สื่อจับตา "ไบเดน-ปูติน" ประชุมสุดยอด จากจับมือยิ้มให้กัน สู่ตึงเครียด

Biden-Putin Summit: โจ ไบเดน ผู้นำสหรัฐฯ ประชุมสุดยอดกับวลาดิเมียร์ ปูติน ผู้นำรัสเซีย ด้วยบรรยากาศที่ค่อนข้างตึงเครียด
ผู้นำมหาอำนาจโลกทั้งสอง ถ่ายภาพนิ่งร่วมกัน บริเวณหน้าสถานที่ประชุมในนครเจนีวาของสวิตเซอร์แลนด์ โดยมีประธานาธิบดีสวิตเซอร์แลนด์ให้การต้อนรับสู่ “เมืองแห่งสันติภาพ” และ “สวิตเซอร์แลนด์รู้สึกยินดีที่ได้เป็นเจ้าภาพการประชุมสุดยอดครั้งนี้”
จากนั้น ประธานาธิบดีสหรัฐฯ และรัสเซีย จับมือกัน ก่อนเข้าไปในอาคารเพื่อร่วมการประชุมสุดยอด โดยมีรัฐมนตรีต่างประเทศของสองชาติ และล่ามแปลภาษา ร่วมประชุมด้วย

ปูติน กล่าวขอบคุณโจ ไบเดน ที่ “ริเริ่มทำให้การประชุมครั้งนี้เกิดขึ้น...ผมรู้ว่าคุณเดินทางมาไกล และมีงานอีกมากต้องทำ
“แต่ผมคิดว่า ความสัมพันธ์ของสหรัฐฯ และรัสเซีย มีประเด็นมากมายที่ต้องหารือกันในระดับสูงสุดแบบนี้ และผมหวังว่าการประชุมของเราจะมีผลิตภาพที่ดี”

CNN รายงานอากัปกิริยาว่า ไบเดน ยิ้มรับครั้งหนึ่ง จากนั้นผู้นำทั้งสองก็มีสีหน้านิ่งเรียบ มองตากันแวบหนึ่ง แต่ปูตินจะมองพื้นเป็นส่วนใหญ่ 

เสียงการหารือนั้นจับความไม่ได้มากนัก เพราะเสียงลั่นชัตเตอร์กล้องดังระงม ผู้สื่อข่าวเบียดเสียดกัน ก่อนที่ท้ายสุด ทีมงานจะไล่ให้ทีมข่าวออกไปข้างนอก

“การประชุมสุดยอดครั้งนี้คงไม่เสียเปล่า”

ทั้งนี้ การเลือกเจนีวาเป็นสถานที่จัดประชุมนั้นทำให้ย้อนไปถึงการเผชิญหน้าช่วงสงครามเย็นในปี 1985 ซึ่งมีการประชุมสุดยอดเป็นครั้งแรกระหว่างโรนัลด์ เรแกน และมิคาอิล กอร์บาชอฟ ผู้นำคนสุดท้ายของสหภาพโซเวียต หรือรัสเซียในปัจจุบัน

ขณะนี้ตอนนี้ ทำเนียบขาวระบุว่า มีเป้าหมายเพียงสร้างความสัมพันธ์ที่เสถียรและคาดเดาได้กับรัสเซีย 

เชฟต์โซวามองว่า เป้าหมายที่เป็นไปได้ ก็คือ ต่างฝ่ายต่างทดสอบว่าอะไรคือเส้นสีแดงของแต่ละฝ่าย และเข้าใจว่าการเจรจา คือหนทางออกมาจากสถานการณ์ที่เลวร้าย หากไม่เจรจากัน ก็จะยิ่งทำให้รัสเซียคาดเดาไม่ได้มากขึ้น

สัปดาห์ที่ผ่านมา ปูตินกล่าวกับสื่อทางการรัสเซียว่า ยังมีบางประเด็นที่รัสเซียและสหรัฐฯ สามารถร่วมมือกันได้ ตั้งแต่การเจรจาควบคุมอาวุธนิวเคลียร์ ปัญหาความขัดแย้งระดับภูภาคต่างๆ เช่น ซีเรียและลิเบีย ตลอดจนปัญหาสภาพภูอากาศเปลี่ยนแปลง
ปูตินกล่าวด้วยว่า “หากเราสามารถสร้างกลไกการทำงานในประเด็นเหล่านี้ได้ การประชุมสุดยอดครั้งนี้ก็คงไม่เสียเปล่า”

หรือประชุมไปก็เท่านั้น?

นักวิเคราะห์บางคนมองว่า การพบกันของไบเดนและปูตินนั้นอาจไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง เพราะปูตินมองว่าตะวันตกนั้นเป็นปรปักษ์ต่อรัสเซีย

ในการประชุมเศรษฐกิจที่นครเซนต์ปีเตอรส์เบิร์กในเดือนนี้ ปูตินอ้างว่า สหรัฐฯต้องการจำกัดการพัฒนาของรัสเซีย และหลังจากนั้น เขาขู่ว่าจะจัดการผู้รุกรานต่างชาติที่ต้องการแว้งกัดรัสเซีย 

คอร์ทูนอฟมองว่า เป็นที่ชัดเจนว่า ปูตินเชื่อว่าสหรัฐฯนั้นเป็นศัตรูที่ไม่ต้องการเห็นรัสเซียได้ดี และเขาคิดว่า การมองของปูตินเช่นนี้จะไม่เปลี่ยน แต่รัสเซียอาจต้องการลดอุณหภูมิเดือดลงเล็กน้อย เพราะในฐานะที่ปูตินเป็นนักการเมือง เขาต้องลดความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์แบบนี้ ซึ่งรวมถึงการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจจากสหรัฐฯ โดยเฉพาะรอบล่าสุด ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจที่ไม่ดีอยู่แล้ว ในขณะที่ปีหน้ารัสเซียจะมีการเลือกตั้งครั้งสำคัญ

แต่สิ่งที่ปูตินไม่ต้องการในการพบกับไบเดนครั้งนี้ แต่ก็เตรียมพร้อมรับคือ การถูกพร่ำสอนเรื่องสิทธิมนุษยชน โดยเฉพาะกรณีการจับกุมอเล็กเซ นาวัลนี แกนนำฝ่ายค้าน

อย่างไรก็ตาม ปูตินก็จะยังคงเดินหน้าปราบปรามผู้เห็นต่างต่อไปและต้องการแสดงให้เห็นว่า “นี่ไม่ใช่เรื่องของอเมริกา” ซึ่งเชฟต์โซวามองว่า ไบเดนก็จะร้องเพลงของเขาไป ร่ายเรื่องนาวัลนีและสิทธิมนุษยชน ส่วนปูตินของร้องเพลงของตนเองและบอกว่า สหรัฐฯ ก็ทำเหมือนกัน 

การหารือเรื่องปัญหาสิทธิมนุษยชนจึงเป็นเพียงอาหารเรียกน้ำย่อย แล้วทั้งสองผู้นำก็จะทานอาหารจานหลัก ซึ่งก็คือ การทำอะไรที่ลดความตึงเครียดในขณะนี้ลงนั่นเอง