วัดโพธิ์ชัยเสมารามหรือวัดบ้านก้อม ตั้งอยู่ที่บ้านเสมา ตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ สร้างในปี พ.ศ. 2330 อยู่เยื้องกับเส้นทางไปพระธาตุยาคู และห่างจากอำเภอกมลาไสย ไปทางตะวันตกประมาณ 7 กิโลเมตร โดยวัดโพธิ์ชัยเสมารามเป็นวัดสำคัญในเมืองฟ้าแดดสงยาง ปัจจุบันเป็นสถานที่เก็บรักษาโบราณวัตถุที่พบในเมืองฟ้าแดดสงยาง โดยโบราณวัตถุที่สำคัญ คือ กลุ่มใบเสมาบ้านมะก้อม บ้านเสมา และบ้านหนองแปน ที่ล้วนแต่สร้างขึ้นในสมัยทวารวดีเมืองฟ้าแดดสงยาง เป็นเมืองสำคัญที่อยู่ในสมัยโบราณ มีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน จากร่องรอยอารยธรรมที่ถูกค้นพบ มีการเรียกชื่ออยู่ 2 ชื่อด้วยกัน คือ ฟ้าแดดสูงยาง และฟ้าแดดสงยาง ซึ่งปัจจุบันก็เป็นบริเวณที่ตั้งของหมู่บ้านเสมานี้เอง ตั้งอยู่ในอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ เมืองฟ้าแดดสูงยางหรือฟ้าแดดสงยางนี้ ได้มีการขุดค้นพบโบราณวัตถุมากมายหลากหลายชนิดด้วยกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใบเสมาหินทราย ที่ได้มีการค้นพบเป็นจำนวนมาก ซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่เป็นเอกลักษณ์และน่าสนใจกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเมืองฟ้าแดดสงยางเป็นโบราณสถานแห่งชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53 ตอน 34 เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2479 ซึ่งปัจจุบันใบเสมาจำนวนกว่า 130 แผ่น ที่กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนไว้ ได้ถูกนำไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จังหวัดขอนแก่น และมีเพียงบางส่วนที่จัดแสดงไว้ที่พิพิธภัณฑ์เมืองฟ้าแดด ซึ่งตั้งอยู่ที่วัดโพธิ์ชัยเสมารามหรือวัดบ้านก้อมนั่นเองพิพิธภัณฑ์เมืองฟ้าแดด มีการจัดแสดงใบเสมาหินทรายรูปแบบต่าง ๆ โดยใบเสมาหินที่มีการแกะสลักลวดลายต่าง ๆ จะถูกเก็บไว้ในตัวอาคารที่สร้างไว้โดยเฉพาะ มีการจัดแสดงพร้อมป้ายอธิบายเกี่ยวกับลวดลายนั้น ๆ และข้อมูลเกี่ยวกับใบเสมาแต่ละชิ้น เพื่อให้ผู้ที่เข้าไปชมเกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น ซึ่งจุดเด่นของลวดลายเหล่านั้นก็คือ ล้วนเกี่ยวข้องกับเรื่องราวทางพระพุทธศาสนา พุทธประวัติ และชาดก อีกทั้งยังมีรายละเอียดที่สวยงาม สะท้อนให้เห็นถึงศิลปะและความเชื่อในสมัยก่อน เป็นหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญ ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้ และถือเป็นเอกลักษณ์ศิลปะสมัยทวารวดีในเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เนื่องจากแทบจะไม่พบในภาคอื่นเลยนอกจากนี้ ใบเสมาบางส่วนที่ไม่ได้แกะสลักจะปักเรียงรายเป็นแนวกำแพงล้อมรอบอาคารต่าง ๆ ของวัด ซึ่งมีเยอะมาก ๆ รูปทรงแต่ละชิ้นก็จะแตกต่างกันออกไป สร้างความสนใจให้แก่ผู้ที่พบเห็นได้เช่นกันเหตุที่ปัจจุบันหมู่บ้านนี้ได้ชื่อว่า “บ้านเสมา” ก็เนื่องมาจากบริเวณหมู่บ้านนั้น ซึ่งเคยเป็นเมืองโบราณดังกล่าว และได้ค้นพบใบเสมาจำนวนมาก โดยจะพบจากบริเวณทุ่งนาของชาวบ้านในชุมชน จนถือได้ว่าเป็นอัตลักษณ์ของหมู่บ้านเลย เมื่อมีการค้นพบใบเสมา ชาวบ้านก็จะช่วยกันนำมาไว้ที่วัด ส่วนที่มีลวดลายก็เก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี ส่วนที่ไม่มีลวดลายก็จะนำไปตั้งล้อมรอบวัดเอาไว้ แต่ต่อมาได้มีการสร้างกำแพงวัดขึ้น ทำให้ใบเสมาถูกย้ายเข้ามาไว้ภายในวัด โดยตั้งเอาไว้รอบ ๆ บริเวณวัด เนื่องจากไม่มีที่เก็บรักษาโบราณวัตถุเป็นสิ่งที่มีคุณค่ายิ่ง ถึงแม้ว่าในปัจจุบันโลกจะก้าวไกลไปมากแล้ว แต่การศึกษาเกี่ยวกับเรื่องในอดีตก็ยังเป็นสิ่งที่สำคัญ โบราณวัตถุนี้จะช่วยทำให้ทราบที่มาของสิ่งต่าง ๆ ในปัจจุบันได้ ทำให้เราทราบถึงความเป็นมาหรือเรื่องราวของสิ่งที่เกี่ยวข้องกับตัวเราเอง สถานที่ต่าง ๆ รอบตัวเรา หรือวิถีชีวิตของบรรพบุรุษของเราในสมัยก่อน เป็นต้น ซึ่งถือเป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อเรา หากรู้จักศึกษาเรียนรู้และนำมาปรับใช้ในชีวิตปัจจุบัน หากใครสนใจศึกษาเกี่ยวกับโบราณวัตถุต่าง ๆ โดยเฉพาะใบเสมาหินที่งดงามล้ำค่านี้ ตลอดจนเรื่องราวของเมืองฟ้าแดดสงยาง ก็สามารถไปศึกษาเพิ่มเติมได้ที่พิพิธภัณฑ์เมืองฟ้าแดด หรือวัดโพธิ์ชัยเสมารามได้นะคะ แล้วจะรู้ได้ว่าสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ ความจริงแล้วไม่ได้ไกลตัวเราเลย(ภาพประกอบทั้งหมดโดย : ผู้เขียน)