ในฐานะที่ผมเป็นอาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ผมขอฝากให้ทั้งบัณฑิตใหม่และเก่าช่วยตระหนักตามที่ผมตั้งข้อสังเกตุด้วยนะครับ อาจารย์ประจำมากกว่า 5 ปีที่ทำงาน ณ คณะนิติศาสตร์ แห่งมหาวิทยาลัยนเรศวร ผมได้รับประสบการณ์ดี ๆ หลายอย่างที่ไม่อาจหาได้จากตำราหรือหนังสือ นั่นคือ ประสบการณ์ทำงานในฐานะการเป็นอาจารย์ ข้อสังเกตุผมมีดังต่อไปนี้:1. การเรียน การสอนในระดับมหาวิทยาลัย จำต้องตอบสนองความต้องการของโลก-สังคมในยุคปัจจุบัน2. ความเป็นเลิศทางวิชาการหาได้สะท้อนวุฒิภาวะของบัณฑิตภายหลังจากที่สำเร็จการศึกษาแล้วไม่3. Soft skills เป็นสิ่งที่จำเป็นเพื่อแข่งกับ AI ได้ ดังนั้น สถาบันอุดมศึกษาควรบรรจุหลักสูตรเสริมทักษะดังกล่าวบัดเดี๋ยวนี้ เกรดอาจจะวัดความสำเร็จทางวิชาการ4. เกรดอาจจะวัดความสำเร็จทางวิชาการ รวมถึงความรู้ความสามารถได้แต่ไม่ควรเป็นที่ยุติครับ ยกตัวอย่าง มีนิสิต/นักศึกษาที่อ่านหนังสือมาตลอดทั้งภาคการศึกษา แต่พอถึงวันสอบกลับป่วยจนไม่สามารถมาสอบได้ตามแรงพยายาม ผลสุดท้ายนิสิต/นักศึกษาคนนั้นสอบไม่ผ่านในรายวิชาดังกล่าวเท่ากับว่าความพยายามที่ผ่านมากลายเป็นศูนย์นะครับ ทางออกคือ ควรต้องมีคะแนนเก็บเพื่อวัดความรู้ความสามารถตลอดภาคการศึกษาและ/หรือทดสอบความสามารถตลอดรายวิชา ทว่า ผู้สอนบางท่านอาจจะค้านในใจว่าตัวเองไม่มีเวลาเพราะจำนวนนิสิต/นักศึกษามีจำนวนมาก เท่ากับว่าเราพยายามหาข้ออ้างเพื่อผลักดันให้น้อง ๆ นิสิต/นักศึกษาถูกประเมินโดยวิธีวัดผลแบบเดิมๆและส่งน้อง ๆ นิสิตออกไปเผชิญโลกที่ความรู้ทางวิชาการอาจจะใช้ได้ไม่ถึง 100% กลับกัน "ทักษะทางสังคม" นั้นน้อง ๆ นิสิต/นักศึกษาแทบไม่เคยได้เรียนรู้ในรั้วมหาวิทยาลัยเลยแต่มีโอกาสได้ใช้สูงกว่ามากตอนทำงาน ดังนั้น มหาวิทยาลัยควรทบทวนหรือบรรจุหลักสูตรที่มุ่งพัฒนาทักษะทางสังคม (Soft skills) จะดีกว่าเน้นไปทางวิชาการอย่างเดียวหรือไม่? ทักษะทางสังคม (Soft skills)อนึ่ง Soft skillsได้แก่1. ความสามารถในการสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน2.การทำงานเป็นทีม3. ทักษะการปรับตัว/เข้ากับสังคมเป็น4. เข้าใจธรรมเนียมทางธุรกิจ5. สามารถเจรจา-ต่อรองได้ (อย่างดี)6. มีลักษณะพฤติกรรมเชิงบวก ทั้งนี้ เราจะเห็นว่า Soft skills นั้น AI ไม่สามารถเข้ามาแทนที่มนุษย์ได้อย่างแน่นอน แต่ในทางตรงกันข้ามนั้น ทักษะด้านการประมวลผลก็ดี การคำนวณก็ดี รวมถึงการค้นหาความรู้ในด้านต่างๆ มนุษย์ไม่สามารถต่อสู้กับ AI ได้ตามที่แจ็ค หม่าได้เคยปรารภไว้ ถึงเวลาต้องทบทวน?ด้วยเหตุนี้ ผมจึงเรียนตามตรงในฐานะที่ผมเคยได้มีโอกาสทำงานทั้งภาคเอกชนและภาครัฐ(ณ ปัจจุบัน)ได้บรรจุเข้าเป็นอาจารย์ประจำ ที่คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ขอได้ย้ำเตือนถึงผู้ใหญ่ที่มีส่วนเกี่ยวกับแวดวงการศึกษาไทยและนิสิต (รวมถึงเหล่าว่าที่บัณฑิต)ว่า ภายหลังจากสำเร็จการศึกษาในระดับชั้นปริญญาตรี ไม่ว่าจะเป็นายจ้างก็ดีหรือการเป็นลูกจ้างก็ดี คุณจะต้องมีทั้ง hard skills & soft skills ถึงจะบรรลุเป้าหมายได้อย่างบริบูรณ์ด้วยเหตุนี้ ผมจึงฝากไว้ให้คิดเพียงเท่านี้ อย่างน้อยน่าจะถือเป็นอีกหนึ่งแสงประทีปนะครับ ด้วยรักและมันแกวท้ายนี้ขอบพระคุณ1.ภาพ ปก โดย Startaê Team จาก https://unsplash.com/photos/8RX3W79_UTE2. ภาพ อาจารย์ประจำ โดย katemangostar จาก https://bit.ly/3h8v6Td3.ภาพ เกรดอาจจะวัดความสำเร็จทางวิชาการ โดย stories จาก https://bit.ly/3h2O6m04. ภาพ ทักษะทางสังคม (Soft skills) โดย peoplecreations จาก https://bit.ly/3ri6Hj05. ภาพ ถึงเวลาตต้องทบวน? โดย cookie_studio จาก https://bit.ly/2WyqHja