"VR" เทคโนโลยีเสมือนจริง ลดเหงา-เสริมความจำช่วยผู้สูงอายุ

Japantoday รายงานว่า ชุมชนผู้เกษียณอายุหลายแห่ง มักเป็นพื้นที่สงบสำหรับผู้สูงวัยที่เริ่มมีข้อจำกัดด้านการเดินทางหรือกิจกรรมผจญภัย แต่ภาพดังกล่าวกำลังเปลี่ยนไป เมื่อเทคโนโลยีความจริงเสมือน หรือ VR ถูกนำเข้ามาเป็นเครื่องมือสร้างประสบการณ์ใหม่และต่อยอดสู่ความใกล้ชิดในโลกจริง

ตัวอย่างหนึ่งคือ ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ "เดอะ เทอเรซิส" ในเมืองลอสกาตอส รัฐแคลิฟอร์เนีย ที่จัดกิจกรรมให้ผู้พักอาศัย ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 80–90 ปี สลับกันสวมเฮดเซ็ต VR เพื่อออกท่องโลกเสมือนจริงภายในเวลาไม่กี่นาที ไม่ว่าจะเป็นการเดินทางไปยุโรป ดำดิ่งใต้ท้องทะเล หรือจำลองกิจกรรมผาดโผน เช่น ร่อนร่ม ซึ่งทั้งหมดเกิดขึ้นขณะผู้สูงวัย นั่งอยู่ร่วมกันในพื้นที่เดียวกัน

โปรแกรม VR ที่ใช้ถูกคัดสรรโดยบริษัท Rendever ซึ่งพัฒนาแพลตฟอร์มสำหรับศูนย์ผู้สูงอายุ โดยระบุว่าปัจจุบันถูกนำไปใช้ในชุมชนผู้สูงอายุกว่า 800 แห่ง ในสหรัฐฯ และแคนาดา แนวทางของบริษัทพยายามเปลี่ยนเทคโนโลยีที่บางครั้งอาจทำให้ผู้ใช้อยู่กับตัวเองมากขึ้น ให้กลายเป็นตัวเร่งปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และการกระตุ้นการรับรู้ ผ่านประสบการณ์ร่วมกันแบบกลุ่ม

อีกมิติสำคัญของ VR คือการพาผู้สูงอายุกลับไปยังสถานที่คุ้นเคย เช่น ย่านที่เติบโตในวัยเด็ก ซึ่งสำหรับบางคนอาจเป็นครั้งแรกในรอบหลายทศวรรษ ที่ได้เห็นบ้านเกิดอีกครั้งในรูปแบบภาพเสมือนจริง ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นไม่เพียงเป็นความบันเทิง แต่ยังจุดประกายความทรงจำ และทำให้เกิดบทสนทนาระหว่างผู้พักอาศัย จากคนที่ไม่ค่อยรู้จักกัน กลายเป็นคนที่มีเรื่องราวร่วมแลกเปลี่ยนกันต่อเนื่องแม้หลังจบกิจกรรม

ภาควิชาการและผู้เชี่ยวชาญด้านผู้สูงอายุระบุว่า งานศึกษาบางส่วนพบว่า VR ในรูปแบบการรับชมที่จำกัด และใช้ในสัดส่วนเหมาะสม อาจช่วยสนับสนุนการทำงานด้านความคิด ความจำ และความเชื่อมโยงทางสังคม อย่างไรก็ตาม เทคโนโลยีควรถูกใช้เป็นส่วนเสริม ไม่ใช่ทดแทนกิจกรรมอื่นและต้องระวังความเสี่ยงจากการใช้เวลาหน้าจอมากเกินไป

Rendever ยังเตรียมขยายการวิจัยต่อเนื่อง โดยได้รับทุนจากสถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐฯ ราว 4.5 ล้านดอลลาร์ เพื่อศึกษาแนวทางลดความโดดเดี่ยวทางสังคมของผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ที่บ้านและผู้ดูแล ขณะที่ตลาดนี้มีผู้เล่นรายอื่น เช่น Mynd Immersive ซึ่งพัฒนาโซลูชัน VR สำหรับชุมชนผู้สูงอายุเช่นกัน

ภาพรวมสะท้อนว่า VR กำลังก้าวพ้นบทบาทเทคโนโลยีเพื่อความบันเทิง ไปสู่เครื่องมือด้านคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะการสร้างประสบการณ์ร่วม ที่ช่วยเปิดบทสนทนา ลดความเหงา และเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงวัย ครอบครัว และผู้คนรอบตัวในชีวิตจริงอย่างเป็นรูปธรรม