รายงานจาก Yale ระบุรัสเซียส่งเด็กยูเครนที่จับตัวมาเข้า "ค่ายล้างสมอง"

รายงานล่าสุดจากคณะผู้สอบสวนด้านอาชญากรรมสงคราม จากศูนย์ปฏิบัติการวิจัยด้านมนุษยธรรมและสาธารณสุข ของมหาวิทยาลัยเยล ที่เผยแพร่เมื่อวานนี้ (16 กันยายน) เปิดเผยว่ารัสเซียได้นำตัวเด็กชาวยูเครนมากกว่าหมื่นคนที่จับได้ระหว่างทำสงครามในยูเครนมาเข้า “โครงการลับ” ที่จะมอบ “การศึกษาใหม่” ในแบบรัสเซียให้กับเด็กยูเครน หรือที่ถูกอธิบายไว้ว่าเป็น “ค่ายล้างสมอง” ซึ่งจากรายงานดังกล่าวระบุว่าเครือข่ายของโครงการนี้มีขนาดใหญ่อย่างที่ “ไม่เคยมีมาก่อน” ที่คาดการณ์ว่ามีค่ายลักษณะนี้อย่างน้อย  210 แห่งทั่วรัสเซีย

นาธาเนียล เรย์มอนด์ ผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการวิจัยด้านมนุษยธรรมและสาธารณสุข ของมหาวิทยาลัยเยล ซึ่งเป็นทีมงานเบื้องหลังรายงานฉบับดังกล่าว เปิดเผยว่า เด็กชาวยูเครนที่ถูกจับตัวมาส่วนใหญ่มาจากภูมิภาคทางตะวันออกของยูเครนซึ่งถูกรัสเซียเข้ายึดครองได้ตั้งแต่เริ่มเปิดปฏิบัติการทางทหารเต็มรูปแบบในยูเครนเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 และเด็ก ๆ เหล่านี้ก็ถูกส่งตัวไปยังค่ายล้างสมอง ขณะที่เด็กบางกลุ่มก็ถูกแยกให้บังคับเข้าร่วมฝึกทหารอย่างไม่มีข้อจำกัด ทั้งการฝึกต่อสู้และการฝึกเป็นพลร่มเพื่อที่จะเปลี่ยนพวกเขาให้เป็นทหารในอนาคต นอกจากนี้เด็กชาวยูเครน บางคนยังถูกส่งตัวไปยังหน่วยผลิตอาวุธยุทโธปกรณ์ อาทิ โดรน ของกองทัพรัสเซียด้วย

เรย์มอนด์ กล่าวด้วยว่าเท่าที่มีการสืบสวน เด็กชาวยูเครนที่อายุเพียง 4 เดือน ได้ถูกส่งไปยังสถานที่ที่มีชื่อว่า “ค่ายนางฟ้าป่า” (forest fairy camp) และ “ค่ายเท็ดดีแบร์”  (teddy bear camp) ที่พวกเขาจะถูกปลูกฝังโฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับสงครามรัสเซียและยูเครน รวมไปถึงการปลูกฝังเพลงพื้นบ้านของรัสเซีย และ เทพนิยายของรัสเซีย ด้วย

ขณะที่เด็กที่มีอายุ 8 ขวบขึ้นไปจะถูกบังคับให้เข้า “โรงเรียนนายร้อยเยาวชน” และเริ่มได้รับการฝึกในรูปแบบกองกำลังสำรอง และเมื่อเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น พวกเขาจะได้รับการฝึกทางทหารและการรบอย่างจริงจังเสมือนจริง แต่ไม่ว่าพวกเขาจะอยู่ในช่วงวัยไหน ทุกคนจะถูกสั่งห้ามพูดภาษายูเครนอย่างเด็ดขาด

อย่างไรก็ตาม นักวิจัยยังไม่มีหลักฐานว่าเด็ก ๆ ที่ถูกบังคับฝึกทหาร สุดท้ายแล้วพวกเขาจะถูกบังคับให้ต่อสู้เพื่อรัสเซียและต่อต้านยูเครนที่เป็นประเทศของพวกเขาด้วยหรือไม่ แต่เรย์มอนด์กล่าวว่าศูนย์ปฏิบัติการของมหาวิทยาลัยเยล ได้บรรลุความก้าวหน้าสำคัญที่บ่งชี้ไปในทิศทางนั้น เพราะจากการสืบสวนสามารถระบุได้ว่ามีการฝึกให้ขุดสนามเพลาะเป็นรูปตัวอักษร “Z” ในค่ายฝึกทหารเยาวชน และในบริเวณแนวรบของรัสเซียและยูเครนก็เริ่มพบการขุดสนามเพลาะเป็นอักษร Z มากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะการทำในลักษณะนี้สามารถป้องกันแรงระเบิดจากโดรนมุมมองบุคคลที่หนึ่ง หรือ FPV (first person view) ได้

นอกเหนือจากการฝึกทหาร รายงานดังกล่าวยังระบุว่า พิกัดสถานที่ที่ถูกใช้เป็นค่ายฝึกส่วนใหญ่ได้รับการบริหารจัดการโดยรัฐบาลรัสเซียและมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้น แต่บางแห่งก็ดำเนินงานโดยผู้ประกอบการเอกชน รายงานยังระบุด้วยว่าเด็กชาวยูเครนที่ถูกจับมา หากไม่ถูกส่งไปค่ายล้างสมอง หรือ ส่งไปฝึกทหาร พวกเขาจะถูกส่งไปอยู่กับครอบครัวอุปการะชาวรัสเซียแทนด้วย

สำหรับคำถามว่าทีมวิจัยของเยลสามารถติดตามและทราบได้อย่างไรเกี่ยวกับประเด็นนี้ เรย์มอนด์เปิดเผยว่าพวกเขาหาคำตอบจาก “ภาพเซลฟี” ของทั้งชาวรัสเซียและเจ้าหน้าที่รัสเซียในท้องถิ่นที่ถ่ายภาพคู่กับเด็กชาวยูเครนและโพสต์ลงออนไลน์ และนักวิจัยก็ดึงข้อมูลตําแหน่งจากภาพถ่าย เพื่อติดตามเด็ก ๆ ผ่านดาวเทียมและการลงพื้นที่ตรวจสอบด้วย

คณะวิจัยยังกล่าวว่า รายงานลักษณะนี้เคยถูกพบแล้วก่อนหน้านี้ แต่จำนวนเครือข่ายค่ายล้างสมองในรัสเซียรวมถึงจำนวนของเด็กชาวยูเครนที่ถูกบังคับให้เข้าร่วมที่ปรากฏในรายงานฉบับล่าสุดนี้กลับเพิ่มสูงขึ้นอย่างน่าตกใจ  ซึ่งรัฐบาลยูเครนเคยคาดการณ์จำนวนเด็กที่ถูกรัสเซียลักพาตัวไว้มีประมาณ 20,000 คน แต่จากวิจัยของมหาวิทยาลัยเยลพบว่ายอดเด็กที่ถูกลักพาตัวอยู่ที่มากกว่า 35,000 คน คณะวิจัยยังเปิดเผยด้วยว่า ค่ายล้างสมองของรัสเซียที่มีเด็กจำนวนมากขนาดนี้ถูกบังคับให้เข้าร่วม สามารถเปรียบเทียบได้เหมือนค่ายลักษณะเดียวกันที่นาซีและโซเวียตในสมัยสตาลินเคยทำในอดีต

คณะนักวิจัยได้แบ่งปันข้อมูลของรายงานฉบับนี้ไปยังสหประชาชาติและรัฐบาลยูเครน ซึ่งคณะนักวิจัยชุดนี้ยังเคยส่งข้อมูลเกี่ยวกับเด็กยูเครนที่ถูกรัสเซียลักพาตัวไปยังศาลอาญาระหว่างประเทศ จนนำมาสู่การออกหมายจับประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ในปี 2023 โดยความเคลื่อนไหวเพื่อช่วยเหลือเด็กชาวยูเครนที่ถูกลักพาตัวยังปรากฏให้เห็นในการประชุมสุดยอดสหรัฐฯ - รัสเซีย ที่รัฐอะแลสกา ช่วงเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา เมื่อเมลาเนีย ทรัมป์ สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐฯ ฝากจดหมายส่วนตัวของเธอที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความกังวลต่อชีวิตเด็กชาวยูเครนที่ถูกลักพาตัวให้กับประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ส่งไปถึงมือของปูตินด้วย