การศึกษา DNA ของหญิงชราวัย 117 ปี เผยเบาะแสสู่ความลับของอายุยืน

ความพยายามในการทำความเข้าใจร่างกายของมนุษย์ยังคงมีอย่างต่อเนื่อง งานวิจัยล่าสุดที่ศึกษาจากชีวิตและร่างกายของ มาเรีย บรันยาส (Maria Branyas) หญิงชาวสเปนวัย 117 ปี ซึ่งเคยเป็นบุคคลที่มีชีวิตยืนยาวที่สุดในโลก ได้ให้เบาะแสสำคัญถึงปัจจัยที่เอื้อให้มนุษย์สามารถมีอายุยืนยาวเกินกว่าค่าเฉลี่ย

ทีมนักวิทยาศาสตร์จากสถาบันวิจัยโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว Josep Carreras ในบาร์เซโลนา ได้ทำการเก็บตัวอย่างเลือด น้ำลาย ปัสสาวะ และอุจจาระของบรันยาส ก่อนเธอเสียชีวิตในปี 2024 

ผลการวิเคราะห์พบว่าจีโนม (Genome) ของเธอดู “อ่อนเยาว์” กว่าตัวเลขอายุจริงมาก อีกทั้งยังมีพันธุกรรมหายากบางชนิดที่สัมพันธ์กับอายุยืนยาว สุขภาพของระบบภูมิคุ้มกัน และความแข็งแรงของหัวใจและสมอง ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยหลักที่ทำให้เธอมีอายุเกิน 110 ปี และอยู่ได้นานกว่าค่าเฉลี่ยของผู้หญิงในแคว้นคาตาโลเนียถึง 30 ปี

นอกจากพันธุกรรมแล้ว สุขภาพโดยรวมของบรันยาสยังโดดเด่นอย่างมาก หัวใจและหลอดเลือดแข็งแรง การอักเสบในร่างกายอยู่ในระดับต่ำ ระบบภูมิคุ้มกันและจุลินทรีย์ในลำไส้มีลักษณะคล้ายกับคนที่อายุน้อยกว่าอย่างชัดเจน 

อีกทั้งเธอยังมีระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ชนิด “ไม่ดี” ต่ำมาก ในขณะที่คอเลสเตอรอลชนิด “ดี” อยู่ในระดับสูง ผลรวมทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นว่าปัจจัยทางร่างกายและพันธุกรรมของเธอเอื้อต่อการมีสุขภาพดีในวัยชรา

สิ่งที่น่าสนใจ คือ นักวิทยาศาสตร์พบ “การสึกกร่อนอย่างมาก” ในเทโลเมียร์ (Telomere) หรือส่วนปลายของโครโมโซมที่ทำหน้าที่ปกป้องสารพันธุกรรม โดยทั่วไปการที่เทโลเมียร์สั้นลงมักสัมพันธ์กับอัตราการเสียชีวิตที่สูงขึ้น แต่ในกรณีของบรันยาสกลับตรงกันข้าม งานวิจัยตั้งสมมติฐานว่า การที่เซลล์ในร่างกายของเธอมีอายุขัยสั้นลง อาจช่วยยับยั้งการเติบโตของเซลล์มะเร็ง และทำให้เธอมีอายุยืนยาวขึ้น

ทีมนักวิจัยนำโดย เอลอย ซานโตส-ปูโฮล (Eloy Santos-Pujol) และ อเล็กซ์ โนเกรา-คาสเตลส์ (Aleix Noguera-Castells) สรุปว่า แม้การศึกษาในบุคคลเพียงคนเดียวจะมีข้อจำกัด แต่ผลที่ได้สะท้อนว่า “อายุที่มากและสุขภาพที่ย่ำแย่ไม่จำเป็นต้องสัมพันธ์กันเสมอไป” ทั้งนี้พวกเขายอมรับว่าจำเป็นต้องมีการวิจัยในกลุ่มคนที่กว้างและหลากหลายขึ้น เพื่อยืนยันและต่อยอดผลลัพธ์ที่ได้

Maria Branyas ในวัย 117 ปี ภาพถ่ายเมื่อปี 2024 ที่มาของภาพ Wikipedia

อย่างไรก็ตาม การศึกษาในผู้ที่มีอายุยืนพิเศษ เช่น บรันยาส เปิดโอกาสให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจไบโอมาร์กเกอร์ใหม่ ๆ ไบโอมาร์กเกอร์ (Biomarker) คือ ตัวชี้วัดทางชีวภาพที่นักวิทยาศาสตร์ใช้บ่งบอกสภาวะต่าง ๆ ในร่างกายมนุษย์หรือสิ่งมีชีวิต 

ซึ่งอาจเป็นกุญแจสำคัญในการค้นหาวิธีเพิ่มอายุขัยและยืดความแข็งแรงของมนุษย์ในอนาคต โดยเฉพาะเมื่อจำนวนผู้ที่มีอายุมากกว่า 100 ปีทั่วโลกกำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แม้ปัจจุบันยังมีเพียง 1 ใน 10 ของประชากรเท่านั้นที่สามารถมีชีวิตยืนยาวถึง 100 ปีได้

ผลการวิจัยฉบับเต็มได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Cell Reports Medicine และกำลังกลายเป็นหมุดหมายใหม่ที่ช่วยเปิดมุมมองต่อชีววิทยาของความชรา พร้อมทั้งวางรากฐานให้กับการพัฒนากลยุทธ์เพื่อการมีอายุยืนยาวอย่างมีคุณภาพในอนาคต