หลายคนอาจจะยังไม่ทราบว่ายังมีวัชพืชบางชนิดสามารถที่จะนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างคาดไม่ถึง หรืออาจจะทราบมาบ้างแล้วบางส่วน บทความนี้จะพูดถึงวัชพืชลอยน้ำ คือ แหนเป็ด (Duckweed) วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับแหนเป็ดเล็ก เคยเห็นภาพนี้ผ่านสายตามาบ้างไหมคะ นั่นคือ การเจริญเติบโตของแหนเป็ดเล็กในธรรมชาติจริงๆ เลยค่ะ แหนเป็ดเล็กจัดเป็นวัชพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เป็นพืชขนาดเล็กลอยน้ำ เจริญเติบโตได้ดีในน้ำนิ่ง เช่น ห้วย หนอง คลอง บึง หรือสระน้ำทั่วไป จะเกิดในน้ำที่มีค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) ค่อนข้างเป็นกลาง และในน้ำที่มีสารอินทรีย์ละลายอยู่ประโยชน์อย่างแรกคือ สามารถใช้บ่งบอกถึงคุณภาพน้ำในค่าความเป็นกรดและด่างได้ ใบเป็นรูปวงรีขนาดเล็ก ประมาณ 0.2 เซนติเมตร จำนวน 2-4 ใบ ใบสีเขียวมันวาว อยู่เดี่ยวๆ หรือเชื่อมต่อกันเป็นกระจุก มีรากฝอยเล็ก ส่วนใหญ่จะขยายพันธุ์โดยการแตกหน่อหรือแตกแผ่นใบใหม่ ทำให้มีการเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วเบื้องหลังของการมีแหนเป็ดเล็กในน้ำ จึงเป็นประโยชน์ในด้านการบำบัดน้ำเสีย ในฤดูน้ำหลากแหนเป็ดเล็กจะไหลไปกับน้ำ ส่วนในฤดูแล้งแหนเป็ดเล็กจะตาย ดูเหมือนว่าแหนเป็ดเล็กจะเกิดง่าย แต่ในทางตรงกันข้ามแหนเป็ดเล็กก็ถูกทำลายด้วยกลไกทางธรรมชาติเหมือนกัน เช่น ถูกทำลายด้วยปลาชนิดกินพืช มนุษย์นำมาใช้เพื่อเป็นอาหารสัตว์โดยตรงหรือนำมาผสมอาหารให้กับสัตว์ รวมไปถึงการนำไปตากแห้งเพื่อทำปุ๋ย จึงสามารถพูดได้อีกว่าแหนเป็ดเล็กสามารถนำมาเป็นอาหารสัตว์ได้ เช่น ปลา ไก่ ห่าน เป็ด สุกร เป็นต้น ซึ่งมีคุณค่าทางโภชนาการสูงมีโปรตีนสูงถึง 40% ใช้เป็นแหล่งโปรตีนให้กับสัตว์ได้เป็นอย่างดี แหนเป็ดเล็กมนุษย์เราจะไม่นำมารับประทาน ทั้งนี้หากพบว่าแหนเป็ดเล็กเกิดเต็มผิวน้ำของพื้นที่ มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำการควบคุมปริมาณให้เหมาะสม โดยอย่างน้อยที่สุดจะต้องให้มีผิวน้ำส่วนที่แสงแดดสามารถส่องถึงได้