“โลกร้อน” โจมตีระบบสุขภาพ ผู้ป่วย-โรงพยาบาลเสี่ยงล่มสลาย

ที่ประชุม COP30 ด้านสภาพอากาศปีนี้ มีความชัดเจนว่าภาวะโลกร้อนไม่ใช่เรื่องของอนาคตไกล แต่กำลังส่งผลกระทบต่อระบบสุขภาพของโลกในปัจจุบัน รายงานพิเศษด้านสุขภาพและการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศซึ่งจัดทำโดยองค์การอนามัยโลก (WHO) ร่วมกับรัฐบาลบราซิล ระบุว่าประมาณ 1 ใน 12 โรงพยาบาลอาจเผชิญกับการปิดชั่วคราวจากสภาพอากาศสุดขั้ว ขณะเดียวกัน มูลนิธิการกุศลกว่า 35 แห่งประกาศจัดสรรเงิน 300 ล้านดอลลาร์เพื่อสนับสนุนนวัตกรรมและมาตรการแก้ไขปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศ

ดร. เทดรอส อัดฮานอม เกเบรเยซุส ผู้อำนวยการ WHO กล่าวว่า “วิกฤตสภาพอากาศคือวิกฤติสุขภาพ ไม่ใช่อนาคตไกล แต่เกิดขึ้นตอนนี้” รายงานดังกล่าวชี้ว่า อุณหภูมิโลกเพิ่มขึ้นเกิน 1.5°C แล้ว และมีประชากร 3.3–3.6 พันล้านคนอยู่ในพื้นที่ที่เสี่ยงสูงต่อผลกระทบของสภาพอากาศ ขณะที่โรงพยาบาลมีความเสี่ยงต่อความเสียหายจากสภาพอากาศสุดขั้วสูงขึ้นถึง 41% เมื่อเทียบกับปี 1990 หากไม่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างรวดเร็ว จำนวนสถานพยาบาลที่เสี่ยงอาจเพิ่มขึ้นสองเท่าภายในกลางศตวรรษ นอกจากนี้ ภาคสุขภาพเองก็มีส่วนปล่อยก๊าซเรือนกระจกประมาณ 5% ของโลก จึงจำเป็นต้องปรับระบบสู่ความยั่งยืนและลดคาร์บอนอย่างเร่งด่วน

รายงานยังชี้ให้เห็นช่องว่างในการปรับตัวของระบบสุขภาพ หลายประเทศยังไม่ได้ประเมินความเสี่ยงต่อโรงพยาบาลอย่างเต็มที่และคำนึงถึงความเหลื่อมล้ำทางรายได้ เพศ หรือคนพิการเพียงน้อยนิด แม้ว่าระบบเตือนภัยล่วงหน้าหลายประเภทจะเพิ่มขึ้นสองเท่าตั้งแต่ปี 2015 ถึง 2023 แต่การเข้าถึงยังไม่ทั่วถึง โดยเฉพาะในประเทศยากจนและหมู่เกาะเล็กๆ

ในงาน COP30 ยังมีการเปิดตัวโครงการ Belém Health Action Plan ซึ่งเป็นแผนยุทธศาสตร์ที่วางสุขภาพเป็นศูนย์กลางของนโยบายสภาพอากาศ โครงการนี้มุ่งเน้นการเฝ้าระวัง บูรณาการข้อมูลสภาพอากาศกับข้อมูลสุขภาพ เพื่อให้สามารถคาดการณ์ความต้องการดูแลผู้ป่วยจากความร้อนและโรคที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศได้อย่างแม่นยำ พร้อมทั้งสร้างระบบสุขภาพที่ยืดหยุ่นและฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ให้สามารถรับมือกับผลกระทบ เช่น ภาวะขาดน้ำหรือความเครียดทางหัวใจ นอกจากนี้ยังสนับสนุนงานวิจัยและนวัตกรรมในการพัฒนายาและวัคซีนทนความร้อน ลดมลพิษในห่วงโซ่อุปทานด้านสุขภาพ และส่งเสริมการใช้พลังงานหมุนเวียนในสถานพยาบาล

เอเธล มาเซียล ทูตพิเศษด้านสุขภาพของ COP30 กล่าวว่าภัยสภาพอากาศไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป ตัวอย่างเช่น น้ำท่วมในรัฐริโอ กรังเด้ โด ซูล ปีที่ผ่านมา ทำให้เกิดโรคไข้เลือดออกระบาดหนักที่สุดในประวัติศาสตร์ ซึ่งชี้ให้เห็นว่าการปรับตัวของระบบสุขภาพเป็นเรื่องเร่งด่วน เพื่อป้องกันผลกระทบร้ายแรงต่อประชาชน และเพื่อเตรียมรับมือกับเหตุการณ์สุดขั้วที่จะเกิดขึ้นบ่อยขึ้นในอนาคต

ทั้งนี้ มูลนิธิและภาคประชาสังคมได้ร่วมมือกันสนับสนุนโครงการ Belém Health Action Plan ด้วยเงินทุน 300 ล้านดอลลาร์ เพื่อดำเนินมาตรการที่เรียกว่า “ไม่เสียโอกาส” ซึ่งสามารถช่วยชีวิตผู้คนได้ทันที และเสริมสร้างระบบสุขภาพให้ยืดหยุ่นต่อผลกระทบของสภาพอากาศสุดขั้ว

ภาวะโลกร้อนกำลังกลายเป็นวิกฤติสุขภาพระดับโลก WHO เตือนว่าระบบสุขภาพหลายแห่งเสี่ยงต่อการหยุดชะงัก ขณะที่มูลนิธิและภาคประชาสังคมได้ดำเนินการสนับสนุนโครงการเชิงนวัตกรรม เพื่อสร้างระบบสุขภาพที่ยืดหยุ่น ลดความเสี่ยงต่อประชาชน และเตรียมรับมือกับผลกระทบของสภาพอากาศสุดขั้วที่เกิดขึ้นแล้วในปัจจุบัน