อเมริกา "สมองไหล" ? เก็บค่าวีซ่าบุคลากรหัวกะทิ คนละ 3.2 ล้านบาท แล้วคนเก่งไทยกระทบแค่ไหน

คำสั่งโดนัลด์ ทรัมป์ ที่จะเพิ่มค่าธรรมเนียม 100,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือ 3.18 ล้านบาทต่อปี สำหรับผู้สมัครวีซ่า H-1B 

สร้างความแตกตื่นระดับโลก เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว หลังทรัมป์ลงนามในคำสั่งพิเศษ เพิ่มค่าธรรมเนียมวีซ่า H-1B ซึ่งเป็นวีซ่าสำหรับผู้ชำนาญการพิเศษ ให้เข้ามาทำงานในสหรัฐฯ จนมีข่าวว่า บริษัทอเมริกันบางแห่ง ร่อนเมลเลิกจ้าง เพราะแบกรับค่าใช้จ่ายไม่ไหว

ก่อนที่ล่าสุด ทำเนียบขาวเหมือนจะกลับลำว่า ค่าธรรมเนียมใหม่จะเป็นแบบเก็บครั้งเดียวต่อวีซ่า และจะเก็บกับผู้ขอวีซ่า H-1B ใหม่เท่านั้น ผู้ถือวีซ่าเดิม ไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียมเพิ่ม

วีซ่า H-1B เป็นวีซ่าสำหรับผู้ชำนาญการพิเศษ ให้เข้ามาทำงานในสหรัฐฯ  

เดิมทีแต่ละบริษัทจะทำเรื่องขออนุมัติวีซ่านี้ให้พนักงานนำเข้าจากต่างประเทศได้ ส่วนใหญ่ก็จะเป็นบริษัทเทคยักษ์ใหญ่ อย่าง แอมะซอน ทาทา ไมโครซอฟต์ เมตา แอปเปิล และกูเกิล  

ค่าจัดทำวีซ่าเดิมอยู่ที่ 47,000 บาท แต่การขึ้นไปถึงเกือบ 3.2 ล้านบาทต่อปี ทำให้ค่าใช้จ่ายที่บริษัทเทคต้องทุ่มเพียงเพื่อให้บุคลากรชั้นนำจากต่างประเทศ ทำงานอยู่ต่อในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นถึง 67 เท่า

ข้อมูล USCIS หรือสำนักงานตรวจคนเข้าเมืองและสัญชาติสหรัฐฯชึ้ว่า มีผู้ถือวีซ่า H-1B ในสหรัฐฯ ปี 2025 จำนวน 442,000 คน

นั่นหมายความว่า ถ้าทำเนียบขาวไม่ประกาศว่า จะขึ้นค่าธรรมเนียมเฉพาะผู้สมัครใหม่ บริษัทต่าง ๆ ต้องการรักษาคนเหล่านี้ให้อยู่ต่อ ก็ต้องจ่ายเพิ่ม 1.4 ล้านล้านบาทต่อปี 

แล้วบุคลากรคุณภาพสูงจากไทยเองก็ได้รับผลกระทบด้วย

ตัวเลขสัญชาติที่ถือวีซ่าชนิดนี้ ค่อนข้างมีรายละเอียดน้อย แต่ข้อมูลจาก USCIS ย้อนไปปี 2019 พบว่า ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นคนอินเดียกว่า 310,000 คน

รองลงมาคือ จีนแผ่นดินใหญ่ 49,000 คน ตามด้วยเกาหลีใต้ 4,000 คน และฟิลิปปินส์ 3,900 คน 

ส่วนคนไทยนั้น มีผู้ถือวีซ่า H-1B 368 คน นั่นหมายความว่า ถ้าบริษัทชั้นนำต้องการรักษาคนไทยให้อยู่สหรัฐฯ ต่อไป ต้องจ่ายปีละประมาณ 1,170 ล้านบาท ให้กับรัฐบาลสหรัฐฯ หรือเปลี่ยนเป็นจ้างงานคนอเมริกันแทน

แต่ตอนนี้ แน่ชัดแล้วว่า ค่าธรรมเนียมจะบังคับใช้กับผู้สมัครวีซ่าใหม่เท่านั้น ผู้คนที่ถือวีซ่าเหล่านี้อยู่แล้วกว่า 400,000 คน จะไม่ได้รับผลกระทบ

แต่ผลกระทบระยะยาว จะเป็นบริษัทเทคชั้นนำ ที่จะหันมาจ้างคนในประเทศแทนมากขึ้น แทนที่จะนำเข้าบุคลากรทักษะสูงจากต่างประเทศเข้ามา ผ่านวีซ่าชนิดนี้