หากจะพูดถึงครัวไทย นอกจากครกกับสาก หม้อชามรามไห คงไม่มีบ้านไหนที่ไม่มีเขียงอยู่เคียงคู่กับปังตอ อาวุธไม่ลับของแม่บ้านในการประลองฝีมือเพิ่มเสน่ห์ปลายจวัก ทุกเสียงซอยสับของมีดบนเขียงไม้ คือภูมิปัญญาของมนุษย์ที่มีมาตั้งแต่โบราณ แม้จะมีเครื่องทุ่นแรงที่สามารถปั่นและบดได้ในคราวเดียว เครื่องครัวยุคใหม่จะครบครันสักเพียงใด แต่เขียงไม้ยังอยู่ยงคงกระพันไม่มีวันสูญหายไปจากครัวไทยรูปภาพโดย Mike Petrucci : Unsplashคุยเฟื่องเรื่องเขียงคงต้องย้อนไปไกล ตั้งแต่บรรพบุรุษของมวลมนุษยชาติเริ่มอยู่กันเป็นสังคม จากยุคร่อนเร่พเนจร เก็บของป่าล่าสัตว์ พุ่งหอกได้กวางมาตัวหนึ่ง ก็กรีดเลือดเฉือนเนื้อกินโดยไม่ผ่านการปรุง แต่พอรู้จักนำหินมาขัดสีกันจนเกิดไฟ วิวัฒนาการของการทำครัวจึงเกิดขึ้น การปรุงอาหารให้สุกโดยใช้ไฟจึงเป็นเรื่องใหม่ในยุคนั้น แต่เมื่ออยู่กันเป็นกลุ่มเป็นก้อน การจุนเจือเผื่อแผ่ก็เป็นหนึ่งในวิธีการอยู่รอดในสังคมวิวัฒนาการของการทำครัวนี่เอง เป็นจุดเริ่มต้นให้มนุษย์คิดค้นเครื่องครัวขึ้นมา หลักฐานร้อยแปดพันอย่างทั้งถ้วย ถัง กะละมัง หม้อ ล้วนแล้วแต่เกิดขึ้นเพื่อใช้ในครัวเรือนด้วยกันทั้งนั้น รวมทั้งเขียง ที่ใช้สำหรับตัดแบ่งเนื้อสัตว์ ส่วนหนึ่งก็เพื่อเก็บกักไว้เป็นเสบียงในฤดูหนาว อีกส่วนหนึ่งก็นำมาปรุงอาหารเพื่อดำรงชีวิตให้รอดในแต่ละมื้อรูปภาพโดย Todd Quackenbush : Unsplashในประวัติศาสตร์การทำครัวพบว่า เขียงถูกใช้มาทุกยุคทุกสมัย และเป็นหนึ่งในสินค้าส่งออกสำคัญในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ความก้าวหน้าในการขุดพบแร่ธาตุและวัสดุรูปแบบใหม่ ๆ เพื่อนำมาใช้ในแวดวงอุตสาหกรรม ทำให้เกิดเขียงเหล็ก เขียงแก้ว และเขียงพลาสติก เพื่อแก้ปัญหาเชื้อราที่เกิดขึ้นในเขียงไม้ แต่อย่างไรก็ตาม บรรดาแม่ครัวทั่วโลกต่างบอกว่า เขียงไม้มีส่วนทำให้อาหารอร่อยขึ้นได้อย่างน่าประหลาดเราอาจจะไม่รู้ว่าผู้คนในยุคโบราณใช้ต้นไม้ชนิดใดมาทำเขียง แต่ในสมัยสุโขทัยมีหลักฐานชัดเจนว่าเขียงทำมาจากไม้มะขาม เพราะสมัยนั้นในเมืองสุโขทัยมีต้นมะขามขึ้นอยู่เป็นจำนวนมาก อาหารส่วนใหญ่ก็ใช้มะขามเป็นวัตถุดิบในการปรุง เมื่อต้นมะขามเริ่มมีอายุมาก บางต้นโค่นล่มจึงมีการตัดแบ่งกันไปใช้ประโยชน์ ทั้งทำเสาเรือน คานบ้าน ส่วนโคนต้นที่แก่จัดก็ตัดเป็นแผ่นแล้วนำมาใช้เป็นเขียง ไว้สับ หั่น ซอย ผักผลไม้และเนื้อสัตว์ตามต้องการ นั่นจึงทำให้เขียงไม้มะขามเป็นที่แพร่หลายของคนไทยในปัจจุบันรูปภาพโดย Caroline Attwood : Unsplashส่วนในห้องเครื่องของจีน แน่นอนว่าเขียงเป็นเครื่องครัวชิ้นสำคัญที่จำเป็นต้องมีไว้ เพื่อสับซอยวัตถุดิบให้สามารถใช้ตะเกียบรับประทานได้ ในประเทศญี่ปุ่นก็มีเขียงหลายรูปแบบ มีทั้งเขียงที่ใช้แล่ปลากับเขียงที่ใช้แล่เนื้อโดยเฉพาะ เรียกว่าเป็นภูมิปัญญาที่มนุษย์คิดค้นขึ้น เพื่อให้สะดวกต่อการดำรงชีวิต ซ้ำคนไทยยังนำคำว่า เขียง ไปใช้ในแวดวงอื่น ๆ ทั้งการทำศัลยกรรมความงาม ที่มักจะมีภาษาที่พูดกันว่า ไปขึ้นเขียงให้หมอผ่า หรือแม้กระทั่งการสอบในระดับมหาวิทยาลัย โดยเฉพาะการสอบตัวสุดท้ายที่ชี้ชะตาว่าจะเรียนจบหรือไม่จบ ก็มักจะใช้คำว่า ขึ้นเขียง ด้วยเช่นกัน ดังนั้นจึงต้องว่า เขียงมีความผูกพันกับคนไทยอย่างแยกกันไม่ออกเลยทีเดียวรูปภาพหน้าปกโดย Benn Garrett : Unsplash