของคนในครอบครัวได้ค่ะ การจับปลาในสระแถวบ้านนอกยังสะท้อนความรักความสามัคคี การช่วยเหลือเกื้อกูลกันของสมาชิกในครัวเรือนแล้ว ยังเป็นกิจกรรมที่ทำให้เกิดความผ่อนคลายจากกิจกรรมอย่างอื่นที่มีความเครียดค่ะ นอกจากการจับปลาในสระแถวบ้านนอกทำให้ได้ปลา หอยและพืชน้ำมาไว้สำหรับทำอาหารในครัวเรือนแล้ว ในบางครั้งหากได้ปลามากจากการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนั้นยังสามารถพบเห็นการแบ่งปันปลาให้กับญาติพี่น้องด้วยค่ะ ทั้งนี้หากมีปลาบางส่วนที่เป็นความต้องการของตลาดก็ยังสามารถนำปลาไปขายให้กับคนอื่นๆ ได้ด้วยจึงทำให้การจับปลาในสระแถวบ้านนอกนำมาซึ่งรายได้ในครัวเรือนค่ะการจับปลาในสระแถวบ้านนอกช่วยทำให้เด็กๆ ได้เรียนรู้วิถีชาวบ้าน ภูมิปัญญาของคนรุ่นเก่าค่ะ สำหรับคนที่เคยเห็นการจับปลาในสระแถวบ้านนอกมาบ่อยครั้งแล้ว พอได้เห็นการจับปลาในสระแถวบ้านนอกอีกครั้งก็ทำให้คิดถึงตัวเองในตอนที่เป็นเด็กได้เหมือนกันค่ะ อย่างไรก็ตามการจับปลาในสระแถวบ้านนอกเป็นกิจกรรมกลางแจ้งที่ยังมีปัญหาในเรื่องของการสูญเสียเหงื่อในระหว่างการหาปลาค่ะ และการลงจับปลาในบางครั้งจะมีเรื่องของปลิง การระคายเคืองของผิวหนังจากหอยบางชนิดและหญ้าที่เกิดในน้ำ เสื้อผ้ามีความสกปรกมากจากโคลนตม แถมยังสามารถเกิดอุบัติเหตุที่มือได้จากการจับปลาบางชนิดค่ะ เช่น ปลาดุก ปลาแขยง และอาจพบว่ามีบาดแผลจากการเหยียบเปลือกหอยที่ตายแล้วได้ด้วยค่ะ การจับปลาในสระแถวบ้านนอกสำหรับเด็กเล็กอาจไม่เหมาะสมนะคะ เพราะอาจมีอาการคันจากการสัมผัสกับโคลนตมเป็นเวลานาน อีกทั้งความร้อนจากแสงแดดอาจทำให้เด็กรู้สึกอ่อนเพลียง่ายค่ะ ปกติขนาดผู้ใหญ่เองยังพยายามหาช่วงเวลาที่สบายที่สุดในการจับปลาในสระแถวบ้านนอกค่ะ เช่น ช่วงบ่ายแก่ๆ ของวันหยุดการจับปลาในสระแถวบ้านนอกในตอนหลังมาถูกปรับเปลี่ยนในเรื่องของเครื่องยนต์ที่นำมาใช้ในการสูบน้ำเพื่อการจับปลาในสระแถวบ้านนอกเพื่อให้สะดวกสบายมากขึ้นค่ะ โดยสามารถพบเห็นการใช้เครื่องยนต์แบบเคลื่อนที่สำหรับยก 2 คน และท่อด้วยท่อสูบน้ำคล้ายท่อสูบสิ่งปฏิกูลของรถสูบส้วมค่ะ เมื่อเปรียบเทียบการจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบดั้งเดิมกับแบบใหม่นี้ พบว่ามีทั้งข้อดีและข้อเสียค่ะ สำหรับการจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบดั้งเดิมใช้เวลาในการสูบน้ำในสระน้อยกว่าและประหยัดค่าน้ำมัน แต่น้ำหนักของท่อที่มากทำให้การยกเคลื่อนย้ายทำได้ค่อนข้างลำบากค่ะ อีกทั้งการใช้รถไถนาเดินตามต้องใช้คนที่มีทักษะในการขับโดยเฉพาะจึงทำให้มีข้อจำกัดเรื่องการใช้รถไถนาค่ะ การใช้รถไถนาเดินตามเพื่อการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนี้ยังต้องมีพื้นที่ๆ เหมาะสมสำหรับจอดและติดตั้งเครื่องรถไถนา แถมยังมีเสียงดังค่อนข้างมากจากการทำงานของรถไถนาเดินตามอีกด้วยค่ะ จึงดูยากขึ้นหากต้องมีการจับปลาในสระแถวบ้านนอก แต่สำหรับเครื่องสูบน้ำสมัยใหม่สามารถยกมาติดตั้งได้ง่าย แต่ดันสิ้นเปลืองน้ำมันเชื้อเพลิงและใช้เวลานานในการสูบน้ำค่ะ เพราะขนาดของท่อมีขนาดเล็กมากถึงแม้ว่าการจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบดั้งเดิมจะมีข้อเสียอยู่บ้าง แต่ผู้เขียนก็พบว่าการจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบนี้กลายเป็นตัวเลือกอย่างแรกหากต้องจับปลาของคนรุ่นเก่าค่ะ เมื่อเทียบกับคนรุ่นใหม่จะเลือกใช้วิธีสูบน้ำด้วยเครื่องสูบสมัยใหม่หรือสำหรับบางคนอาจเลือกใช้วิธีการอื่นไปเลยหากต้องมีการจับปลาในสระแถวบ้านนอก เช่น การใส่เบ็ด การหว่านแห เป็นต้น ดังนั้นก็ไม่แน่ว่าในอนาคตอันใกล้นี้การจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบดั้งเดิมอาจเป็นกิจกรรมที่ต้องถูกอนุรักษ์ไว้เพื่อการเรียนรู้ของลูกหลานคนรุ่นหลังค่ะ สิ่งที่ผู้เขียนชอบมากที่สุดเกี่ยวกับการจับปลาในสระแถวบ้านนอกแบบดั้งเดิม คือ ใช้เวลาน้อยในการสูบน้ำ ประหยัดพลังงานในการใช้งานรถไถนาเดินตามค่ะ และการจับปลาในสระแถวบ้านนอกนี้มีค่าใช้จ่ายน้อย เป็นกิจกรรมที่สามารถเห็นความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน การช่วยเหลือกัน การทำหน้าที่ตามบทบาทของตัวเองต่อสมาชิกครอบครัวในแต่ละคนค่ะและทั้งหมดคือเนื้อหาเกี่ยวกับการจับปลาในสระแถวบ้านนอก ที่ผู้เขียนมองว่าเป็นแนวคิดตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงค่ะ เพราะมีการใช้ทรัพยากรตามธรรมชาติที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดจนมีแหล่งน้ำที่สามารถมีกิจกรรมการจับปลาในสระแถวบ้านนอกได้ค่ะ จึงทำให้เกิดความยั่งยืนในระดับครัวเรือน ที่สมกับคำพูดที่ว่า "ในน้ำมีปลาในนามีข้าว" มีความอุดมสมบูรณ์ ในครัวเรือนสามารถพึ่งพาตัวเองได้ สร้างแหล่งอาหารของตัวเอง และการจับปลาในสระแถวบ้านนอกยังเป็นการเรียนรู้ผ่านสถานการณ์จริงของทุกคนอีกด้วยค่ะ จึงขอจบการรีวิวการจับปลาในสระแถวบ้านนอกไว้เพียงเท่านี้ค่ะ หากชอบบทความคล้ายๆ แบบนี้ต้องกดติดตามไว้ค่ะ เพราะจะได้ไม่พลาดกับบทความใหม่ๆ ที่ผู้เขียนจะเขียนออกมาเรื่อยๆ ค่ะ จึงหวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับคุณผู้อ่านนะคะ เครดิตภาพประกอบบทความถ่ายภาพโดย ผู้เขียนออกแบบภาพปกใน Canvaบทความอื่นที่น่าสนใจรีวิวดูหิ่งห้อย บุรีรัมย์ แมลงปีกแข็งเรืองแสงได้ @นาตาอ่องยายเปรม โนนดินแดงรีวิวหาเขียดด้วยขวดพลาสติก ภูมิปัญญาชาวบ้านเพื่อเอาตัวรอดในชนบทรีวิวฤดูเกี่ยวข้าวนาปีนาปรังมีขึ้นช่วงไหน ค่าเกี่ยวข้าวประมาณกี่บาทเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !