พืชสมุนไพรนั้นมีมากมายหลายชนิด แต่ละชนิดก็ล้วนมีสรรพคุณที่แตกต่างกันไป ซึ่งนอกจากการนำพืชสมุนไพรมาใช้เป็นยารักษาโรคแล้ว ยังสามารถนำมาใช้เป็นยาบำรุงร่างกายให้แข็งแรงได้เป็นอย่างดี เพียงแต่จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพรแต่ละชนิด เพื่อให้สามารถจำแนกได้ว่าสมุนไพรชนิดไหนควรใช้รักษาอาการแบบใด รวมไปถึงวิธีใช้และปริมาณที่ถูกต้อง ซึ่งในปัจจุบันนี้เรามีความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพรน้อยมาก ทำให้พืชสมุนไพรหลายชนิดไม่ได้รับการอนุรักษ์ และมีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์เป็นอย่างมากผู้เขียนจึงมีความตั้งใจเป็นอย่างยิ่งในการนำข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับพืชสมุนไพร มาเผยแพร่เป็นความรู้แก่ผู้สนใจทั่วไป เพื่อให้ทราบลักษณะและสรรพคุณของพืชสมุนไพรแต่ละชนิด อันหวังว่าจะทำพืชสมุนไพรเหล่านี้กลับมาเป็นที่รู้จักมากขึ้น ซึ่งในบทความนี้ผู้เขียนได้นำข้อมูลของพืชสมุนไพรหนึ่งชนิด มาบอกเล่าสรรพคุณที่น่าสนใจ สมุนไพรชนิดนี้มีชื่อว่า “มะตาด” พืชสมุนไพรอีกชนิดที่หาได้ยากแล้ว และมีสรรพคุณรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ได้ไม่น้อยเลยทีเดียวภาพถ่ายโดยผู้เขียนลักษณะของ “มะตาด” เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางชนิดไม่ผลัดใบ ลำต้นกลมมักคดงอไม่ค่อยตรง สีเทาอมเขียว เนื้อไม้แข็งเหนียว แตกกิ่งที่ส่วนบนของลำต้นเป็นทรงพุ่ม ใบหนาทึบให้ร่มเงาเป็นอย่างดี เปลือกของลำต้นหนา เมื่อแก่จะแตกและหลุดออกเป็นแผ่น ใบมีสีเขียวเป็นรูปรี ปลายใบมนแหลม โคนใบมน ขอบใบเป็นหยักรอบใบคล้ายฟันเรื่อย ผิวใบมันเรียบ เส้นใยของใบเป็นร่องลึกเห็นชัดเจน ดอกมีสีขาวเป็นกลีบบาง ๆ ซ้อนกันอยู่ห้ากลีบ มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ และมีกลีบเลี้ยงสีเขียวคลุมอยู่รอบดอก ออกตามซอกใบที่ปลายกิ่ง ผลเป็นรูปทรงกลมสีเขียว มีกลีบเลี้ยงคลุมอัดแน่นซ้อนกัน เมื่อแก่จะมีสีเหลือง มีกลิ่นฉุนเล็กน้อย เมือกของผลมีรสเปรี้ยวและฝาดภาพถ่ายทั้งหมดโดยผู้เขียนสรรพคุณของ “มะตาด” เป็นยาบำรุงร่างกาย มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด แก้ไข้ แก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยให้เหงือกแข็งแรง ใช้ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยขับปัสสาวะเมื่อสมัยที่ผู้เขียนเป็นเด็กเคยอาศัยอยู่กับปู่ที่บ้านสวน เคยเห็นต้น “มะตาด” ขึ้นอยู่ที่ริมคลองติดกับทายสวน เห็นมีผลสุกเหลืองเต็มต้น ตอนนั้นผู้เขียนก็ไม่ทราบว่าต้นไม้ชนิดนั้นคือต้นอะไร จนได้มาทราบจากปู่ว่าต้นไม้ชนิดนี้เป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณสามารถนำมาแก้อาการได้หลายอย่าง แล้วปู่ได้นำเปลือกสดของลำต้น “มะตาด” ที่มีรสชาติเปรี้ยวอมฝาดมาให้ผู้เขียนเคี้ยวจนจืดแล้วคายกากทิ้ง และบอกว่าหากเคี้ยวบ่อย ๆ ก็จะทำให้เหงือกแข็งแรง ช่วยป้องกันเลือดออกตามไรฟันได้ ผลสุกของ “มะตาด” นั้นสามารถรับประทานได้ ซึ่งช่วยขับเสมหะและเป็นยาระบายอย่างดี ครั้งหนึ่งปู่เคยนำผลดิบมาต้มกับมะตูมและตะไคร้หอม เป็นยาสมุนไพรดื่มเป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงหัวใจ ลดไขมันในเส้นเลือด และช่วยขับปัสสาวะได้เป็นอย่างดีที่กล่าวมานั้นเป็นเพียงประสบการณ์บางส่วนที่ผู้เขียนเคยมีประสบการณ์มา ซึ่งนอกจากนี้ “มะตาด” ยังสามารถนำไปใช้เป็นยาแก้อาการได้อีกหลายชนิด และสามารถนำไปเข้าเครื่องยาผสมกับสมุนไพรอื่น เพื่อประกอบเป็นยารักษาได้อีกหลายอาการ ท้ายนี้ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะทำให้ท่านผู้อ่านรู้จักพืชสมุนไพรมากขึ้น และช่วยกันอนุรักษ์ให้คงอยู่สืบต่อไป