คุณผู้อ่านรู้จักหรือเคยได้ยินคำว่า "จิตวิทยา" มั้ยครับ?ผมคิดว่าน่าจะมีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ไม่เคยได้ยินคำนี้มาก่อน ยิ่งในปัจจุบัน สถานการณ์ต่างๆของโลกมีการเปลี่ยนอย่างรวดเร็วและส่งผลให้การใช้ชีวิตปกติของคนเราต้องมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการเกิดโรคระบาด การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและสังคม ซึ่งมันส่งผลทำให้เห็นว่าอัตราการมีความเจ็บป่วยทางจิตของคนในปัจจุบันนั้นค่อยๆเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ เช่น การเป็นโรคซึมเศร้า การเป็นโรควิตกกังวล ดังนั้นจึงไม่แปลกเลยที่ "นักจิตวิทยา" หรือ คำว่า "จิตวิทยา" จึงเข้ามามีบทบาทต่อชีวิตของคนในสังคมและผู้คนและคนรุ่นใหม่ๆต่างก็มีความสนใจใน "จิตวิทยา" มากขึ้นเช่นกันเพราะฉะนั้นในบทความนี้ครับผมเลยอยากให้พวกเรามาทำความรู้จักกับ "จิตวิทยา" กันครับว่าแท้จริงแล้วมันคืออะไรกันแน่"จิตวิทยา" คืออะไร?ถ้าให้นิยามอย่างง่ายและไม่เชิงวิชาการเกินไป "จิตวิทยา" คือ ศาสตร์ที่ศึกษาพฤติกรรมและจิตใจอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ ดังนั้น 3 คีย์หลักของนิยามของคำว่า "จิตวิทยา" คือ1. พฤติกรรม 2. จิตใจ3. วิทยาศาสตร์โดยการศึกษาพฤติกรรมก็จะเป็นการศึกษาในสิ่งที่สามารถที่จะสังเกตได้อย่างชัดเจน เช่น การเดิน การนั่ง การพูด ส่วนการศึกษาในเรื่องของจิตใจก็จะเป็นการศึกษาในสิ่งที่ไม่สามารถสังเกตเห็นได้ชัดเจนดังนั้นจึงต้องอนุมานหรือใช้พฤติกรรมที่แสดงออกมาให้เห็นอย่างชัดเจนเป็นตัวช่วยในการศึกษาสิ่งที่อยู่ภายในหรือก็คือจิตใจนั้นเอง และที่สำคัญเลยก็คือการศึกษาทั้งพฤติกรรมและจิตใจนี้ ต้องศึกษาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์เพื่อทำให้จิตวิทยาเป็นศาสตร์ที่มีความน่าเชื่อถือ มีงานวิจัยมารองรับและมีความเป็นวิทยาศาสตร์นี่ก็เป็นนิยามของจิตวิทยาคร่าวๆและผมคิดว่าน่าจะทำให้เข้าใจและเห็นภาพของจิตวิทยาได้ง่ายขึ้นนะครับว่ามันคืออะไร แต่ยังมีสิ่งหนึ่งครับที่เป็นสิ่งที่น่าสนใจอย่างมากเลยของจิตวิทยา นั้นก็คือ สาขาของจิตวิทยาอย่างที่บอกนะครับว่าจิตวิทยาเกี่ยวข้องกับจิตใจกับพฤติกรรม ดังนั้นอะไรที่มีความเกี่ยวข้องกับสองสิ่งนี้จิตวิทยาก็จะสามารถเข้าไปมีส่วนร่วมได้หมด ซึ่งมันก็ส่งผลทำให้จิตวิทยาเป็นสาขาวิชาที่มีหลายแง่มุมและรวมถึงสาขาวิชาย่อยหลายสาขา เซึ่งเรามาดูคร่าวๆกันครับว่าสาขาหลักๆของจิตวิทยาในประเทศไทยมีอะไรบ้าง1. จิตวิทยาทั่วไป(General Psychology)สาขานี้เป็นสาขาที่ศึกษาหลักการพื้นฐานและวิธีการต่างๆของจิตวิทยาหมดเลยครับ หรือพูดง่ายๆก็คือเป็นสาขาที่ศึกษามุมมองหรือหลักการต่างๆที่เป็นวงกว้างของจิตวิทยา แต่อาจจะไม่ได้ลงลึกในเรื่องของการศึกษาไปที่เรื่องใดเรื่องนึง ซึ่งส่วนใหญ่คนที่เรียนทางสาขานี้ก็มักจะเอาความรู้จิตวิทยาไปประยุกต์ใช้กับสิ่งอื่นๆ เช่น การตลาด การใช้ชีวิต หรือการทำงานต่างๆ2. จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ(Organizational Psychology) สาขานี้เป็นหนึ่งในสาขาทางจิตวิทยาที่นิยมอย่างมาก พูดง่ายๆเลยก็คือสาขานี้จะมุ่งเน้นไปที่การใช้ความรู้ทางด้านจิตวิทยาในการแก้ปัญหาในที่ทำงานและนำความรู้ไปประยุกต์ในกลุ่มคนในที่ทำงาน เพื่อให้องค์กรหรือบุคลากรในองค์กรนั้นๆมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งสาขานี้ส่วนใหญ่ก็จะทำงานในบริษัทหรือองค์กรต่างๆซึ่งที่เห็นได้บ่อยก็คือเป็นนักทรัพยากรบุคคลหรือ IO นั้นเอง3. จิตวิทยาชุมชน(Community Psychology)คร่าวๆของสาขานี้คือเป็นสาขาที่ไม่ได้โฟกัสหรือศึกษาพฤติกรรมและจิตใจของมนุษย์เพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นการเอาเรื่องของอิทธิพลของสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ การเมือง และสิ่งแวดล้อมเข้ามาศึกษาร่วมด้วยเพื่อส่งเสริมและพัฒนาชุมชนแต่ละระดับ โดยคนที่เรียนทางสาขานี้ก็สามารถทำงานได้หลายรูปแบบเลยที่เข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน4. จิตวิทยาพัฒนาการ(Developmental Psychology)สาขานี้เป็นสาขาที่มีจุดมุ่งหมายในการอธิบายการเติบโต การเปลี่ยนแปลง ตลอดอายุขัยของคนๆหนึ่ง เกี่ยวกับในเรื่องของ ความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรมมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้างในตลอดช่วงอายุของชีวิตคน ดังนั้นคนที่เรียนทางด้านสาขานี้ก็สามารถทำงานได้กับคนทุกวัยตั้งแต่เด็กๆไปจนถึงวัยชราเลยครับ5. จิตวิทยาการปรึกษา(Counseling Psychology)สาขานี้ก็เป็นอีกสาขาที่ได้รับความนิยมเช่นกัน โดยสาขานี้จะเน้นการช่วยเหลือและส่งเสริมให้บุคคลได้จัดการชีวิตส่วนตัวและเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในทุกช่วงของชีวิตซึ่งมีจุดเน้นในเรื่องอารมณ์ สังคม อาชีพ สุขภาพ พัฒนาการ และหน่วยงาน/องค์กร โดยใช้กลยุทธ์ต่างๆเข้ามาช่วย อาชีพทางด้านนี้ที่เห็นได้ชัดคือ นักจิตวิทยาปรึกษา5. จิตวิทยาคลินิก(Clinical Psychology)สาขานี้เป็นสาขาที่ได้รับความนิยมอย่างมาก โดยสาขานี้จะเกี่ยวข้องกับการทำความเข้าใจ ทำนาย และช่วยบรรเทาความผิดปกติทางจิต และช่วยส่งเสริมการปรับตัวของบุคคล และการพัฒนาตนเอง ดังนั้นสาขานี้จึงจะเน้นไปทางด้านของการทำงานกับผู็ที่มีปัญหาหรือมีความผิดปกติซะส่วนใหญ่ อาชีพทางด้านนี้ที่เห็นได้ชัดเลยคือ นักจิตวิทยาคลินิกนี่ก็คือสาขาเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นที่ผมยกมาให้ดูคร่าวๆนะครับ ซึ่งจริงๆแล้วจิตวิทยานั้นมีหลายสาขาอย่างมากและมีรายละเอียดเยอะมาก แต่สาขาที่ผมยกมาทั้ง 6 สาขานี้เป็นสาขาที่พบได้ในประเทศไทยและมีการเปิดหลักสูตรการเรียนการสอนในประเทศไทย ซึ่งเมื่อพูดถึงการเรียนการสอนแล้ว จิตวิทยาในประเทศไทยมีการเปิดการสอนอาจจะไม่ได้เยอะมากเท่าศาสตร์อื่นนะครับและแต่ละมหาวิทยาลัยก็จะมีสาขาจิตวิทยาที่เปิดสอนต่างกัน เช่น บางมหาวิทยาลัยเปิดสอนเพียงแค่จิตวิทยาทั่วไป แต่บางมหาวิทยาลัยเปิดสอนทั้งสาขาจิตวิทยาคลินิกและ จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การ ดังนั้นผู้ที่สนใจจะเรียนต่อทางด้านนี้ก็ศึกษากันดีๆนะครับผมจากทั้งหมดนี้นะครับจึงเห็นได้ว่าจิตวิทยามีความสำคัญอย่างมากทั้งในปัจจุบันและในอนาคตอันเนืื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสถานการณ์ปัจจุบันที่เกิดโรคระบาด ซึ่งมันส่งผลทำให้จิตวิทยามีสาขามากมายในปัจจุบันเพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกที่เปลี่ยนแปลงไปเช่นเดียวกัน โดยในเรื่องของสาขาถ้าเป็นไปได้เดี๋ยวผมจะมาเจาะลึกในแต่ละสาขาให้คุณผู้อ่านได้อ่านกันในอนาคตนะครับ หากมีคำถาม ข้อเสนอแนะ หรืออยากให้ผมเขียนเรื่องอะไรที่เกี่ยวกับจิตวิทยาก็สามารถคอมเมนต์ไว้ให้ผมได้เลยนะครับผม หากผู้อ่านคนใดสนใจข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับจิตวิทยาก็สามารถกดไปที่ลิงก์ด้านล่างนี้ได้เลยครับhttps://www.apa.org/ ขอบคุณรูปภาพจาก Pixabayภาพปก โดย ElisaRiva จาก Pixabayภาพประกอบ:ภาพ1 โดย ElisaRivaภาพ2 โดย mohamed_hassanภาพ3 โดย Peggy_Marcoภาพ4 โดย Sozavisimostเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !