(Photo by Steven Wilcox on Unsplash) วันที่ 1 เมษายน ของทุกปี ส่วนใหญ่คนสมัยนี้น่าจะรู้จักแค่ว่าเป็นวันโกหกโลก (April Fools’ Day) เท่านั้น ซึ่งถ้าเป็นประเทศอื่นๆ คงจะไม่แปลก แต่สำหรับประเทศไทย ถือว่าแปลกมากๆ ครับ เพราะวันนี้ถือว่าเป็นวันสำคัญอีกวันหนึ่งในประวัติศาสตร์ชาติไทยเลยก็ว่าได้ นั่นก็เพราะ วันที่ 1 เมษายน คือ วันเลิกทาสนั่นเอง (ภาพโดย PublicDomainPictures จาก Pixabay) ย้อนหลังกลับไปราว 115 ปีที่แล้ว ในปี 2448 ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงประกาศใช้ “พระราชบัญญัติเลิกทาส ร.ศ. 124" ประกาศเลิกทาสอย่างเป็นทางการในวันที่ 1 เมษายน เพราะเนื่องด้วยท่านเล็งเห็นว่า ประเทศสยามในขณะนั้นยังมีจำนวนทาสมากกว่าหนึ่งในสามของประชากรทั้งหมดในประเทศ คือ ประชากร 100 คน จะมีคนที่ต้องตกเป็นทาสมากกว่า 30 คน และการสืบทอดความเป็นทาสทางชาติกำเนิดจะยิ่งทำให้สัดส่วนจำนวนทาสในประเทศยิ่งเพิ่มขึ้น ซึ่งจะยิ่งทำให้คนในประเทศมีความล้าหลังมากขึ้น (Photo by British Library on Unsplash) และประเด็นสำคัญคือ ในช่วงยุคสมัยนั้นการลุกลามจากประเทศผู้ล่าอาณานิคมมีมาก และการมีทาสในประเทศเป็นจำนวนมาก อาจจะเป็นฉนวนให้เกิดการเข้ายึดประเทศสยาม ท่านจึงจำเป็นต้องเลิกทาส เพื่อให้ประเทศสยามทันสมัยตามแบบประเทศตะวันตก แต่ที่น่าแปลกใจก็คือ เราสามารถเลิกทาสได้โดยไม่เกิดความขัดแย้งจากชนชั้นสูง หรือชนชั้นขุนนาง ที่ถือเอาเรื่องศักดินาเป็นเรื่องสำคัญ ก็เนื่องด้วย ร.5 ทรงเห็นถึงจุดนี้ จึงได้มีการดำเนินการเกี่ยวกับยกเลิกทาสตั้งแต่ต้นสมัยรัชกาล จนถึงปลาายสมัยรัชกาล เพื่อลดความขัดแย้งที่รุนแรง ที่จะนำไปสู่สงครามกลางเมืองได้ (Photo by Lisa Fotios from Pexels) แม้ทุกวันนี้เราจะผ่านการเลิกทาสมาเป็นร้อยปี แต่เรื่องราวความเป็นทาสก็ยังสะท้อนอยู่ในวรรณกรรม จนทำมาเป็นละครหลายต่อหลายเรื่อง อย่างเรื่องที่ผู้เขียนชอบก็ ชาติพยัคฆ์ ที่นำแสดงโดย ท็อบ จรณ โสรัตน์ และอีกเรื่องคือ ลูกทาส นำแสดงโดย เคน ภูภูมิ พงศ์ภาณุ ที่ล้วนแล้วแต่สะท้อนถึงการต่อสู้ดิ้นรนของทาสในช่วงนั้น หนึ่ง คือ ต่อสู้ด้วยแรงกาย อีกหนึ่งต่อสู้ด้วยความรู้ แต่ทั้งสองมีเป้าประสงค์เดียวกัน คือ เพื่อปลดปล่อยตัวเองออกมาจากเป็นทาสนั่นเอง (Photo by Pixabay from Pexels) แม้ในตอนนี้ความเป็นทาสจะหมดไปจากแผ่นดินแล้ว แต่บางทีก็อาจมิได้หมดไปจากจิตใจใครบางคน เพราะการดำเนินชีวิตเราบางทีก็อาจจะไปยึดติดหรือเชื่ออะไรแบบผิดๆ ทำให้เราต้องตกเป็นทาสของสิ่งนั้นอยู่ร่ำไป ทั้งข้าวของเครื่องใช้ ทรัพย์สินเงินทอง หรือแม้แต่อารมณ์ของตัวเอง เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดล้วนแล้วทำให้เราต้องตกอยู่ในความเป็นทาสไปตลอดชีวิตก็เป็นได้ จะหาใครมาประกาศเลิกให้เราได้ก็หาไม่ มีแต่เราเท่านั้น ที่จะประกาศเลิกทาสให้ตัวเอง โดยการรู้จักพอและปล่อยวางให้เป็นครับ ติดตามข้อคิดการดำเนินชีวิตอื่นๆ ที่น่าสนใจได้ที่ > นิยมเล่าเป็นเรื่อง