กิ้งกือกระสุน กินอะไร มีพิษไหม เจอที่ไหนได้บ้าง | บทความโดย Pchalisa เคยได้ยินกิ้งกือกระสุนไหมคะ? ถ้ายังเป็นงงๆ อยู่ ยังไม่ตกกังวลใจไปค่ะ กิ้งกือกระสุนเป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็กที่มีรูปร่างลักษณะเฉพาะตัว ที่มักพบเห็นได้ตามพื้นที่ชื้นแฉะในป่าหรือสวนนะคะ และในบทความนี้เราจะมาทำความรู้จักกับกิ้งกือกระสุนอย่างใกล้ชิดมากขึ้น กิ้งกือกระสุนของจริงผู้เขียนเคยเจอมาแล้วค่ะ เห็นมากับตาเลยและในตอนหลังมายิ่งได้บ่อย จนเรากลายเป็นเพื่อนกันไปแล้วค่ะ ชื่อ "กิ้งกือกระสุน" นั้นมาจากลักษณะเด่นที่สุดของมันเลยค่ะ นั่นก็คือ พฤติกรรมการป้องกันตัวของกิ้งกือชนิดนี้ เมื่อกิ้งกือกระสุนรู้สึกว่าตนเองตกอยู่ในอันตราย มันจะขดตัวกลมมนเข้าหากันจนดูคล้ายลูกกระสุนเลยค่ะ ทำให้ได้ชื่อเรียกที่น่าสนใจนี้มาติดตัว นอกจากชื่อกิ้งกือกระสุนแล้ว ยังมีชื่อเรียกอื่นๆ ที่น่าสนใจอีก เช่น ลูกก๋งพระอินทร์ ที่เป็นชื่อเรียกในภาษาถิ่นทางภาคเหนือ ม้วนชิด ที่เป็นชื่อเรียกในภาษาถิ่นทางภาคใต้ โดยชื่อเหล่านี้ล้วนแต่สื่อถึงลักษณะเด่นของกิ้งกือกระสุน ที่เมื่อถูกคุกคามจะขดตัวกลมมนคล้ายลูกกลมๆ นั่นเองค่ะทุกคน คำว่า"กิ้งกือกระสุน" จึงเป็นชื่อที่บ่งบอกลักษณะเด่นของกิ้งกือชนิดนี้ได้อย่างชัดเจน และสะท้อนให้เห็นถึงความน่าสนใจของธรรมชาติที่สัตว์แต่ละชนิดต่างมีกลไกการเอาตัวรอดที่แตกต่างกันออกไปค่ะ กิ้งกือกระสุนมักอาศัยอยู่ในพื้นที่ชื้นแฉะ เช่น ป่าผลัดใบ ที่เป็นที่ซึ่งมีใบไม้ร่วงหล่นเป็นจำนวนมากให้กินเป็นอาหาร ป่าดิบชื้น คือป่าซึ่งมีความชื้นสูงและมีเศษซากพืชให้กิน และพื้นที่ชื้นแฉะทั่วไป เช่น ใต้กองใบไม้หรือในดินชื้นค่ะ ซึ่งเหตุผลว่าทำไมกิ้งกือกระสุนถึงชอบที่ชื้นๆ นั้น เป็นเพราะว่าความชื้นช่วยรักษาความชุ่มชื้นในร่างกาย กิ้งกือกระสุนไม่มีโครงสร้างที่แข็งแรงปกป้องร่างกาย จึงต้องอาศัยความชื้นเพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายแห้ง และที่ชื้นๆ มักเป็นแหล่งอาหาร เพราะที่ชื้นมักมีเศษซากพืชและสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่กำลังย่อยสลาย ซึ่งเป็นอาหารหลักของกิ้งกือกระสุนค่ะ กิ้งกือกระสุนสามารถเป็นแมลงที่เป็นดัชนีบ่งชี้ความอุดมสมบูรณ์ของสิ่งแวดล้อมได้ค่ะ และสาเหตุว่าทำไมกิ้งกือกระสุนถึงสำคัญต่อระบบนิเวศนั้น เนื่องจากกิ้งกือกระสุนมีบทบาทดังต่อไปนี้ค่ะ คือ เป็นผู้ย่อยสลาย: ช่วยย่อยสลายซากพืชซากสัตว์ ทำให้เกิดปุ๋ยธรรมชาติ เป็นอาหารของสัตว์อื่นๆ: เช่น นก งู หรือสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก เป็นตัวชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของป่า: หากพบกิ้งกือกระสุนจำนวนมาก แสดงว่าป่านั้นมีความอุดมสมบูรณ์ จากที่กิ้งกือกระสุนชอบสภาพแวดล้อมที่ชื้นและมีเศษซากพืชให้กิน ดังนั้นพื้นที่ป่าชื้นที่มีใบไม้ร่วงหล่นเยอะ หรือบริเวณที่มีความชื้นสูง เช่น ใต้กองใบไม้ หรือในดินชื้น จึงเป็นแหล่งที่พบกิ้งกือกระสุนได้บ่อยกว่าพื้นที่แห้งแล้งหรือพื้นที่ที่มีการรบกวนจากมนุษย์มาก โดยจากประสบการณ์ของผู้เขียนนั้น ตั้งแต่เกิดมาค่อนชีวิตเพิ่งมีโอกาสเห็นกิ้งกือกระสุนค่ะ โดยครั้งแรกในชีวิตเห็นที่สวนยางพาราของน้าคนที่รู้จักกัน และจากการสังเกตและสอบถามข้อมูลมานั้น ที่ตรงนี้ไม่ได้ใช้สารเคมีเลย อาศัยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์เท่านั้น และภายในสวนแห่งนี้ค่อนข้างชื้นและดินดูมีความอุดมสมบูรณ์ดีค่ะ เป็นที่ที่ใกล้กับพื้นที่ป่าตามธรรมชาติด้วย และคุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า? พืชแต่ละชนิดที่เราเห็นมีความสามารถให้ปริมาณเศษซากพืชที่แตกต่างกัน พืชบางชนิดเมื่อย่อยสลายแล้วจะให้สารอาหารที่กิ้งกือกระสุนชอบ จึงทำให้กิ้งกือกระสุนมาอาศัยอยู่เยอะค่ะ กิ้งกือกระสุนมักจะพบได้บ่อยในช่วงฤดูฝน เพราะสภาพแวดล้อมมีความชื้นสูง และมีอาหารให้กินเยอะค่ะ การรบกวนจากมนุษย์ การทำลายป่า การใช้สารเคมี การทำเกษตรกรรม สิ่งเหล่านี้สามารถทำให้แหล่งที่อยู่อาศัยของกิ้งกือกระสุนถูกทำลายไป และมีผลทำให้จำนวนกิ้งกือกระสุนลดลงได้ กิ้งกือกระสุนมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน ดังนั้นชนิดของกิ้งกือกระสุนที่พบในแต่ละพื้นที่จึงไม่เหมือนกันค่ะ จริงๆ จุดประสงค์ของการเขียนบทความนี้เกิดจาก ผู้เขียนต้องการให้ข้อมูลที่เป็นสิ่งที่จะทำให้หันมาทำบางอย่างเพื่ออนุรักษ์กิ้งกือกระสุน ได้แก่ รักษาป่า: ป่าเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยที่สำคัญของกิ้งกือกระสุนนะคะ ไม่ทำลายแหล่งน้ำ: แหล่งน้ำมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ ที่ก็เอื้อต่อการมีชีวิตอยู่ของกิ้งกือกระสุนด้วย ไม่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช: เพราะสารเคมีอาจเป็นอันตรายต่อกิ้งกือกระสุนค่ะ อย่างที่ได้เกริ่นมาบ้างแล้วว่า กิ้งกือกระสุนม้วนตัวเป็นกลไกการป้องกันตัวที่สำคัญ โดยเมื่อมันรู้สึกว่าตัวเองอยู่ในอันตรายหรือถูกรบกวน มันจะหดตัวกลมเข้าหากัน เพื่อปกป้องส่วนที่อ่อนนุ่มของลำตัวและขาจากการถูกทำร้ายค่ะ โดยถ้าจะอธิบายแบบละเอียดถึงเหตุผลที่กิ้งกือกระสุนม้วนตัวมีหลายประการ ดังนี้ค่ะ ป้องกันตัวจากผู้ล่า: การม้วนตัวเป็นลูกกลมทำให้กิ้งกือกระสุนดูแข็งและมีขนาดเล็กลง ทำให้สัตว์นักล่าหลายชนิดไม่สามารถจับหรือกินได้ง่าย ปกป้องขา: ขาของกิ้งกือกระสุนเป็นส่วนที่อ่อนนุ่มและบอบบาง การม้วนตัวจะช่วยปกป้องขาไม่ให้ได้รับบาดเจ็บ ลดการสูญเสียน้ำ: ในสภาพแวดล้อมที่แห้งแล้ง การม้วนตัวจะช่วยลดพื้นที่ผิวสัมผัสกับอากาศ ทำให้สูญเสียน้ำน้อยลง เลียนแบบวัตถุอื่น: บางชนิดอาจมีสีสันหรือลวดลายที่ทำให้ดูเหมือนเมล็ดพืชหรือก้อนหิน เมื่อม้วนตัวจะยิ่งทำให้การพรางตัวมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากการม้วนตัวแล้ว กิ้งกือกระสุนยังมีกลไกป้องกันตัวอื่นๆ อีก เช่น ปล่อยสารเคมี: บางชนิดสามารถปล่อยสารเคมีที่มีกลิ่นเหม็นหรือมีพิษออกมาเพื่อขับไล่ศัตรู มีเปลือกแข็ง: เปลือกของกิ้งกือกระสุนมีความแข็งแรง ช่วยป้องกันตัวจากการถูกกัดหรือข่วน ดังนั้นการม้วนตัวเป็นกลไกการป้องกันตัวที่สำคัญ และมีประสิทธิภาพของกิ้งกือกระสุน ช่วยให้มันสามารถอยู่รอดในสภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยอันตรายได้ค่ะทุกคน อ่านมาถึงตรงนี้แล้ว หลายคนอาจสงสัยว่า? กิ้งกือกระสุนมีพิษไหม? ต้องบอกว่ากิ้งกือชนิดนี้มีพิษค่ะ และเหตุผลที่กิ้งกือกระสุนมีพิษก็คือ กลไกป้องกันตัว: พิษของกิ้งกือกระสุนนั้นเป็นเหมือนระบบป้องกันตัวจากสัตว์นักล่า เมื่อรู้สึกว่าถูกคุกคาม กิ้งกือกระสุนจะปล่อยสารพิษออกมาเพื่อขับไล่ศัตรู สารพิษ: สารพิษของกิ้งกือกระสุนส่วนใหญ่เป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์กัดกร่อนและระคายเคืองต่อผิวหนัง อย่างไรก็ตามหากสัมผัสกิ้งกือกระสุนก็ควรทำสิ่งต่อไปนี้นะคะ ได้แก่ ล้างด้วยน้ำสะอาดทันที: การล้างด้วยน้ำสะอาดและสบู่จะช่วยลดปริมาณสารพิษที่ติดอยู่บนผิวหนัง หลีกเลี่ยงการเกา: การเกาจะทำให้อาการระคายเคืองรุนแรงขึ้นและอาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้ หากอาการไม่ดีขึ้น: ควรปรึกษาแพทย์ ว้าว! จบแล้วค่ะกับเนื้อหาสาระเกี่ยวกับกิ้งกือกระสุน ที่เป็นสัตว์ที่มีประโยชน์ต่อระบบนิเวศ ดังนั้นการอนุรักษ์กิ้งกือกระสุนจึงเป็นการช่วยรักษาความสมดุลของธรรมชาตินะคะ กิ้งกือกระสุนเป็นสัตว์ที่กินพืชเป็นอาหารหลักค่ะ โดยเฉพาะพืชที่ตายแล้วหรือเน่าเปื่อย เช่น ใบไม้แห้ง กิ้งกือกระสุนชอบกินใบไม้ที่ร่วงหล่นและเน่าเปื่อยตามพื้นป่า ซากพืช กิ่งไม้ที่หัก ผลไม้ที่ร่วงหล่น หรือเศษไม้ต่างๆ ที่กำลังย่อยสลาย เห็ดรา กิ้งกือกระสุนบางชนิดชอบกินเห็ดราที่ขึ้นตามพื้นดินหรือบนซากไม้นะคะทุกคน ดังนั้นหากคุณผู้อ่านมีโอกาสได้เห็นกิ้งกือหน้าตาแบบในบทความ ก็คงจะพอรู้แล้วนะคะว่าอะไรเป็นอะไร ซึ่งผู้เขียนหวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับคุณผู้อ่านไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง หากชอบบทความแบบนี้อีก ก็อย่าลืมกดติดตามหรือกดบุ๊กมาร์กหน้าโปรไฟล์ไว้นะคะ เพราะจะได้ไม่พลาดบทความใหม่ๆ ที่จะได้นำมาเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ค่ะ เครดิตภาพประกอบบทความ ภาพหน้าปกและภาพประกอบเนื้อหาโดยผู้เขียน ออกแบบภาพหน้าปกใน Canva เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา : พยาบาลศาสตรบัณฑิต (B.N.S.) จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม); M.P.H. (Environmental Health) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ : สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล บทความอื่นที่น่าสนใจโดย Pchalisa https://news.trueid.net/detail/qdJVQmxajQDd https://news.trueid.net/detail/9YZO22QmqAVz https://news.trueid.net/detail/nW9dEegx5exK เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !