เปิด 3 แนวทางศึกมหาดไทย เพื่อไทย–ภูมิใจไทยเดินเกมต่ออย่างไร

สถานการณ์การเมืองระหว่างพรรคเพื่อไทยและพรรคภูมิใจไทยกำลังเข้าสู่จุดเปราะบาง เมื่อพรรคแกนนำรัฐบาลอย่างเพื่อไทยขีดเส้นตาย 48 ชั่วโมงให้นายอนุทิน ชาญวีรกูล หัวหน้าพรรคภูมิใจไทย ตัดสินใจว่าจะ “คืน” หรือ “รักษา” ตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ซึ่งถือเป็นกระทรวงยุทธศาสตร์ด้านอำนาจท้องถิ่นและกลไกการเมืองระดับพื้นที่

จากท่าทีของทั้งสองฝ่าย บทวิเคราะห์แนวทางหลังจากนี้สามารถจำแนกออกได้เป็น 3 ทางเลือกหลัก ดังนี้

1. เปิดดีลใหม่ แลกตำแหน่ง รักษารัฐบาลผสม

แนวทางประนีประนอมที่สุดคือการเปิดดีลใหม่ โดยพรรคเพื่อไทยอาจยอมให้พรรคภูมิใจไทยรักษาเก้าอี้มหาดไทย หากสามารถแลกเปลี่ยนกับตำแหน่งอื่นที่มีน้ำหนัก เช่น กระทรวงเกษตรฯ หรือกระทรวงพลังงาน รวมถึงรูปแบบ “สองกระทรวงแลกหนึ่ง” ที่เป็นข่าวก่อนหน้านี้

ข้อดีของแนวทางนี้คือช่วยรักษาเสถียรภาพรัฐบาล ไม่เกิดภาวะเสียงปริ่มน้ำ และไม่จำเป็นต้องรีเซ็ตการจัดตั้งรัฐบาลใหม่

แต่ข้อเสียคือ พรรคเพื่อไทยอาจถูกวิจารณ์จากฐานเสียงว่าอ่อนข้อทางการเมือง ให้พรรคร่วมที่มีจำนวน ส.ส. น้อยกว่า ยังคุมกระทรวงที่มีผลต่อฐานอำนาจท้องถิ่นและการเลือกตั้งระดับชาติ

2. ภูมิใจไทยถอนตัว กลายเป็นฝ่ายค้านเต็มตัว

หากไม่สามารถตกลงดีลใหม่ได้ภายในเส้นตาย 48 ชั่วโมง และพรรคภูมิใจไทยยืนยันไม่คืนกระทรวงมหาดไทย ก็มีความเป็นไปได้สูงว่าจะถอนตัวออกจากรัฐบาลไปเป็นฝ่ายค้าน ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อสมดุลในสภาอย่างมีนัยสำคัญ

• พรรคเพื่อไทยอาจต้องหาพรรคร่วมใหม่ เพื่อทดแทนเสียงที่หายไป
• รัฐบาลเสี่ยงเข้าสู่ภาวะเสียงปริ่มน้ำ หากไม่สามารถเติมเสียงใหม่ได้ทัน
• ฝ่ายค้านจะมีน้ำหนักมากขึ้นในการตรวจสอบรัฐบาล โดยเฉพาะในกระทรวงสำคัญที่พรรคเพื่อไทยดูแลอยู่

3. ยุบสภา รีเซ็ตเกมการเมืองใหม่ (โอกาสต่ำ แต่เป็นไปได้)

หากไม่สามารถประคับประคองรัฐบาลได้ และเกิดการถอนตัวของพรรคร่วมหลายพรรค หรือเกิดความขัดแย้งลามถึงเสียงสนับสนุนนายกรัฐมนตรีในสภา อาจเกิดภาวะทางตันที่นำไปสู่การยุบสภาเพื่อคืนอำนาจให้ประชาชน

แม้จะยังไม่ใช่ทางเลือกที่ “ใกล้มือ” แต่หากวิกฤตบานปลายและพรรคเพื่อไทยประเมินแล้วว่าอยู่ในสภาพ “เสียงขาด” โดยไร้ทางออก การยุบสภาก็อาจเป็นทางเลือกที่ดีกว่าการบริหารด้วยรัฐบาลเสียงปริ่มน้ำ

สรุปเชิงกลยุทธ์

• พรรคภูมิใจไทยกำลังใช้ "เกมยืนหลัก" เพื่อยืนยันจุดยืนทางการเมือง ไม่หวั่นไหวต่อแรงกดดัน พร้อมถอยไปเป็นฝ่ายค้านหากไม่เป็นไปตามข้อตกลงเดิม
• พรรคเพื่อไทยใช้ "เกมกดดันเวลา" เพื่อเร่งให้เกิดการตัดสินใจ และผลักดันแผนปรับ ครม. ให้ทันต่อยุทธศาสตร์ใหญ่ ทั้งด้านการบริหาร และเลือกตั้งระดับท้องถิ่นในอนาคต
• โจทย์หลักไม่ใช่เพียงใครได้คุมมหาดไทย แต่คือใครจะยอมถอยก่อนใน สงครามต่อรอง ที่เดิมพันด้วยเสถียรภาพของรัฐบาลทั้งชุด