ผึ้ง เป็นแมลงที่คนไทยคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี คนไทยเป็นเมืองเกษตร ชาวสวน ชาวไร่รักผึ้งมาก เพราะเป็นสัตว์ที่ช่วยผสมเกสรดอกไม้ และทำให้ระบบนิเวศน์มีความอุดมสมบูรณ์ มีความหลากหลายของพันธุ์พืช นอกจากผึ้งจะมีหน้าที่ตามที่กล่าวมานี้ พฤติกรรมของผึ้งที่ช่วยกันสร้างรัง ช่วยกันเลี้ยงลูก ทำงานเป็นทีม ก็ยังสามารถเป็นตัวอย่างที่น่าสนใจอีกด้วยCr. Lek-Farmfunbookเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2562 ที่ผ่านมา มีการเปิดศูนย์การเรียนรู้เกี่ยวกับผึ้ง (Bee Learning Center) แห่งแรกในประเทศไทย และถือเป็นแห่งแรกของเอเชีย ที่ได้รับการสนับสนุนจากบริษัท ไบเออร์ สหพันธรัฐเยอรมันนี และ บริษัท ไบเออร์ไทย จำกัด ตั้งอยู่ที่อาคารวิจัยกีฏวิทยา ภาควิชากีฏวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยเน้นให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากผึ้งอย่างยั่งยืน ให้กับเด็ก นักเรียน นิสิต นักศึกษา ผู้สนใจ และประชาชนทั่วไป ผ่านกิจกรรมที่กำลังจะเกิดขึ้นตลอดทั้งปี และสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการอนุรักษ์ผึ้งก้าวแรกที่เดินเข้ามาถึงศูนย์เรียนรู้ สะดุดตากับดอกไม้สีสันสวยงาม ที่เหมือนมารอต้อนรับเรา มารู้ทีหลังว่า นอกจากเป็นดอกไม้ประดับเพื่อความสวยงามแล้ว ยังเป็นแหล่งน้ำหวานให้กับผึ้งอีกด้วย แล้วสายตาก็เหลือบไปเห็นกล่องสีเหลือง วางอยู่ใกล้ๆ ดอกไม้ ในใจกำลังคิดว่า มันคืออะไร ทำไมมาวางไว้แถวนี้ แล้วสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งก็บินผ่านหน้าเรามาให้คำตอบทันที ผึ้งบินมาหึ่งๆ เลยค่ะ มันคือ ‘กล่องเลี้ยงผึ้ง’ (Bee hive) นั่นเองCr. Lek-Farmfunbookเจ้าหน้าที่เริ่มพามาให้ความรู้เกี่ยวกับกล่องเลี้ยงผึ้ง หรือหีบเลี้ยงผึ้งสีเหลือง ด้านในมีคอน หรือเฟรม สำหรับให้ผึ้งสร้างรวงรังและเก็บน้ำหวาน เรียงตัวเป็นแถว สาธิตวิธีการวางเครื่องมือสำหรับดักเก็บเกสรดอกไม้จากขาผึ้ง และได้เห็นรังที่ผึ้งสร้างขึ้นมาจากอุปกรณ์นี้จริงๆ และยังมีอุปกรณ์อื่นๆ สำหรับเลี้ยงผึ้ง ผลิตภัณฑ์จากน้ำผึ้งที่สาวๆ ติดอกติดใจหนักหนา เจ้าหน้าที่บอกวิธีดูว่าน้ำผึ้งแท้หรือปลอมด้วยค่ะCr. Lek-Farmfunbookไฮไลต์ที่น่าสนใจของที่นี่ น่าจะเป็นตู้แสดงผึ้งตัวจริง ที่เชื่อมต่อกับกล่องเลี้ยงผึ้งด้านนอก ทำให้เราเห็นผึ้งงานตัวเป็นๆ ที่กำลังบินทำงานป้อนอาหารตัวอ่อนอย่างใกล้ชิดผ่านกระจก ได้เห็นดักแด้ที่เป็นสีเข้มๆ ด้านล่างด้วย นอกจากนั้นยังมีตู้นิทรรศการแสดงชนิดของผึ้งแบบแห้ง บางตัวก็ใหญ่มาก บางตัวก็เล็กมาก จนไม่คิดว่าเป็นผึ้งเลยนะคะ ได้ความรู้เพิ่มอีกว่า ผึ้งทุกชนิดไม่ได้ให้น้ำผึ้งนะคะ มีไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่สามารถให้น้ำผึ้งได้Cr. Lek-Farmfunbookแล้วเรารู้กันไหมเอ่ย ว่าผึ้งที่เห็นนั้น เค้ามีแบ่งวรรณะกันด้วยนะ ผึ้ง 1 รัง จะประกอบด้วยผึ้ง 3 ประเภท คือ ผึ้งงาน (Worker) ผึ้งแม่รัง (Queen) และ ผึ้งตัวผู้ (Drone) ผึ้งตัวผู้มีหน้าที่ผสมพันธุ์ ผึ้งแม่รังมีหน้าที่วางไข่ และผึ้งงานมีหน้าที่หาอาหาร ป้อนอาหาร เลี้ยงตัวอ่อน ทำความสะอาดรัง อึ่ม..ทำงานหนักเหมือนกันนะผึ้งงานนอกจากจัดนิทรรศการให้ความรู้ดีๆ อย่างนี้แล้ว ทางศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับผึ้ง ยังมีโปรแกรมจัดกิจกรรมฟรี! ในปีพ.ศ.2563 เพื่อให้เด็ก นักเรียน และ ประชาชนทั่วไป ได้เรียนรู้เกี่ยวกับผึ้ง โดยทำโครงการ Feed City Bees เพื่อเพิ่มพืชอาหารผึ้ง จะแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์พืชผักสวนครัว ให้ปลูกที่บ้าน เช่น พริกขี้หนูขาว กะเพราแดง กะเพรา ซึ่งเป็นพืชที่ให้น้ำหวาน และผึ้งชอบมาก เช็คตารางเวลาให้พร้อม บ้านไหนมีเด็ก อย่าลืมพาเด็กมาร่วมงานในวันเด็กที่จะถึงด้วยค่ะCr. Lek-Farmfunbookประเทศไทยเรามีพิพิธภัณฑ์โดยรวมมากกว่า 100 แห่ง แต่ละแห่งจะให้ความรู้โดยรวม แต่ยังไม่มีพิพิธภัณฑ์ไหนที่เจาะจงให้ความรู้เกี่ยวกับผึ้งที่หลากหลายที่มีบทบาทสำคัญเป็นแมลงผสมเกสรจริงๆ ที่นี่ถือว่าเป็นแห่งแรกในเมืองไทย และแห่งแรกในเอเชีย รีบเข้ามาเรียนรู้ และปลูกฝังเด็กๆ ให้รู้จักผึ้งไม่ทำร้ายผึ้ง และอยู่กับผึ้งอย่างยั่งยืนต่อไปนะคะ Bee Learning Center ตั้งอยู่บริเวณอาคารวิจัยกีฏวิทยา (ด้านข้างสวนกล้วยไม้ระพีสาคริก) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เข้าทางประตูวิภาวดีรังสิต แล้วเลี้ยวซ้าย เมื่อเลี้ยวซ้ายแล้ว ขับตรงไปอีกเล็กน้อย ก็จะเห็นป้ายสีน้ำเงินที่ปากทางเข้า ให้เลี้ยวซ้ายอีกครั้งเวลาทำการ : วันจันทร์-วันศุกร์เวลา 09.00-16.00 น.ติดต่อ FB : Bee Learning ขอขอบคุณ ผศ.ดร.ชามา พานแก้วอาจารย์ภาควิชากีฏวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์หัวหน้าศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับผึ้ง