สวัสดีคุณผู้อ่านทุก ๆ ท่านค่ะ วันนี้นางสาวปลาตีนขอนำคุณผู้อ่านทุกท่าน ไปเปิดประตูออกสู่ห้องเรียนธรรมชาติกันค่ะ ซึ่งเนื้อหาของห้องเรียนธรรมชาติวันนี้ เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์สมุนไพร อยากรู้กันแล้วใช่ไหมคะ ว่าเป็นผลิตภัณฑ์อะไร งั้นเรามาอ่านบทความเรื่อง ชวนมาทำสบู่เหลวสมุนไพรจากใบเหงือกปลาหมอกับทีม 1/1 แสดดำ กันค่ะ วิชาห้องเรียนธรรมชาติ เกิดขึ้นจากแนวคิดที่ต้องการให้เด็ก ๆ เรียนรู้ทรัพยากรในท้องถิ่น ตลอดจนประเพณีต่าง ๆ เพื่อให้พวกเขาเหล่านั้นตระหนักถึงความสำคัญของทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน โดยเรียนรู้ผ่านประสบการณ์จริง ลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ผ่านวิทยากรผู้ให้ความรู้ที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ ซึ่งผู้เขียนมีความเชื่อว่าการเรียนรู้ที่ดีจะเกิดขึ้นเมื่อเด็ก ๆ มีความสนุก เป็นความสนุกที่มีคุณภาพเกิดขึ้นควบคู่กัน โดยหัวข้อห้องเรียนธรรมชาติในวันนี้คือการทำสบู่เหลวสมุนไพรจากป่าชายเลน เริ่มจากผู้เขียนพาเด็ก ๆ ไปศึกษาพืชสมุนไพรที่พบในป่าชายเลน โดยให้ Key Word หลักว่าต้องเป็นพืชที่ช่วยในการรักษาอาการผื่นคัน เพราะเราจะนำมาเป็นส่วนผสมหลักในการทำสบู่ เด็ก ๆ เก็บข้อมูลแล้วนำมาพูดคุยกันภายในกลุ่ม จากนั้นก็ส่งตัวแทนกลุ่มมานำเสนอข้อมูล พบว่าสมุนไพรที่รักษาอาการผื่นคันที่พบในป่าชายเลนได้แก่ สำมะงา เบญจมาศน้ำเค็มและต้นเหงือกปลาหมอ โดยเด็ก ๆ ลงข้อสรุปกันว่าจะใช้เหงือกปลาหมอดอกม่วงในการทำสบู่เหลว ต้นเหงือกปลาหมอดอกม่วง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Acanthus ilicifolius ชื่ออื่น ๆ ได้แก่ เหงือกปลาหมอน้ำเงิน แก้มหมอ หรือแก้มหมอเล เป็นพืชวงศ์ Acanthaceae ลักษณะเป็นไม่พุ่ม ลำต้นเลื้อย เติบโตได้ดีในที่ที่มีความชื้นสูง สรรพคุณของต้นเหงือกปลาหมอมีมากมาย เช่น ลำต้นใช้เป็นยาอายุวัฒนะ รักษาอาการธาตุไม่ปกติ รากช่วยบำรุงประสาท แก้หืดหอบ ต้นแก้โรคกระษัย รักษาอาการซูบ ผอม เหลืองทั้งตัว เมล็ดนำมาต้มแก้อาการไอ ใบนำมาคั้นน้ำสามารถทารักษาผดผื่นคันได้ ตัวยาสำคัญที่พบในใบเหงือกปลาหมอคือสาร Apigenin เป็นสารฟลาโวนอยด์จากพืชไม่เป็นพิษ มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ ได้มีการประยุกต์ใช้สารสกัดจากใบเหงือกปลาหมอมาเป็นวัตถุดิบของยา เช่นยารักษาโรคผิวหนัง หรือนำมาใช้เป็นวัตถุดิบของผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ พอเด็ก ๆ ได้ทราบข้อมูลเบื้องต้น และตัวยาสำคัญในการออกฤทธิ์ของต้นเหงือกปลาหมอแล้ว ก็มาถึงวิธีการทำค่ะ เริ่มจากการเตรียมน้ำสมุนไพร โดยใช้น้ำเปล่า 500 มิลลิลิตร และใบเหงือกปลาหมอ 100 กรัม มาทำไปพร้อม ๆ กันค่ะ 1. ล้างทำความสะอาดใบเหงือกปลาหมอ 2. ตัดใบเหงือกปลาหมอให้มีขนาดเล็กและสับจนละเอียด 3. นำใบเหงือกปลาหมอที่ปั่นจนละเอียด มาต้มในน้ำจนเดือดประมาณ 15-20 นาที 4. กรองด้วยผ้าขาวบางพับ 2 ชั้น จะได้น้ำสมุนไพรเหงือกปลาหมอ เมื่อได้น้ำสมุนไพรแล้ว เราก็มาทำสบู่กันเลยค่ะ เตรียมหัวเชื้อสบู่เหลว 1 กิโลกรัม น้ำผึ้ง 15 มิลลิลิตร ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้ 1. เทน้ำสมุนไพรเหงือกปลาหมอลงในหัวเชื้อสบู่เหลว (LST) 2. เติมน้ำผึ้ง วัตถุกันเสีย และหัวน้ำหอม ลงในสารผสม และคนให้เข้ากัน 3. ตั้งทิ้งไว้จนไม่มีฟอง จากนั้นจึงกรอกใส่ขวด เราก็จะได้สบู่เหลวเป็นเนื้ออ่อนนุ่ม มีสีเขียวอ่อนประกายมุก ที่ประกอบด้วยสมุนไพรและตัวยาหลายชนิดค่ะ เรื่องและภาพโดย.....นางสาวปลาตีน