ออคุส สนธิสัญญาสะบั้นสัมพันธุ์ เมื่อฝรั่งเศส ‘ถูกทอดทิ้ง-แทงข้างหลัง’ โดยพันธมิตร ‘สหรัฐฯ อังกฤษ ออสซี่’

ข้อตกลงออคุสคืออะไร?

สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และออสเตรเลีย บรรลุข้อตกลงพันธมิตรสามฝ่ายที่ชื่อว่า ออคุส (Aukus) เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เพื่อผนึกกำลังต้านอิทธิพลของจีนในทะเลจีนใต้ ซึ่งทำให้ส่งผลกระทบต่อข้อตกลงลงที่ออสเตรเลียลงนามกับฝรั่งเศสในปี 2016 เพื่อสั่งซื้อเรือดำน้ำ 12 ลำมูลค่า 3.7 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือราว 1.3 ล้านล้านบาท มีอันต้องถูกยกเลิกไป

ข้อตกลงนี้ จะทำให้ออสเตรเลียกลายเป็นชาติที่เจ็ดของโลกที่จะมีเรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์

ออคุสยังครอบคลุมการแบ่งปันศักยภาพด้านความมั่นคงทางไซเบอร์ AI หรือปัญญาประดิษฐ์ และเทคโนโลยีใต้น้ำอื่น ๆ ด้วย

สำนักข่าว BBC รายงานว่า แม้รัฐบาลสหรัฐฯระบุว่า ข้อตกลงนี้ไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อต่อต้านจีน แต่บรรดาผู้เชี่ยวชาญระบุว่า ข้อตกลงดังกล่าวคือสัญญาณที่บ่งชี้ว่า กำลังเกิดการเปลี่ยนกระบวนทัศน์ในยุทธศาสตร์และนโยบายทั่วเอเชียแปซิฟิก

โดยจะเห็นได้จากการที่สหรัฐฯ ถอนทหารออกจากอัฟกานิสถาน และเพิ่มการมีส่วนร่วมในเอเชียแปซิฟิกมากขึ้นอย่างมาก ขณะที่อังกฤษต้องการมีส่วรวมกับภูมิภาคนี้มากขึ้นหลังออกจากการเป็นสมาขิกสหภายุโรป ส่วนออสเตรเลียนั้นกำลังเป็นกังวลกับการขยายอิทธิพลของจีน

อย่างไรก็ตาม ข้อตกลงสามฝ่ายนี้ ทำให้นานาชาติกังวลว่าจะนำไปสู่การแข่งขันสั่งสมอาวุธของชาติต่างๆ ในขณะเดียวกันก็นำไปสู่วิกฤตทางการทูตครั้งใหญ่ระหว่างฝรั่งเศสและสามชาติพันธมิตรดังกล่าว

ฝรั่งเศสชี้ “ถูกแทงข้างหลัง”

ประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง ได้เรียกตัวเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำวอชิงตันและแคนเบอร์รา กลับประเทศ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนสำหรับชาติพันธมิตรที่แน่นแฟ้นนี้

France24 รายงานว่าประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐฯ ได้ขอหารือทางโทรศัพท์กับประธานาธิบดีมาครง ในอีก 2-3 วันข้างหน้า โดยกาเบรียล อัตตาล โฆษกรัฐบาลฝรั่งเศสกล่าวว่า การสนทนาจะมีขึ้นในอีกไม่กี่วันนี้

อัตตาลระบุว่า บอกว่า ฝรั่งเศสต้องการคำอธิบาย และต้องการคำอธิบายกับสิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นการละเมิดความไว้เนื้อเชื่อใจกันครั้งใหญ่

นายฌอง อีฟ เลอ ดริยอง รัฐมนตรีต่างประเทศฝรั่งเศส การเรียกตัวทูตฝรั่งเศสประจำสหรัฐฯและออสเตรเลียกลับประเทศ นั้นเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์กับชาติเหล่านี้ และฝรั่งเศสต้องการแสดงให้เห็นว่าฝรั่งเศสไม่พอใจมากขนาดไหน ซึ่งถือว่านี่คือวิกฤตมาก

เลอ ดริยอง กล่าวว่า นี่คือการแทงข้างหลัง ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่ยอมรับไม่ได้ระหว่างพันธมิตรและหุ้นส่วน

ออสเตรเลียอ้างเรือดำน้ำฝรั่งเศสไม่ตอบโจทย์

ออสเตรเลียปกป้องการตัดสินใจยกเลิกข้อตกลงกับฝรั่งเศส เพื่อไปร่วมกับออคุสเช่นกัน

นายสก็อตต์ มอร์ริสัน นายกรัฐมนตรีออสเตรเลีย ปฏิเสธข้อกล่าวว่าที่ว่าออสเตรเลียโกหก และกล่าวว่าฝรั่งรู้อยู่แล้วว่าออสเตรเลียกำลังจะยกเลิกข้อตกลงนี้ เพราะเขาได้แสดงความกังวลเรื่องมาหลายเดือนแล้ว

เขาแจงว่า การตัดสินใจยกเลิกข้อตกลงนี้เกี่ยวกับ การสร้างเรือดำน้ำที่มีราคาแพงมากสำหรับผู้เสียภาษีชาวออสเตรเลีย แล้วเรือดำน้ำเหล่านี้จะสามารถทำงานได้ตามที่เราต้องการหรือไม่ และการตัดสินใจทางยุทธศาสตร์ของออสเตรเลียนั้นอยู่บนพื้นฐานข่าวกรองและข้อเสนอแนะด้านความมั่นคงที่ดีที่สุด ซึ่งพบว่า เรือดำน้ำเหล่านั้นจะไม่สามารถทำได้

มอร์ริสันกล่าวว่า เขาเข้าใจความผิดหวังของฝรั่งเศส แต่เขาไม่เสียใจที่ตัดสินยกเลิกข้อตกลงเรือดำน้ำดังกล่าว เพราะเขาต้องเอาผลประโยชน์ของชาติมาก่อน และจะไม่รู้สึกเสียใจด้วย

อังกฤษโปรยยาหอม สัมพันธ์ฝรั่งเศสตัดขาดไม่ได้

นายบอริส จอห์นสัน นายกรัฐมนตรีสหราชอาณาจักร กล่าวว่า ฝรั่งเศสไม่จำเป็นต้องกังวลอะไรจากข้อตกลงนี้ สหราชอาณาจักรและฝรั่งเศสนั้นมีความสัมพันธ์ฉันมิตรมาก ความรักที่เรามีต่อฝรั่งเศสจะไม่มีวันหมดไป

นายจอห์นสันระบุว่า ออคุสไม่ได้หมายความว่า ทำให้มีผู้แพ้ผู้ชนะ หรือมีผู้ถูกตัดออก และไม่ใช่ข้อตกลงที่ควรจะทำให้ใครไม่สบายใจ โดยเฉพาะเพื่อน ๆ ชาวฝรั่งเศสของเรา

รัฐมนตรีต่างประเทศฝรั่งเศส กล่าวถึงเหตุผลที่ยังไม่เรียกตัวทูตฝรั่งเศสประจำสหราชอาณาจักรกลับประเทศว่า ตอนนี้ยังไม่จำเป็น และบทบาทของสหราชอาณาจักรในข้อตกลงดังกล่าว เหมือนล้อที่สาม หรือ ส่วนเกิน

อย่างไรก็ตาม รัฐมนตรีกลาโหมฝรั่งเศสยกเลิกการหารือกับรัฐมนตรีกลาโหมสหราชอาณาจักรที่มีกำหนดหารือในสัปดาห์นี้ออกไปก่อน

ฝรั่งเศสรอวันเอาคืน

เลอ ดริยอง กล่าวว่า NATO หรือองค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ จะต้องหารือเรื่องนี้ในการพิจารณาทางยุทธศาสตร์ ซึ่งมีกำหนดจัดในกรุงมาดริด ปีหน้า

ในขณะที่ฝรั่งเศสจะให้ความสำคัญเรื่องการพัฒนายุทธศาสตร์ด้านความมั่นคงของสหภาพยุโรปเมื่อฝรั่งเศสเป็นประธาน EU ในปีหน้าด้วย

ด้านเคลมองต์ โบอาน รัฐมนตรีกิจการยุโรป กล่าวเป็นนัยว่า ความขัดแย้งนี้จะส่งผลต่อโอกาสของออสเตรเลียในการบรรลุข้อตกลงการค้ากับอียู ซึ่งเป็นคู่ค้าที่ใหญ่สุดเป็นอันดับสามของออสเตรเลีย