9 ผลเสียจากฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ในสิ่งแวดล้อม | บทความโดย ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล หลายคนยังมองภาพไม่ออกว่า การที่เราพบว่ามีผลเสียในสิ่งแวดล้อมนั้น ไม่ใช่ว่าอยู่ๆ ปัญหานั้นเกิดขึ้นเลย แต่แท้จริงแล้วทุกผลกระทบมีต้นเหตุค่ะ ซึ่งต้นเหตุอย่างหนึ่งที่จะไม่พูดถึงได้เลย โดยเฉพาะในช่วงนี้ก็คือ ฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศ หรือที่เราได้ยินบ่อยๆ ว่า PM2.5 ฝุ่นขนาดเล็กนี้พอมีเกิดขึ้นแล้ว สามารรถสร้างปัญหาในสิ่งแวดล้อม และพอเกิดปัญหาในสิ่งแวดล้อมแล้ว คนก็ได้รับผลกระทบอีกทอดหนึ่งตามมา แล้วปริมาณฝุ่นขนาดเล็กในอากาศก่อความเสียหายอะไรได้บ้าง อยากรู้ไหมคะ? ถ้าอยากรู้มากขึ้นเกี่ยวกับเรื่องนี้แล้ว ต้องอ่านต่อให้จบค่ะ ที่รับรองว่าสามารถมองเห็นภาพใหญ่ของประเด็นนี้ได้อย่างแน่นอน เพราะผู้เขียนเชื่อแน่ว่า หลายคนอาจจะยังไม่ได้รู้โดยละเอียดว่า ฝุ่น PM2.5 สร้างความเสียหายอะไรในสิ่งแวดล้อมบ้าง งั้นอ่านต่อกันเลยค่ะ กบเนื้อหาที่น่าสนใจดังต่อไปนี้ 1. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หลายคนยังไม่รู้ว่า ฝุ่นละอองขนาดเล็กมีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แม้จะไม่ใช่ก๊าซเรือนกระจกโดยตรง แต่ฝุ่นละอองสามารถดูดซับและสะท้อนรังสีจากดวงอาทิตย์ ซึ่งส่งผลต่ออุณหภูมิของโลก นอกจากนี้ PM2.5 ยังมีผลกระทบต่อการก่อตัวของเมฆและปริมาณน้ำฝน ซึ่งอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงรูปแบบสภาพอากาศในระยะยาว การลดปริมาณฝุ่นละอองจึงเป็นส่วนสำคัญในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ควบคู่ไปกับการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกค่ะ 2. ลดทัศนวิสัย เนื่องจากฝุ่น PM2.5 มีอนุภาคขนาดเล็กมากจนสามารถลอยอยู่ในอากาศได้นาน และเมื่อมีปริมาณมากก็จะบดบังแสงที่ส่องเข้ามา ทำให้เกิดปรากฏการณ์หมอกควันหรือฝุ่นควัน ซึ่งส่งผลให้ทัศนวิสัยลดลงอย่างมาก โดยเฉพาะในบริเวณที่มีการจราจรหนาแน่นหรือพื้นที่อุตสาหกรรม การลดลงของทัศนวิสัยนี้ไม่เพียงแต่ส่งผลต่อการมองเห็นในชีวิตประจำวันเท่านั้น แต่ยังเป็นอันตรายต่อการขับขี่ยานพาหนะและการเดินทางทางอากาศอีกด้วย 3. ทำลายพืช คุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า ฝุ่นละอองขนาดเล็กหรือ PM2.5 นั้น ไม่เพียงแต่เป็นอันตรายต่อคนเราเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบอย่างมากต่อพืชด้วย เพราะว่าอนุภาคเหล่านี้มีขนาดเล็กมากจนสามารถแทรกซึมเข้าไปในเนื้อเยื่อของพืชได้ โดยจะเข้าไปอุดตันปากใบ ทำให้พืชไม่สามารถสังเคราะห์แสงและหายใจได้ตามปกติ นอกจากนี้ฝุ่นละอองยังสามารถเคลือบใบไม้ ทำให้แสงแดดส่องผ่านได้น้อยลง ส่งผลให้พืชเจริญเติบโตช้าและผลผลิตลดลง ในระยะยาวฝุ่นละอองอาจทำให้พืชอ่อนแอและตายในที่สุด ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศและห่วงโซ่อาหารค่ะ 4. ส่งผลกระทบต่อสัตว์ป่า สัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่สัมผัสกับฝุ่นละอองโดยตรง สัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีมลพิษทางอากาศสูง อาจจะได้รับผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจและระบบภูมิคุ้มกัน นอกจากนี้ฝุ่นละอองยังสามารถสะสมในแหล่งน้ำและดิน ทำให้เกิดการปนเปื้อนในห่วงโซ่อาหาร ซึ่งส่งผลกระทบต่อสัตว์ที่กินพืชหรือสัตว์ที่ปนเปื้อนเหล่านี้ ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เกิดจากฝุ่นละออง ยังส่งผลกระทบต่อถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า ทำให้สัตว์ป่าต้องเผชิญกับความเครียดและอาจนำไปสู่การสูญพันธุ์ได้ 5. ดินเสื่อมโทรม ฝุ่นละอองขนาดเล็กสามารถตกลงบนพื้นดินและสะสมในดินได้ เมื่อสะสมในปริมาณมาก จะส่งผลต่อโครงสร้างและองค์ประกอบของดิน ทำให้ดินขาดความสมดุลของสารอาหารและจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ต่อดิน อีกทั้งฝุ่นละอองยังสามารถทำให้ดินเป็นกรดมากขึ้น ซึ่งส่งผลเสียต่อการเจริญเติบโตของพืชและสิ่งมีชีวิตในดิน การเสื่อมโทรมของดินนี้ไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อภาคการเกษตรเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวมได้ด้วย 6. ทำลายวัสดุ หลายคนยังมองภาพไม่ออกว่า อนุภาคที่มีขนาดเล็กมากสามารถแทรกซึมเข้าไปในรอยแตกและรูพรุนของวัสดุต่างๆ ได้ เมื่อสะสมในปริมาณมาก จะทำให้วัสดุเสื่อมสภาพเร็วขึ้น เช่น การกัดกร่อนของโลหะ การแตกร้าวของคอนกรีต และการผุกร่อนของหิน นอกจากนี้ฝุ่นละอองขนาดเล็กยังสามารถทำให้สีของวัสดุซีดจางและทำให้เกิดคราบสกปรกได้ ซึ่งส่งผลต่อความสวยงามและอายุการใช้งานของวัสดุ การทำลายวัสดุนี้ส่งผลกระทบต่ออาคาร โครงสร้างพื้นฐาน และวัตถุทางศิลปะ ทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมและบำรุงรักษาเพิ่มขึ้น 7. มลพิษทางน้ำ ในสถานการณ์จริงนั้น ฝุ่น PM2.5 สามารถตกลงบนพื้นดินและถูกชะล้างลงสู่แหล่งน้ำต่างๆ ได้ค่ะ เช่น แม่น้ำ ลำคลองและทะเล เมื่อฝุ่นละอองสะสมในน้ำ จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีและกายภาพของน้ำ เช่น การเพิ่มขึ้นของความขุ่น การเปลี่ยนแปลงค่าความเป็นกรดและด่าง และการปนเปื้อนของสารพิษ นอกจากนี้ฝุ่นละอองยังสามารถนำพาโลหะหนักและสารเคมีอันตรายอื่นๆ ลงสู่น้ำ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำและคุณภาพน้ำที่ใช้ในการบริโภค การลดปริมาณฝุ่นละอองจึงเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาสิ่งแวดล้อมทางน้ำ 8. การเกิดฝนกรด PM2.5 มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดฝนกรด แม้จะไม่ใช่สาเหตุหลักโดยตรง แต่ก็เป็นปัจจัยเสริมที่ทำให้ปัญหารุนแรงขึ้นได้ค่ะ เพราะอนุภาคฝุ่นละอองสามารถดูดซับก๊าซที่เป็นสาเหตุของฝนกรดได้ เมื่อฝุ่นละอองรวมตัวกับไอน้ำในอากาศ จะเกิดเป็นสารละลายกรดที่ตกลงมาพร้อมกับฝน ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ฝุ่นละอองยังสามารถนำพาโลหะหนักและสารเคมีอันตรายอื่นๆ ลงสู่พื้นดินและแหล่งน้ำได้ ทำให้เกิดการปนเปื้อนในวงกว้าง การลดปริมาณฝุ่นละอองจึงเป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงของการเกิดฝนกรดและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม 9. ลดการสังเคราะห์แสง ฝุ่นละอองขนาดเล็กส่งผลกระทบโดยตรงต่อกระบวนการสังเคราะห์แสงของพืช เพราะสามารถเข้าไปอุดตันปากใบของพืช ทำให้พืชไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ฝุ่นละอองยังสามารถเคลือบใบไม้ ทำให้แสงแดดส่องผ่านได้น้อยลง ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสังเคราะห์แสง เมื่อพืชได้รับแสงแดดไม่เพียงพอ จะทำให้กระบวนการสังเคราะห์แสงลดลง ส่งผลให้พืชเจริญเติบโตช้าและผลผลิตลดลง การลดลงของการสังเคราะห์แสงนี้ไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อภาคการเกษตรเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยรวมด้วยค่ะ ก็จบแล้วค่ะ กับตัวอย่างของความเสียหายที่จะเกิดขึ้น จากฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศ โดยผลเสียที่ผู้เขียนได้เคยเห็นมาบ้างคือพืชเจริญเติบโตได้ช้ามากตอนไปอยู่ในพื้นที่ที่มีฝุ่น PM2.5 ค่อนข้างสูงค่ะ คือง่ายๆ เลยตอนเย็นมาไปดูที่ใบพืช จะเห็นฝุ่นเยอะมากเกาะอยู่ และอีกตัวอย่างหนึ่งที่ชัดเจนก็คือ การมองไม่เห็นเวลามีฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศค่ะ ซึ่งผลเสียนี้ก็ค่อนข้างอันตราย ยิ่งถ้าเรากำลังใช้รถใช้ถนนค่ะ แล้วคุณผู้อ่านล่ะค่ะ อ่านจบมาถึงตรงนี้แล้ว เคยเห็นผลกระทบจาก PM2.5 มาบ้างไหมคะ ยังไงนั้นให้ลองไปสังเกตดูในพื้นที่ของเราดูก่อนก็ได้ค่ะ และในสถานการณ์จริงนั้น นอกจากเราจะสามารถสังเกตเห็นความเสียหายแล้ว เราทุกคนยังสามารถมีส่วนช่วยกันลดปริมาณฝุ่นขนาดเล็กในอากาศได้ด้วยนะคะ ซึ่งบทความนี้น่าจะทำให้คุณผู้อ่านได้ตระหนักถึงสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้นด้วย และผู้เขียนหวังว่าเนื้อในบทความนี้จะสามารถเป็นแนวทางให้กับคุณผู้อ่านได้บ้าง ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง หากชอบบทความแบบนี้อีก อย่าลืมกดติดตามหรือกดบุ๊กมาร์กหน้าโปรไฟล์ไว้นะคะ เพราะจะได้ไม่พลาดบทความใหม่ๆ ที่จะได้นำมาเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ค่ะ เครดิตภาพประกอบบทความ ภาพหน้าปก โดย Erdenebayar จาก Pixabay ภาพประกอบเนื้อหา: ภาพที่ 1 โดย Aleksandar Pasaric จาก Pexels, ภาพที่ 2 โดย Monique Laats จาก Pexels และภาพที่ 3-4 โดยผู้เขียน ออกแบบภาพหน้าปกโดยผู้เขียนใน Canva เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา: พยาบาลศาสตรบัณฑิต จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ: สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล บทความอื่นที่คล้ายกันโดยผู้เขียน 9 ผลกระทบจากภาวะโลกร้อน ต่อสิ่งแวดล้อม มีอะไรบ้าง 8 ผลเสียที่เกิดจากการเผา ตอซังและฟางข้าว ในการเกษตร ผลกระทบจากการทิ้งขยะไม่เป็นที่ ในสิ่งแวดล้อม มีอะไรบ้าง เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !