โลกร้อนกระทบสุขภาพจิต หญิงเคนยาไร้อาหารและอนาคต

ในยุคที่โลกกำลังร้อนขึ้นอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน วิกฤตภูมิอากาศได้แผ่ผลกระทบไปไกลกว่าการทำลายสิ่งแวดล้อมและพืชผลทางการเกษตร สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นอย่างเงียบงันแต่รุนแรงไม่แพ้กัน คือ “บาดแผลทางใจ” ของผู้คนที่ต้องอยู่แนวหน้า โดยเฉพาะผู้หญิงในพื้นที่ชนบทของประเทศเคนยา ที่ชีวิตผูกพันกับผืนดินและผลผลิต การที่ฤดูกาลไม่แน่นอนและพืชผลล้มเหลวซ้ำแล้วซ้ำเล่า ทำให้พวกเธอไม่เพียงขาดอาหาร แต่ยังสูญเสียความหวัง ความมั่นคง และความสงบในใจ

ในเขตคาโลเลนี (Kaloleni) หนึ่งในพื้นที่ยากจนที่สุดของเคนยา บ้านส่วนใหญ่สร้างจากดิน ไม่มีระบบน้ำประปาภายใน และผู้คนยังคงพึ่งพาการปลูกข้าวโพดเป็นหลัก แต่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา อุณหภูมิที่พุ่งสูง ฝนที่ขาดหาย และฤดูกาลที่คาดเดาไม่ได้ ทำให้ผลผลิตพังทลาย ผู้หญิงต้องรับภาระหนักในการจัดหาอาหารให้ครอบครัวจนกลายเป็นแรงกดดันทางจิตใจอย่างมหาศาล

ดร.ซุล เมราลี จากมหาวิทยาลัย Aga Khan กล่าวว่า “ผู้หญิงเหล่านี้ต้องต่อสู้ทั้งเพื่อความอยู่รอดของครอบครัวและเพื่อความสงบในใจของตัวเอง” นักวิจัยของมหาวิทยาลัยได้ทำการสำรวจในพื้นที่กว่า 15,000 ครัวเรือน พบว่าภัยแล้งและคลื่นความร้อนมีความสัมพันธ์โดยตรงกับระดับความเครียด วิตกกังวล และความคิดฆ่าตัวตาย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้หญิงที่ต้องรับผิดชอบดูแลบ้าน

หนึ่งในเสียงจากภาคสนามคือ เอลิซาเบธ อามินา คาเดงเก หญิงวัย 41 ปี แม่ลูกสี่และเกษตรกรในคาโลเลนี เธอเล่าว่า “ข้าวโพดของฉันถูกทำลายหมด ครั้งหนึ่งเพราะแล้ง อีกครั้งเพราะฝนตกหนักเกินไป มันเครียดมาก เพราะนี่คือทั้งอาหารและรายได้ของฉัน ถ้ามันล้มเหลว ฉันก็ไม่มีทั้งอาหารและธุรกิจ” เธอตัดสินใจเปลี่ยนมาปลูกมันสำปะหลังที่ทนทานกว่า แต่ก็ต้องใช้เวลาปลูกถึงหนึ่งปี บ่อยครั้งเธอต้องถอนมันก่อนเวลาเพื่อให้ครอบครัวได้กิน เพราะไม่มีทางเลือกอื่น

ในขณะที่ปัญหาสุขภาพจิตเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ชุมชนกลับยังไม่เปิดใจพูดถึงเรื่องนี้มากนัก นักวิทยาศาสตร์ข้อมูลอย่าง จัสมิต ชาห์ จากสถาบันสุขภาพสมองของมหาวิทยาลัย Aga Khan ระบุว่า สุขภาพจิตยังคงเป็นเรื่องเงียบในชุมชนเหล่านี้ แต่ความเครียดและความสิ้นหวังจากภัยแล้ง น้ำท่วม และความไม่แน่นอนทางอากาศกำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

เมอร์ซี กิธารา ผู้จัดการด้านสุขภาพจิตของสภากาชาดเคนยา ก็เห็นตรงกันว่า ผลกระทบทางจิตใจจากภัยธรรมชาติเป็นเรื่องจริงมาก หลายคนเริ่มมีอาการซึมเศร้าและหมดแรงใจ เธอเรียกร้องให้มีการบูรณาการบริการสุขภาพจิตเข้าไปในระบบดูแลชุมชน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโดยตรง

รัฐบาลเคนยาเริ่มดำเนินโครงการอบรมเจ้าหน้าที่สุขภาพชุมชนให้สามารถตรวจพบและส่งต่อผู้ที่มีภาวะเครียดหรือซึมเศร้าได้เร็วขึ้น ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการยอมรับว่าวิกฤตภูมิอากาศไม่ใช่แค่เรื่องสิ่งแวดล้อมอีกต่อไป

เรื่องราวของผู้หญิงในเคนยาเป็นภาพสะท้อนของผลกระทบที่มองไม่เห็น”จากโลกร้อน เมื่อความไม่แน่นอนของฤดูกาลไม่ได้แค่ทำลายพืชผล แต่ยังค่อย ๆ ทำลายสุขภาพจิตของผู้คนที่ต้องอยู่กับมันทุกวัน วิกฤตภูมิอากาศจึงไม่ใช่เพียงปัญหาทางธรรมชาติหรือเศรษฐกิจ แต่เป็นปัญหามนุษย์ — ที่ต้องการความเข้าใจ การเยียวยา และการลงมือแก้ไขอย่างจริงจัง เพื่อให้โลกไม่เพียงเย็นลง แต่ให้ “ใจของผู้คน” ได้กลับมาสงบอีกครั้ง