22 พฤษภาคม วันสากลแห่ง ความหลากหลายทางชีวภาพ

วันที่ 22 พฤษภาคมของทุกปี เป็นวันสำคัญระดับโลกที่องค์การสหประชาชาติได้กำหนดให้เป็น “วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ” (International Day for Biological Diversity) เพื่อส่งเสริมความตระหนักรู้และการมีส่วนร่วมของประชาชนทั่วโลกในการอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลกใบนี้

การกำหนดวันนี้มีจุดเริ่มต้นมาจากการที่ อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention on Biological Diversity: CBD) ได้เริ่มมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม ค.ศ. 1992 ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญของประชาคมโลกในการร่วมกันจัดการกับวิกฤตการสูญเสียความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) หมายถึง ความหลากหลายของชีวิตในทุกระดับ ตั้งแต่ พันธุกรรม, สายพันธุ์ ไปจนถึง ระบบนิเวศ ที่สิ่งมีชีวิตเหล่านั้นอาศัยอยู่ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของระบบนิเวศที่สมดุล ทั้งยังเกี่ยวพันกับความมั่นคงด้านอาหาร สุขภาพ เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของมนุษย์

ไม่เพียงแต่จะเป็นหัวใจของธรรมชาติเท่านั้น ความหลากหลายทางชีวภาพยังทำหน้าที่เป็น “ระบบค้ำจุนชีวิต” ให้กับโลกของเรา ไม่ว่าจะเป็นการฟอกอากาศ ผลิตอาหาร เก็บกักคาร์บอน ควบคุมโรค หรือรักษาวัฏจักรของน้ำ

ในปี พ.ศ. 2568 (ค.ศ. 2025) นี้ ทาง CBD ได้กำหนดหัวข้อหลักสำหรับการรณรงค์วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพคือ “Harmony with Nature and Sustainable Development” หรือ “ความกลมกลืนกับธรรมชาติและการพัฒนาที่ยั่งยืน” โดยแนวคิดนี้สอดคล้องกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ของสหประชาชาติ และ กรอบความหลากหลายทางชีวภาพโลกคุนหมิง-มอนทรีออล (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework – KMGBF) ที่มีเป้าหมายให้ทั่วโลก “พลิกฟื้นระบบนิเวศ” และ “หยุดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ” ภายในปี 2030

กรอบดังกล่าวกำหนดแนวทางไว้ 4 เป้าหมายหลัก และ 23 เป้าประสงค์ (targets) เช่น การอนุรักษ์พื้นที่ธรรมชาติอย่างน้อย 30% ของพื้นที่โลก การลดมลพิษทางพลาสติก และการสนับสนุนให้เกิดการใช้ทรัพยากรชีวภาพอย่างยั่งยืน

การสร้างความสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจกับการรักษาธรรมชาตินั้นไม่สามารถเกิดขึ้นได้หากขาดความร่วมมือจากทุกฝ่าย ไม่ว่าจะเป็น ภาครัฐ ภาคธุรกิจ ภาคประชาสังคม เยาวชน ตลอดจนประชาชนทั่วไป

การเปลี่ยนแปลงเล็กๆ อย่างการเลือกซื้อสินค้าอย่างยั่งยืน การลดขยะ การสนับสนุนเกษตรอินทรีย์ หรือการปลูกต้นไม้ในพื้นที่เมือง ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในชีวิตประจำวัน

 จากรายงานพบว่า โลกเราสูญเสีย สัตว์ป่าและพันธุ์พืชหลากหลายชนิดในอัตราเร็วที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยเฉลี่ย 1 ล้านสายพันธุ์กำลังตกอยู่ในภาวะเสี่ยงสูญพันธุ์ ดังนั้น ในวันนี้จึงอยากเชิญชวนให้ทุกคนตระหนัก และร่วมเป็นพลังหนึ่งในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ เพื่อโลกที่มั่นคง และชีวิตที่ยั่งยืนของทุกชีวิต