คนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงหรือคนกะเหรี่ยงทั่วโลกจะมีประเพณีที่ต้องกลับไปรวมตัวกันที่บ้านเพื่อผูกข้อมือเสริมกำลังใจปีละครั้ง ที่เรียกกันว่า "ผูกข้อมือเดือนเก้า" หรือไขจูวหล่าเขาะว์ ในจังหวัดกาญจนบุรี หรือแล้วแต่สำเนียงการออกเสียงแต่ละภูมิภาค หรือเรียกว่าการกินข้าวห่อเดือนเก้าก็ได้ เดิมทีเป็นการเรียกขวัญเพื่อให้กลับมาอยู่กับเนื้อกับตัว เพราะช่วงเดือนเก้า ถือว่าเป็นช่วงที่ฝนตกหนัก การทำงานในไร่ในป่า อาจจะทำให้ไม่สบายกาย ไม่สบายใจได้ การทำพิธีเรียกขวัญผ่านการผูกข้อมือจึงถือเป็นสัญลักษณ์แทนที่เห็นได้ชัดเจน ถึงแม้ว่าทุกวันนี้จะมีเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้น ความเชื่อที่เริ่มเปลี่ยนแปลงไป การใช้ชีวิตของชาวกะเหรี่ยงที่เริ่มแตกต่างไปจากเดิม แต่การรักษาประเพณีวัฒนธรรมก็ยังเป็นเอกลักษณ์ที่ยังคงตัวตนไว้ได้ การให้กำลังใจหรือเรียกขวัญในครัวเรือนจึงเป็นรวมตัวกัน ให้กำลังใจกันได้ดีอีกช่องทางหนึ่ง ถือโอกาสได้พบปะ พูดคุย ผ่อนคลาย ทานข้าวเหนียวห่อร่วมกัน แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ แต่ก็ถือว่ามีความหมายสำหรับสมาชิกทุกคน ปัจจุบันหลายๆ คนในบ้าน ไปทำงานต่างถิ่นต่างที่ ไม่สามารถกลับมาร่วมงานในครัวเรือนได้ จึงมีการจัดงานระดับชุมชน หรือกลุ่มคนที่อยู่ใกล้ๆ กัน เพื่อสืบสานประเพณีและสร้างความสามัคคีให้ความเป็นชาวกะเหรี่ยง ซึ่งสามารถเห็นได้ทั้งในกรุงเทพฯ หรือตามจังหวัดต่างๆ ที่มีชาวกะเหรี่ยงอาศัย ถือเป็นอีกความงอกงามทางวัฒนธรรมที่เกิดขึ้น การได้กลับมาเห็นพ่อแม่ พี่น้อง ลูกหลานในครัวเรือนถือเป็นอีกกำลังใจที่ยิ่งใหญ่ การผูกข้อมือในเดือนเก้าจึงเป็นเหมือนกุศโลบายไปในตัว ว่าปีละครั้งเราต้องมาทำกิจกรรมในครัวเรือนร่วมกัน ผ่านความเชื่อด้วยการเรียกขวัญ เหมือนเป็นการดึงสติให้กลับมาอยู่กับตัวเอง ครอบครัว ไม่หลงระเริงไปตามกระแสต่างๆ ในปัจจุบัน แม้ว่าการเรียกขวัญในระดับครัวเรือนในปัจจุบันจะลดน้อยลง เพราะด้วยสภาพแวดล้อมที่เริ่มเปลี่ยนแปลง ผู้นำในบ้านไม่ได้ปฏิบัติต่อหรือรอไปร่วมระดับหมู่บ้านทีเดียว ความรู้สึกก็ย่อมมีความแตกต่างกันเช่นกัน ผู้เขียนรู้สึกโชคดีที่ยังมีโอกาสได้ผูกข้อมือที่บ้านกองม่องทะ ตำบลไล่โว่ อำเภอสังขละบุรี ในจังหวัดกาญจนบุรี เพราะเป็นความดั้งเดิมที่ยังสัมผัสได้ถึงความอบอุ่นที่เกิดขึ้น เป็นความตั้งใจของคนในครอบครัว ตั้งแต่การเตรียมสิ่งของในการจัด ทั้งการเตรียมใบฝ่อข้าวเหนียว การไปต้ม การขูดมะพร้าว การเตรียมดอกไม้ หากล้วย หาอ้อย เส้นด้าย รวมทั้งสิ่งของอื่นๆ ที่มาใส่รวมกันในถาดผูกข้อมือ การมาแตะถาดเรียกขวัญร่วมกัน เป็นสิ่งง่ายๆ แต่เป็นเสริมเติมกำลังใจได้เป็นอย่างดี พิธีก็ยิ่งมีความหมายยิ่งขึ้น ยิ่งรู้ที่มาที่ไป ความหมายของการทำพิธีด้วยยิ่งมีความภูมิใจมากขึ้นด้วยเช่นกัน ทุกเชื้อชาติเผ่าพันธุ์บนโลกใบนี้ มีความเชื่อ มีประเพณีวัฒนธรรมสืบต่อกันมา ขอแค่ให้เข้าใจ ปฏิบัติอย่างเหมาะสม ไม่ผิดหลักศีลธรรม ส่งเสริมให้เกิดสิ่งดีงาม ประเพณีนั้น กิจกรรมนั้นๆ ก็ควรจะให้คงอยู่ต่อไปตราบนานเท่านาน เช่นเดียวกับการผูกข้อมือเดือนเก้าของชาวกะเหรี่ยงในประเทศไทยและทั่วโลกเช่นกัน ทุกภาพประกอบ โดยผู้เขียน ขอบคุณ Canva ใช้ตกแต่งภาพปก เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !