"จีน" เชิญชวนชาติต่างๆ ใช้เงินหยวน ซื้อ-ฝาก "ทองคำ" หวังเป็นตู้เซฟโลก ลดอิทธิพลดอลลาร์

“จีน” อยากขึ้นแท่นเป็น ตู้เซฟ หรือ “ผู้ดูแลทองคำของโลก” เร่งเชิญชวนประเทศต่างๆเข้ามาซื้อทองและฝากเอาไว้ที่จีน หวังเพิ่มอิทธิพลตลาดการเงินโลกและช่วยลดการพึ่งพาเงินดอลลาร์สหรัฐได้

สำนักข่าวบลูมเบิร์กรายงานว่า จีนมีแผนผลักดันตนเองให้เป็นผู้ดูแล (custodian) ทองคำสำรองของประเทศต่าง ๆ เพื่อเสริมความแข็งแกร่งในตลาดทองคำโลก

โดยธนาคารกลางจีน (PBOC) ใช้ ตลาดทองคำเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Gold Exchange – SGE) เป็นช่องทางเชิญชวนธนาคารกลางจากประเทศพันธมิตรเข้ามาซื้อทองคำและเก็บรักษาไว้ในจีน และแหล่งข่าวเปิดเผยกับบลูมเบิร์กด้วยว่ามีประเทศอย่างน้อยหนึ่งประเทศแล้วในพื้นที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่แสดงความสนใจข้อเสนอนี้ 

ความเคลื่อนไหวนี้ เป็นการสะท้อนความพยายามของปักกิ่งในการยกระดับสถานะทางการเงินโลก และลดการพึ่งพาเงินดอลลาร์ รวมถึงความพยายามที่ลดอิทธิพลของศูนย์กลางการเงินในฝั่งชาติตะวันตก โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และสวิตเซอร์แลนด์ ท่ามกลางกระแสที่หลายประเทศได้หันมาถือครองทองคำเพิ่มขึ้นเพื่อป้องกันความเสี่ยงด้านภูมิรัฐศาสตร์และเศรษฐกิจ

ทั้งนี้ตลอด 10 เดือนที่ผ่านมา ธนาคารกลางจีน หรือ PBOC เองก็เข้าซื้อทองคำต่อเนื่อง ทำให้ความต้องการจากธนาคารกลางเป็นแรงหนุนสำคัญที่ผลักดันราคาทองคำทำสถิติสูงสุดใหม่ โดยทองคำสำรองของประเทศต่าง ๆ จะถูกจัดเก็บในคลังที่เชื่อมโยงกับ SGE International Board ซึ่งจัดตั้งขึ้นในปี 2557 เพื่อเปิดตลาดให้นักลงทุนต่างชาติซื้อขายกับจีน ทองคำที่เก็บจะเป็นการซื้อใหม่ทั้งหมด ไม่ใช่การย้ายสำรองที่มีอยู่เดิม 

อย่างไรก็ตามแม้การเดินหน้าดังกล่าวเป็นอีกก้าวสำคัญ แต่ก็ต้องยอมรับว่าจีนอาจจะยังห่างไกลกับคำว่าศูนย์กลางทองคำโลกได้ หากเราเทียบกับบทบาทของสหราชอาณาจักรที่ถือทองคำสำรองไว้มากกว่า 5,000 ตัน ผ่านคลังของ Bank of England คิดเป็นเกือบ 600,000 ล้านดอลลาร์ ซึ่งลอนดอนถือเป็นศูนย์กลางทองคำโลกในปัจจุบันนี้ 

ขณะที่จีนมีทองคำสำรองอยู่ที่อันดับ 5 ของโลก แต่ถ้าดูจากตลาดทองคำภายในประเทศจีน เมื่อรวมทั้งในรูปแบบเครื่องประดับ เหรียญ และแท่งทอง ถือว่าจีนมีขนาดที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ย้อนกลับไปราคาทองคำโลกปรับตัวเกือบสองเท่าในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา และเพิ่งทำลายสถิติสูงสุดเมื่อปรับตามเงินเฟ้อจากปี 1980 โดย Goldman Sachs ประเมินว่าหากเพียง 1% ของการถือครองพันธบัตรสหรัฐที่เป็นของเอกชนเปลี่ยนไปลงทุนในทอง ราคาทองอาจพุ่งแตะ 5,000 ดอลลาร์

นอกจากนี้จีนยังได้พยายามเร่งดำเนินมาตรการเปิดตลาดทองคำมากขึ้น เช่น การเปิดคลังทองคำต่างประเทศและสัญญาซื้อขายนอกประเทศ (offshore contracts) ในฮ่องกงเป็นครั้งแรกในปีนี้ เพื่อเพิ่มปริมาณการซื้อขายเป็นเงินหยวน และการผ่อนคลายกฎเกณฑ์การนำเข้าทองคำ และการเสนอบริการเก็บรักษาทองคำสำรองอาจเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับประเทศที่ต้องการลดความเสี่ยงจากการถูกตัดออกจากตลาดการเงินโลก หลังจากที่สหรัฐฯและพันธมิตรเคยอายัดเงินทุนสำรองของรัสเซียในปี 2565

อย่างไรก็ตามยังมีความเห็นที่หลากหลายในเรื่องนี้ เช่น  นิโคลัส แฟรปเปลล์ หัวหน้าฝ่ายตลาดสถาบันของ ABC Refinery กล่าวว่า การเลือกจีนก็เป็นการได้อย่างเสียอย่างเช่นกัน เพราะหากประเทศต่างๆ เลือกที่จะเก็บทองคำไว้ในจีน พวกเขาก็จะต้องยอมทิ้งความสะดวกสบายต่างๆ และสภาพคล่องที่ลอนดอนเคยมีให้ทิ้งไป 

ย้อนกลับไปเมื่อเดือนมิถุนายน 2568 หรือกลางปีที่ผ่านมา  “ตลาดทองคำเซี่ยงไฮ้”  Shanghai Gold Exchange (SGE) ได้ขยายธุรกิจออกนอกจีนแผ่นดินใหญ่เป็นครั้งแรก

การขยายตัวครั้งนี้ อยู่ภายใต้เป้าหมายหลายอย่างของทางการจีน ตั้งแต่การขยายขอบเขตการเข้าถึงตลาดต่างประเทศของตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ ไปจนถึงการเพิ่มอิทธิพลของจีนในตลาดสินค้าโภคภัณฑ์ และสกุลเงิน รวมถึงการเสริมสถานะของฮ่องกงให้เป็น “ศูนย์กลางทางการเงิน” ที่สำคัญยิ่งขึ้น

SGE ได้ระบุในแถลงการณ์ว่า การซื้อขายทองคำในฮ่องกงจะดำเนินการด้วย "สกุลเงินหยวน" และสามารถชำระได้ทั้งด้วยเงินสดหรือทองคำจริง รวมถึงส่งไปยังห้องนิรภัยแห่งใหม่ที่บริหารจัดการโดย ธนาคารแห่งประเทศจีนสาขาฮ่องกง

สำหรับสัญญาซื้อขายทองคำใหม่ 2 ฉบับที่ SGE เปิดตัวในฮ่องกง จะครอบคลุมทองคำที่มีระดับความบริสุทธิ์ที่แตกต่างกัน เพื่อให้นักลงทุนมีทางเลือก และตอบสนองความต้องการที่หลากหลายมากขึ้น 

นอกจากนี้ SGE ได้ประกาศว่าจะยกเว้นค่าธรรมเนียมที่เกี่ยวข้องกับการเก็บทองคำในห้องนิรภัยในฮ่องกงไปจนถึงสิ้นปีนี้  

ขณะนี้ จีนเป็นทั้งผู้ผลิต และผู้บริโภคทองคำรายใหญ่ที่สุดของโลก ต้องการมีบทบาทมากขึ้นในการกำหนด ราคาทองคำ และ สินค้าโภคภัณฑ์ อื่นๆ ทั่วโลก ดังนั้นการที่ SGE เปิดตัวสัญญาซื้อขายทองคำใหม่จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะนี่เป็นส่วนหนึ่งของเป้าหมายที่ใหญ่กว่าของรัฐบาลจีนที่ต้องการลดการพึ่งพาเงิน ”ดอลลาร์” ในการค้าขายระหว่างประเทศ และผลักดันให้มีการใช้ เงินหยวนมากขึ้น เพื่อเพิ่มอิทธิพลของจีนในเวทีการเงินโลก

แม้ว่า SGE จะเป็นตลาดแลกเปลี่ยนทองคำแท่งที่ใหญ่ที่สุดเพียงแห่งเดียว จะเป็นตลาดแลกเปลี่ยนทองคำแท่งที่ใหญ่ที่สุดแห่งเดียวในโลก แต่ “ลอนดอน ยังคงเป็นศูนย์กลางการค้าทองคำแบบ Over-the-Counter (OTC) ที่ใหญ่ที่สุดในโลก และมีบทบาทสำคัญในการกำหนดราคาทองคำมาตรฐาน (LBMA Gold Price)

ทองคำเป็นสินทรัพย์ปลอดภัยที่ร้อนแรงที่สุดแห่งปี แต่ในขณะเดียวกันการซื้อขายทองก็มีผลกระทบไปถึงค่าเงินด้วย ไม่ใช่แค่ไทย แต่ที่จีนก็เช่นกัน ล่าสุดทางการจีนยังได้วางแผนผ่อนคลายกฎในการนำเข้าส่งออกทองคำ เพื่อหวังลดการแข็งค่าของเงินหยวน 

ธนาคารกลางจีน (PBOC) เตรียมเสนอผ่อนคลายเงื่อนไขการนำเข้าและส่งออกทองคำ ผ่านการปรับปรุงกฎระเบียบต่างๆ เพื่อลดขั้นตอนเอกสารต่างๆ เพื่อหวังสร้างสมดุลในตลาดอัตราแลกเปลี่ยน

โดยการผ่อนคลายดังกล่าวจะครอบคลุมตั้งแต่ การขยายจำนวนเจ้าหน้าที่ศุลกากรที่มีหน้าที่พิจารณาใบอนุญาตแบบ Non-one-batch-one-licence เพิ่มเป็น 15 ราย จากเดิม 10 ราย ลดขั้นตอนและเอกสารเพื่อปรับปรุงระบบการอนุมัติ ใบอนุญาตแบบ Non-one-batch-one-licence ให้เร็วขึ้น

ขยายอายุการใช้งานใบอนุญาตแบบ Non-one-batch-one-licence จาก 6 เดือน เป็น 9 เดือน รวมทั้งยกเลิกการจำกัดจำนวนครั้งของการใช้ใบอนุญาต ให้สามารถใช้งานโดยไม่จำกัด

ภายใต้สถานการณ์ที่ตอนนี้เงินหยวนที่แข็งค่าขึ้น ถือเป็นโอกาสดีสำหรับผู้ซื้อทองคำชาวจีน เพราะจะสามารถซื้อทองคำแท่งได้ในราคาที่ถูกลงเมื่อซื้อด้วยสกุลเงินดอลลาร์  เพราะการผ่อนคลายกฎเกณฑ์ดังกล่าวจะทำให้ผู้คนต้องการเงินดอลลาร์มากขึ้นเพื่อนำมาซื้อทองคำ ซึ่งจะช่วยบรรเทาการแข็งค่าของสกุลเงินหยวนได้ในที่สุด แต่กฎระเบียบดังกล่าวถูกออกแบบมาเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นในตลาดทองคำ แต่ไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อเปิดตลาดเสรีอย่างเต็มที่ 

นอกจากนี้ การส่งออกทองคำจะมีความเข้มงวดมากขึ้นในทางปฏิบัติ เนื่องจากมาตรการควบคุมเงินทุนเคลื่อนย้ายระหว่างประเทศ (Capital Control) ขยายความครอบคลุมมากขึ้น ตลอดจน PBOC ที่ต้องการสะสมทุนสำรองระหว่างประเทศมากขึ้น ที่สำคัญข้อเสนอทั้งหมดนี้ยังไม่มีการเคาะออกมา เพราะยังอยู่ในขั้นตอนรับฟังความคิดเห็น (Hearing) ซึ่งจะสิ้นสุดในวันที่ 13 ตุลาคมที่จะถึงนี้ 

ช่วงเวลานี้ทองคำร้อนแรง ในฐานะสินทรัพย์ ท่ามกลางความเสี่ยง ความท้าทายรอบด้านทั่วโลก และจีนก็หวังจะช่วงชิงช่วงเวลานี้ ขึ้นมาเป็นทั้งประเทศศูนย์กลางทองคำโลก และเสริมความแกร่งของเงินหยวนให้มากขึ้นกว่าเดิม