ถังบำบัดน้ำเสียตามบ้าน เพื่อกำจัดสิ่งปฏิกูลจากส้วม ดีไหม? | บทความโดย ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล คุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า เวลาที่มีสิ่งปฏิกูลเกิดขึ้นภายในบ้านแล้วนั้น เรามีหน้าที่ต้องจัดการให้ถูกต้องและเหมาะสมค่ะ เพราะสิ่งปฏิกูลคือของเสียที่สามารถคุกคามคนเราและสิ่งแวดล้อมได้ และนั่นเป็นเหตุว่าทำไมเราถึงต้องมีห้องส้วม และหน่วยๆ หนึ่งที่ทำหน้าที่จัดการสิ่งปฏิกูลและน้ำเสียที่เกิดขึ้นจากการใช้ส้วม โดยหลายคนก็อาจมีคำถามอยู่ในใจหรืออาจจะมองไม่ออกเลยว่า ทำไมปัจจุบันมีถังส้วมสมัยใหม่ออกมา ที่หลายคนก็นำมาใช้เพราะเห็นคนอื่นใช้ แต่ก็ไม่รู้ว่ามันดียังไงแบบละเอียด ในขณะก็มีอีกฝั่งออกมาต่อต้าน หากมีคนบางคนกำลังจะนำไปใช้ในที่ห่างไกลที่ไม่ใช่ชุมชนในเมือง นั่นคือข้อมูลสิ่งที่ผู้เขียนได้รวบรวมมาค่ะ ซึ่งคุณผู้อ่านรู้ไหมค่ะว่า จริงๆ แล้ว ถังส้วมหรือถังบำบัดน้ำเสียจากส้วม ที่ในบางครั้งผู้เขียนมักจะเรียกว่า “ถังแชท” (Septic Anaerobic Tank; SAT) โดยเราจะเรียกถังนี้ว่าอะไรก็ตามแต่ค่ะ ผู้เขียนจะหมายถึงถังที่มีหน้าตาคล้ายกับรูปที่ผู้เขียนได้นำมาใช้ทำหน้าปกของบทความนี้ ที่ไม่ว่าถังจะเล็กหรือใหญ่ก็ตาม สีของถังจะดำ เขียวหรือสีอะไรก็ตามแต่ ที่ไม่ได้มีส่วนการเติมอากาศ สามารถใช้ได้ถึงแม้ว่าจะเป็นพื้นที่ห่างไกล ที่ไม่ได้มีระบบรวบรวมน้ำเสียของเทศบาลก็ตาม เพราะถังแชทล้วนแล้วแต่มีหลักการของการทำงาน และใช้กระบวนการย่อยสลายแบบไม่ใช้อากาศแบบเดียวกันค่ะ ซึ่งถ้าเราเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับการจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล คุณผู้อ่านจะเข้าใจว่าทำไมผู้เขียนถึงพูดว่า “ใช้ได้หมดทุกที่” โดยหลายคนยังไม่รู้ในเชิงลึก! เกี่ยวกับเรื่องนี้ เอาไว้บทความถัดไป ผู้เขียนจะมาบอกต่อให้ทุกคนได้มีความรู้มากขึ้นค่ะ ว่าทำไมผู้เขียนถึงได้พูดแบบนั้น แต่ว่าในบทความนี้เรามารู้กันก่อนว่า ถังแชทมีข้อดีอะไรบ้าง ถ้านำมาใช้จัดการกับสิ่งปฏิกูลจากส้วมที่บ้านดียังไง และเพื่อทำให้ทุกคนมองเห็นภาพมากขึ้น ที่ต่อจากนั้นก็เป็นไปได้ว่า จะช่วยทำให้คุณผู้อ่านสามารถนำไปประกอบการตัดสินใจเลือกถังชนิดนี้มาใช้รองรับสิ่งปฏิกูลตามบ้านได้ หรือในบางกรณีข้อมูลในนี้ยังสามารถนำไปเป็นแนวทางเพื่อจัดการกับปัญหาเรื่องส้วมเต็มง่ายได้ด้วยค่ะ โดยผู้เขียนขอนำเสนอข้อมูลไว้เป็นข้อๆ เพื่อให้ง่ายต่อการอ่านนะคะ ดังนั้นต้องอ่านต่อให้จบและทำความเข้าใจอย่างละเอียด กับเนื้อหาที่น่าสนใจดังต่อไปนี้ค่ะ 1. ลดการปนเปื้อนของแหล่งน้ำ การมีถังบำบัดน้ำเสียถือว่าเป็นเรื่องสำคัญมากๆ เพราะช่วยลดปัญหาใหญ่หลวงของการที่น้ำสกปรกจากส้วมของเราไหลลงไปปนเปื้อนในแม่น้ำลำคลอง หรือแหล่งน้ำใต้ดินที่เราอาจจะต้องนำมาใช้อีกที ลองคิดดูนะคะว่า ถ้าไม่มีถังชนิดนี้ น้ำที่เราใช้กันทุกวันอาจจะไม่สะอาดและเต็มไปด้วยเชื้อโรคที่เรามองไม่เห็น ซึ่งเป็นอันตรายต่อตัวเราและสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ดังนั้นการติดตั้งและดูแลถังบำบัดน้ำเสียให้ดี ก็เหมือนกับการช่วยกันรักษาน้ำสะอาดให้คงอยู่กับเราไปนานๆ นั่นเองค่ะ 2. ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค ถังบำบัดน้ำเสียจากส้วมมีส่วนช่วยปกป้องเราจากเชื้อโรคต่างๆ ที่มากับสิ่งปฏิกูลที่เราขับถ่ายออกมา ลองนึกภาพดูนะคะ ถ้าไม่มีถังนี้ เชื้อโรคมากมายก็จะไหลปะปนไปกับน้ำทิ้ง แล้วอาจจะซึมลงดิน หรือไหลลงแหล่งน้ำที่เราอาจจะเผลอไปสัมผัส หรือใช้ในการอุปโภคบริโภคได้ ซึ่งแน่นอนว่าจะนำมาซึ่งโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ การมีถังบำบัดน้ำเสียก็เหมือนเป็นการดักจับและกำจัดเชื้อโรคตั้งแต่ต้นทาง ทำให้โอกาสที่เราจะสัมผัสหรือได้รับเชื้อโรคลดน้อยลงไปเยอะมาก มันจึงเป็นเหมือนเกราะป้องกันความเสี่ยงด้านสุขภาพของเราและคนในชุมชนให้ปลอดภัยจากโรคติดต่อทางน้ำค่ะ 3. ประหยัดค่าใช้จ่ายในระยะยาว หลายคนอาจจะมองว่าการติดตั้ง "ถังแชท" หรือถังบำบัดน้ำเสียจากส้วมเป็นเรื่องที่ต้องลงทุน แต่ในระยะยาวแล้วถังนี้กลับช่วยให้เราประหยัดค่าใช้จ่ายได้มากกว่าที่คิดนะคะ ลองเปรียบเทียบกับการใช้ส้วมซึมแบบเก่า ที่นานๆ ไปสิ่งปฏิกูลจะเต็มจนต้องเรียกคนมาสูบ ซึ่งแต่ละครั้งก็มีค่าใช้จ่ายไม่น้อยเลยทีเดียว แถมยังต้องทำซ้ำอยู่เรื่อยๆ แต่สำหรับถังบำบัดน้ำเสีย ถังนี้จะช่วยย่อยสลายสิ่งปฏิกูล ทำให้เราไม่ต้องสูบบ่อยๆ หรือบางทีก็แทบจะไม่ต้องสูบเลยถ้าใช้งานอย่างถูกวิธี นอกจากนี้การมีระบบบำบัดที่ดี ยังช่วยลดปัญหาท่ออุดตัน ซึ่งอาจนำไปสู่ค่าซ่อมแซมที่บานปลายได้อีกด้วยค่ะ และถ้ามองในระยะยาวแล้ว การลงทุนกับถังบำบัดน้ำเสีย ถือเป็นการลงทุนเพื่อความสะดวกสบาย สุขอนามัยที่ดี และการประหยัดค่าใช้จ่ายในอนาคตได้ค่ะ 4. ลดปัญหาน้ำเน่าเสียและกลิ่นเหม็น ลองนึกภาพเวลาที่เราเดินผ่านแหล่งน้ำที่เน่าเสียค่ะ ที่มีกลิ่นเหม็นรุนแรงจนแทบจะทนไม่ได้ นั่นเป็นเพราะมีสารอินทรีย์และสิ่งปฏิกูลต่างๆ ปะปนอยู่ในน้ำจำนวนมาก แต่ "ถังแชท" หรือถังบำบัดน้ำเสียจากส้วม ถ้าติดตั้งจะเข้ามาช่วยลดปัญหานี้ได้อย่างมาก เพราะก่อนที่น้ำทิ้งจากส้วมของเราจะถูกปล่อยออกไป ถังบำบัดจะทำหน้าที่กรองและย่อยสลายสารเหล่านี้ ทำให้ปริมาณของเสียที่ไหลลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะลดลงอย่างมาก เมื่อของเสียน้อยลง ปัญหาน้ำเน่าเสียและกลิ่นเหม็นก็จะลดลงตามไปด้วย ทำให้สภาพแวดล้อมรอบๆ บ้านและชุมชนของเราน่าอยู่ขึ้นค่ะ 5. รักษาสมดุลของระบบนิเวศ ถ้าเราปล่อยน้ำเสียที่ไม่ผ่านการบำบัดลงสู่แม่น้ำลำคลองโดยตรง น้ำเสียมักจะมีสารอาหารสูง ซึ่งจะไปกระตุ้นให้พืชน้ำ เช่น สาหร่าย เจริญเติบโตอย่างรวดเร็วผิดปกติ จนเกิดเป็นภาวะ "น้ำเขียว" พืชเหล่านี้จะบดบังแสงแดด ทำให้พืชน้ำอื่นๆ และสัตว์น้ำขาดออกซิเจนและตายลงในที่สุด ซึ่งส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหารและระบบนิเวศโดยรวม การที่ถังบำบัดช่วยลดปริมาณสารอาหารเหล่านี้ก่อนปล่อยลงสู่แหล่งน้ำ จึงเป็นการช่วยป้องกันไม่ให้เกิดภาวะน้ำเสีย และรักษาสภาพแวดล้อมทางน้ำให้สมบูรณ์ เป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตต่างๆ ได้อย่างยั่งยืนค่ะ 6. ส่งเสริมสุขอนามัยที่ดี การที่เราไม่ได้มีระบบบำบัดที่ดี สิ่งปฏิกูลและเชื้อโรคต่างๆ จากส้วมก็จะถูกปล่อยลงสู่สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นในดิน ในน้ำ หรือแม้แต่ในอากาศที่เราหายใจเข้าไปโดยที่เราไม่รู้ตัว การสัมผัสหรือได้รับเชื้อโรคเหล่านี้เข้าไปในร่างกาย ก็เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดโรคต่างๆ มากมาย ตั้งแต่โรคธรรมดาๆ ไปจนถึงโรคติดต่อร้ายแรง การมีถังบำบัดน้ำเสียที่มีประสิทธิภาพ จึงช่วยลดความเสี่ยงที่เราและคนในครอบครัว ที่จะไปสัมผัสกับสิ่งสกปรกและเชื้อโรคโดยตรง ทำให้สภาพแวดล้อมในบ้านและชุมชนสะอาด ปลอดภัย และส่งผลให้เรามีสุขอนามัยที่ดีขึ้นในระยะยาวค่ะ 7. ลดการสะสมของตะกอนและสิ่งอุดตัน ปัญหาท่อตันในห้องน้ำหรือท่อระบายน้ำทิ้ง คงเป็นสิ่งที่หลายบ้านเคยเจอใช่ไหมค่ะ ซึ่งสาเหตุหลักๆ อย่างหนึ่งก็คือพวกเศษกระดาษชำระ เส้นผม หรือกากต่างๆ ที่ไหลลงไปสะสมอยู่ในท่อ แต่ "ถังแชท" หรือถังบำบัดน้ำเสียจากส้วม ช่วยลดปัญหานี้ได้ เพราะในถังบำบัดจะมีกระบวนการแยกและกักเก็บของแข็งและตะกอนเอาไว้ก่อนที่จะปล่อยน้ำทิ้งออกไป ทำให้ปริมาณของแข็งที่จะไหลลงไปในท่อระบายน้ำลดลงอย่างมาก ซึ่งโอกาสที่ท่อจะอุดตันก็น้อยลงตามไปด้วย พอท่อไม่อุดตัน เราก็ไม่ต้องเสียเงินเสียเวลามาแก้ไขปัญหาเหล่านี้ แถมยังช่วยให้ระบบระบายน้ำของบ้านเราทำงานได้ไหลลื่นและมีประสิทธิภาพมากขึ้นด้วยค่ะ 8. ลดภาระของระบบบำบัดน้ำเสียรวม สำหรับชุมชนเมืองที่มีระบบบำบัดน้ำเสียส่วนกลาง การมี "ถังแชท" หรือถังบำบัดน้ำเสียประจำบ้านแต่ละหลัง ก็เหมือนเป็นการช่วยแบ่งเบาภาระของระบบส่วนรวมได้มากเลยทีเดียวนะคะ ลองคิดดูว่าถ้าทุกบ้านปล่อยน้ำเสียที่ไม่ผ่านการบำบัดลงสู่ท่อระบายน้ำโดยตรง ระบบบำบัดส่วนกลางจะต้องทำงานหนักมากแค่ไหน ทั้งปริมาณน้ำเสียที่มาก และความเข้มข้นของสิ่งสกปรกที่สูง อาจทำให้ระบบทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ หรือต้องเสียค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษามากขึ้น การที่แต่ละบ้านมีถังบำบัดเบื้องต้น ก็เท่ากับเป็นการช่วยกรองและบำบัดน้ำเสียในระดับหนึ่งก่อนที่จะไหลไปรวมกัน ทำให้ปริมาณของเสียที่จะเข้าสู่ระบบส่วนกลางลดลง ช่วยให้ระบบทำงานได้ง่ายขึ้น มีประสิทธิภาพมากขึ้น และอาจช่วยลดค่าใช้จ่ายในการจัดการน้ำเสียของชุมชนในภาพรวมได้อีกด้วยค่ะ 9. ส่งเสริมการจัดการสิ่งปฏิกูลอย่างยั่งยืน แทนที่เราจะปล่อยให้ของเสียจากส้วมไหลทิ้งไปโดยตรง ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมตามมามากมาย การมีถังบำบัดก็เหมือนเป็นการจัดการของเสียตั้งแต่ต้นทาง ช่วยให้สิ่งปฏิกูลถูกย่อยสลายและบำบัดเบื้องต้น ก่อนที่จะปล่อยน้ำทิ้งออกไป ทำให้ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมลดลง การที่เราใส่ใจและเลือกใช้ถังบำบัดน้ำเสีย ก็ถือเป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม และเป็นการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนให้กับลูกหลานของเราค่ะ 10. มีความยืดหยุ่นในการติดตั้ง ข้อดีอีกอย่างของ "ถังแชท" หรือถังบำบัดน้ำเสียจากส้วมที่เราอาจมองข้ามไปก็คือ ความยืดหยุ่นในการติดตั้งค่ะ สมัยนี้ถังบำบัดถูกออกแบบมาให้มีหลากหลายขนาดและรูปทรง ไม่ว่าบ้านของเราจะมีพื้นที่มากน้อยแค่ไหน หรือมีลักษณะเป็นแบบไหน เช่น บ้านเดี่ยว ทาวน์เฮาส์ หรือแม้แต่ตึกแถว ก็สามารถเลือกถังบำบัดที่เหมาะสมกับพื้นที่และโครงสร้างของบ้านได้ง่าย นอกจากนี้ขั้นตอนการติดตั้งก็ไม่ได้ยุ่งยากซับซ้อนเหมือนเมื่อก่อน ทำให้เราสามารถติดตั้งได้โดยไม่ต้องกังวลเรื่องข้อจำกัดของพื้นที่มากนัก และความยืดหยุ่นตรงนี้ที่ทำให้ถังบำบัดน้ำเสียกลายเป็นทางเลือกที่ตอบโจทย์สำหรับบ้านหลากหลายรูปแบบ ช่วยให้ทุกครัวเรือนสามารถมีระบบบำบัดน้ำเสียที่เป็นของตัวเองได้ง่ายขึ้นค่ะ 11. สร้างจิตสำนึกและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม การที่เราตัดสินใจติดตั้งถังบำบัดน้ำเสียจากส้วมไว้ที่บ้าน อาจเป็นจุดเริ่มต้นเล็กๆ แต่มีความหมายที่ยิ่งใหญ่ในการสร้างจิตสำนึกและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมของเรานะคะ เมื่อเรามีระบบบำบัดน้ำเสียเป็นของตัวเอง เราจะเริ่มตระหนักถึงปริมาณของเสียที่เราสร้างขึ้นในแต่ละวัน และเห็นความสำคัญของการจัดการของเสียเหล่านั้นอย่างถูกวิธี การที่เราได้ดูแลและบำรุงรักษาระบบบำบัดด้วยตัวเอง หรือเห็นผลลัพธ์ของการมีน้ำทิ้งที่สะอาดขึ้น ก็จะยิ่งปลูกฝังความเข้าใจว่าทุกการกระทำของเราส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม การมีถังบำบัดจึงไม่ใช่แค่การปฏิบัติตามกฎหมายหรือเพื่อความสะดวกสบายเท่านั้น แต่ยังเป็นการกระตุ้นให้เราใส่ใจและตระหนักถึงความสำคัญของการรักษาสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรามากขึ้นด้วยค่ะ ก็จบแล้วค่ะ กับข้อดีทั้ง 11 ข้อหากเรานำถังบำบัดน้ำเสียมาติดตั้ง เพื่อจัดการกับน้ำเสียและสิ่งปฏิกูลที่เกิดขึ้นภายในบ้านเรา จะเห็นได้ว่าข้อดีทั้งหมดตัวเราก็ได้ประโยชน์ทั้งนั้น เพราะสิ่งแวดล้อมส่งผลต่อตัวเรานะคะ ถังบำบัดนำ้เสียจากส้วมมีบทบาทสำคัญมาเป็นตัวช่วยลดปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อมได้ โดยล่าสุดผู้เขียนได้ติดตั้งถังส้วมแบบสมัยใหม่ขนาด 1,000 ลิตร หรือหนึ่งคิว เพื่อรองรับและบำบัดนำเสียและสิ่งปฏิกูลจากห้องน้ำด้านหลังของครัวนอกบ้านค่ะ ซึ่งพื้นที่ในบริเวณนี้เป็นพื้นที่ห่างไกลจากชุมชนเมือง ที่ก็ไม่ได้มีแนวท่อรวบรวบน้ำเสียของหน่วยงานในท้องถิ่น จะเห็นได้ว่าผู้เขียนก็ยังสามารถใช้ถังแชทได้ ที่เป็นแบบนั้นเพราะผู้เขียนได้ใช้หลักการของการบำบัดด้วยถังบำบัดนำ้เสียจากส้วม และต่อด้วยการกำจัดน้ำทิ้งด้วยระบบการซึม โดยได้ทำร่องซึมเพิ่มขึ้นมาอีกหน่วยต่อจากถังแชทค่ะ เอาไว้มีโอกาสจะมาบอกต่อประเด็นเกี่ยวกับร่องซึมนะคะ และผู้เขียนหวังว่าเนื้อหาในบทความนี้จะสามารถเป็นแนวทางให้กับคุณผู้อ่านได้บ้าง ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง หากชอบบทความแบบนี้อีก อย่าลืมกดติดตามหรือกดบุ๊กมาร์กหน้าโปรไฟล์ไว้นะคะ เพราะจะได้ไม่พลาดบทความใหม่ๆ ที่จะได้นำมาเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ค่ะ เครดิตภาพประกอบบทความ ภาพหน้าปกและภาพประกอบเนื้อหาโดยผู้เขียน ออกแบบภาพหน้าปกโดยผู้เขียนใน Canva เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา: พยาบาลศาสตรบัณฑิต จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ: สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล บทความอื่นที่เกี่ยวข้องโดยผู้เขียน ทำไมห้องน้ำถึงสกปรก และมีกลิ่นเหม็นรบกวน EM ใส่ส้วมหรือห้องน้ำ ช่วยอะไรได้บ้าง จำเป็นไหม วิธีแก้ปัญหาส้วมเต็ม ทำไงดี ส้วมไม่ซึม ปัญหาช่วงหน้าฝน เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !