รีวิวหนังสือ The Great Wave ผู้เขียน: Michiko Kakutani ประเภท: Non-fiction / สังคม-การเมือง / วิเคราะห์วัฒนธรรม ตีพิมพ์: 2024 ในยุคที่โลกเหมือนกำลังเผชิญ “พายุหลายลูกซ้อนกัน” เรามีทั้งการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองครั้งใหญ่, การพัฒนาเทคโนโลยีที่รวดเร็วเกินกว่ามนุษย์จะปรับตัวทัน, การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ, ความขัดแย้งระดับโลก, และการแตกแยกทางความคิดที่รุนแรงขึ้น หนังสือ The Great Wave ของ Michiko Kakutani ใช้คำว่า “คลื่นยักษ์” (Great Wave) เพื่ออธิบายยุคสมัยนี้ ว่าเป็นเหมือนคลื่นสึนามิที่ซัดเข้ามาพร้อมกันหลายระลอก Kakutani ซึ่งเป็นอดีตนักวิจารณ์วรรณกรรมของ The New York Times และเจ้าของรางวัลพูลิตเซอร์ มีความสามารถพิเศษในการดึงข้อมูลจากประวัติศาสตร์, วรรณกรรม, ศิลปะ และวิทยาศาสตร์ มาสร้างภาพรวมของโลกปัจจุบันที่ทั้งน่ากลัวและเต็มไปด้วยโอกาส หนังสือเล่มนี้ไม่ได้เป็นเพียงการบอกว่า “โลกกำลังแย่” แต่เป็นการชวนผู้อ่านเข้าใจว่าทำไมสิ่งเหล่านี้จึงเกิดขึ้น และเราสามารถเรียนรู้อะไรจากอดีตเพื่อนำมารับมือกับอนาคต โครงสร้างและเนื้อหา The Great Wave แบ่งออกเป็นหลายบท แต่ละบทโฟกัสไปที่ด้านหนึ่งของ “การสั่นสะเทือน” ที่โลกกำลังเผชิญ พร้อมตัวอย่างจริงที่ชัดเจน ยุคแห่ง Permacrisis คำว่า Permacrisis หมายถึงภาวะที่เรารู้สึกเหมือนโลกอยู่ในวิกฤติถาวร ไม่ใช่แค่วิกฤติหนึ่งจบแล้วอีกวิกฤติค่อยมา แต่ทุกอย่างเกิดพร้อมกัน: วิกฤติเศรษฐกิจหลังปี 2008 ความขัดแย้งทางการเมืองในหลายประเทศ การแพร่ระบาดของ COVID-19 สงครามรัสเซีย-ยูเครน ภัยธรรมชาติและการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ Kakutani เปรียบว่ามันเหมือนคลื่นยักษ์ที่พัดซัดเราตลอดเวลา จนผู้คนรู้สึกเหนื่อยล้าและเริ่มหมดความเชื่อมั่นต่อระบบเก่า ๆ Outsiders ขึ้นมาเป็นผู้นำ หนึ่งในธีมหลักของหนังสือคือการผงาดขึ้นมาของ “Outsiders” หรือบุคคลนอกกระแสที่กลายมาเป็นผู้มีอิทธิพลในสังคม ในการเมือง: Donald Trump, Volodymyr Zelensky ในธุรกิจ: Elon Musk, ผู้ก่อตั้งสตาร์ทอัพที่ disrupt อุตสาหกรรมเก่า ในวัฒนธรรม: ศิลปินและผู้สร้างคอนเทนต์ที่ใช้โซเชียลมีเดียแทนสื่อกระแสหลัก Kakutani วิเคราะห์ว่าความไม่พอใจต่อชนชั้นนำ (establishment) ทำให้สังคมหันไปหาเสียงใหม่ ๆ ที่มักท้าทายกติกาเดิม บทเรียนจากอดีต ผู้เขียนพาผู้อ่านย้อนดูประวัติศาสตร์ช่วงการเปลี่ยนผ่านครั้งใหญ่ เช่น การสิ้นสุดยุคกลางและการเข้าสู่ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา ยุค Gilded Age ของอเมริกา ที่เต็มไปด้วยความเหลื่อมล้ำ ก่อนจะเกิดการปฏิรูป ช่วงหลังสงครามโลก ที่โลกสร้างองค์กรระหว่างประเทศและระบบใหม่เพื่อป้องกันสงครามอีก Kakutani บอกว่า การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในประวัติศาสตร์มักเป็นทั้งช่วงแห่งความวุ่นวายและโอกาสฟื้นฟู เทคโนโลยี: ดาบสองคม หนังสือเจาะลึกผลกระทบของเทคโนโลยีดิจิทัล ด้านบวก: ทำให้การสื่อสารและการสร้างนวัตกรรมเกิดขึ้นเร็วและกว้างไกล ด้านลบ: ทำให้เกิด misinformation, deepfake, และการแบ่งแยกทางความคิดจาก echo chamber และ filter bubble Kakutani เน้นว่าเทคโนโลยีไม่ใช่ปัญหาในตัวมันเอง แต่เป็นวิธีที่มนุษย์ใช้และควบคุมมันต่างหาก การรับมือกับคลื่นยักษ์ ผู้เขียนเสนอแนวทาง เช่น เปิดพื้นที่ให้ Outsiders ที่สร้างสรรค์ได้มีบทบาท ใช้บทเรียนจากอดีตเพื่อสร้างระบบใหม่ที่ยืดหยุ่น เน้นความร่วมมือระดับโลก เพราะปัญหาหลายอย่างข้ามพรมแดน เช่น โรคระบาดและโลกร้อน ฝึกทักษะคิดเชิงวิพากษ์ (critical thinking) เพื่อแยกข้อมูลจริง-เท็จ การวิเคราะห์ธีม ความไม่แน่นอนคือความปกติใหม่ โลกจะไม่มีวันกลับไป “เสถียร” แบบที่เคยเป็น ความสามารถในการปรับตัวและการยืดหยุ่นจึงสำคัญที่สุด ความไม่พอใจต่อระบบเดิม ผู้คนเบื่อหน่ายสถาบันเก่า ๆ เพราะมองว่ามันล้มเหลวในการแก้ปัญหา Outsiders จึงได้รับความสนใจมากขึ้น เทคโนโลยีกับพลังของประชาชน เทคโนโลยีทำให้เสียงของบุคคลธรรมดามีอำนาจมากขึ้น แต่ก็เปิดช่องให้ข้อมูลเท็จและการบิดเบือนขยายตัวอย่างรวดเร็ว การเรียนรู้จากอดีต แม้สถานการณ์จะต่างจากในอดีต แต่รูปแบบของความวุ่นวายและการเปลี่ยนแปลงมักมีจุดร่วมที่เราสามารถเรียนรู้ได้ จุดเด่นของหนังสือ การเขียนที่คมชัด: Kakutani ใช้ภาษาที่อ่านเข้าใจง่ายแต่คมคาย เหมาะทั้งนักอ่านทั่วไปและผู้สนใจการเมือง-สังคม การเชื่อมโยงหลากหลายแหล่งข้อมูล: ดึงทั้งประวัติศาสตร์ ศิลปะ วรรณกรรม และเหตุการณ์ปัจจุบันมาเชื่อมกันอย่างมีเหตุผล ภาพเปรียบเทียบที่ทรงพลัง: การใช้ภาพ “คลื่นยักษ์” ของ Hokusai เป็นสัญลักษณ์ ทำให้ผู้อ่านจดจำและเข้าใจประเด็นหลักได้ง่าย หนังสือเล่มนี้เหมือนเป็น “แผนที่” สำหรับเดินทางในยุคที่ทุกอย่างผันผวน แม้จะไม่มีทางรู้แน่ชัดว่าคลื่นลูกต่อไปจะซัดอะไรมา แต่เรามีวิธีเตรียมตัวและไม่ตื่นตระหนกเกินไป สิ่งที่ประทับใจที่สุดคือการที่หนังสือทำให้เรามอง Outsiders ไม่ใช่แค่คนหัวขบถ แต่เป็นแหล่งไอเดียใหม่ที่อาจเป็นทางรอดของสังคม และย้ำให้เห็นว่าโลกที่เปลี่ยนเร็วต้องการความร่วมมือมากกว่าการแบ่งฝักฝ่าย ถ้าคุณสนใจทำความเข้าใจโลกยุคปัจจุบันและต้องการมุมมองที่เชื่อมอดีต ปัจจุบัน และอนาคต หนังสือเล่มนี้เป็นเหมือนกล้องส่องทางไกล ที่ช่วยให้เรามองเห็น “คลื่นยักษ์” ชัดขึ้น พร้อมเตือนว่า ถึงคลื่นจะใหญ่แค่ไหน เราก็ยังมีวิธีโต้กลับและใช้พลังของมันไปข้างหน้า สามารถหายืมหนังสืออ่านได้ที่ หอสมุดกรุงเทพมหานคร เครดิตภาพถ่าย : ถ่ายเองจากมือถือทุกภาพค่ะ ขอให้ทุกคนมีวันที่ดีค่ะ ขอบคุณค่ะ :)) เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !