“แช็ต” มาจากภาษาอังกฤษ Chat แปลว่า การพูดคุย หรือการพูดคุยกันเล่น ๆ (dict.longdo.com) ส่วนความหมายของไทย หมายถึง การพูดคุยอย่างไม่เป็นทางการ ด้วยการพิมพ์ข้อความโต้ตอบกันในโปรแกรมคอมพิวเตอร์หรือแอปพลิเคชันโทรศัพท์เคลื่อนที่ ถึงแม้ตามความหมายดั้งเดิม แช็ตจะเป็นการพูดคุยอย่างไม่เป็นทางการ แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะแช็ตในลักษณะคุยอย่างเป็นกันเองได้กับทุกคน เมื่อยุคสมัยนี้การแช็ตกลายมาเป็นเครื่องมือสื่อสารที่ใช้ง่าย สะดวก รวดเร็ว คนส่วนใหญ่นิยมใช้ หลายคนจึงลืมระมัดระวังเรื่องกาลเทศะหรือความเหมาะสมไป ทำให้เกิดปัญหาการสื่อสารไม่เข้าใจกัน เกิดความขุ่นข้องหมองใจ ความอึดอัดรำคาญ จนอาจทำให้เกิดความเข้าใจผิดกัน และทำให้ความสัมพันธ์เลวร้ายลง การเข้าห้องแช็ตเพื่อสนทนา ก็คล้ายการเดินเข้าห้องส่วนตัวของคนอื่น หากเราเดินเข้าห้องคนที่เราคุ้นเคยสนิทสนม เป็นคนในครอบครัว เพื่อนสนิท เราอาจไม่ต้องมีพิธีรีตอง แต่ปัจจุบันเราสามารถใช้การแช็ตได้กับทุกคน ทั้งคนที่ไม่สนิทกัน คนไม่รู้จัก แช็ตเพื่อการซื้อขาย หรือแม้แต่ติดต่อกับหน่วยงานราชการ ดังนั้น เราควรแช็ตอย่างระมัดระวังกับคนที่ไม่สนิทสนม โดยพิจารณาตามกาลเทศะ ดังนี้ เลือกเวลาแช็ตหรือส่งข้อความให้เหมาะสม เวลาปกติที่เหมาะสม คือ ช่วงกลางวัน ไม่ใช่กลางคืน ระหว่าง 8.00 – 17.00 น. ยกเว้นคนที่เราจะแช็ตนอนดึก ทำงานกลางคืน หรืออยู่ต่างประเทศที่อยู่โซนเวลาตรงข้ามกับเรา หากต้องการติดต่อหน่วยงานราชการ ควรติดต่อตามเวลาทำการ จันทร์ถึงศุกร์ 8.30 - 16.30 น. ยกเว้นวันหยุดพิเศษ หากจะติดต่อกับเอกชนหรือร้านค้า เช็คเวลาทำการของสถานที่นั้น ๆ ก่อน เพราะแต่ละสถานที่อาจเปิดให้บริการเวลาต่างกัน หากไม่มีเรื่องด่วน ควรเลี่ยงการส่งข้อความเวลากลางคืน เนื่องจากถือเป็นเวลาพักผ่อน หรืออาจใช้วิธีส่งแบบไม่มีเสียงเตือนซึ่งมีเฉพาะบางแอปพลิเคชัน 2. ความถี่ในการส่งข้อความแช็ต กรณีที่ไม่ใช่การสนทนากันกับคนคุ้นเคย ควรระมัดระวังไม่ให้การส่งข้อความถี่เกินจำเป็น อาจรบกวนสมาธิอีกฝ่าย หากเรื่องที่จะคุยมีความยาว ซับซ้อน ควรพิมพ์ให้จบเป็นประเด็น ๆ หรือแบ่งเป็นย่อหน้าสั้น ๆ แล้วค่อยกดส่งข้อความ บางคนพิมพ์แค่ประโยค 2 ประโยคแล้วส่งเรื่อย ๆ กว่าจะจบกระบวนความ คนอ่านต้องคอยเปิดอ่านบ่อย ๆ ไม่ควรค้างข้อความข้ามคืน ถ้าติดธุระอื่นหรือจำเป็นต้องพักการสนทนา ควรบอกอีกฝ่ายให้ทราบว่าขอเบรกก่อน ไม่ควรปล่อยให้เขากังวล รอคำตอบ ไม่ควรส่งสติ๊กเกอร์หรือรูปที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องที่สนทนาแบบรัว ๆ เพราะบางคนเห็นเป็นเรื่องสนุก 3. ข้อควรปฏิบัติกับบุคคลต่าง ๆ การแช็ตกับบุคคลที่ไม่คุ้นเคย โดยเฉพาะผู้อาวุโสหรือผู้มีตำแหน่งสูงกว่า ควรให้เกียรติ ใช้คำสุภาพ เลี่ยงการใช้ศัพท์วัยรุ่นหรือคำสแลง เริ่มการสนทนาด้วยคำทักทาย “สวัสดีค่ะ/ครับ” หากเป็นคนที่เคยรู้จักกันมาก่อน แต่ไม่ได้พบเจอกันบ่อย ควรถามสารทุกข์สุกดิบตามมารยาทว่า “เป็นอย่างไรบ้าง ?” หรือ “สบายดีไหม ?” หากต้องการขอความช่วยเหลือ ยิ่งต้องใช้คำสุภาพ มีหางเสียง ใช้คีย์เวิร์ดที่แสดงความอ่อนน้อม เช่น “ขอความกรุณา” “โปรด” “รบกวน” “ช่วย” “ขอบคุณ” “ขอโทษ” เป็นต้น 4. ระมัดระวังการสื่อสาร เริ่มต้นด้วยคำทักทายที่สุภาพ คือ “สวัสดีครับ/ค่ะ” ยกเว้นแต่เราแช็ตคุยกับบุคคลนั้นบ่อยเหมือนคุยกับคนที่อาศัยในบ้านเดียวกันอยู่แล้ว ก็ไม่จำเป็นต้องเริ่มต้นด้วยการสวัสดี กรณีที่ติดต่อหน่วยงานหรือบุคคลสำคัญ อาจต้องแนะนำตัวเอง บอกชื่อ-นามสกุล สังกัด หรืออาจต้องแจ้งจุดประสงค์ของการติดต่อให้ชัดเจน เช่น กรณีแจ้งเรื่องร้องเรียนไปยังเจ้าหน้าที่รัฐ เชิญบุคคลมีชื่อเสียงมาบรรยาย ขอนัดสัมภาษณ์ หรือขอข้อมูลสำคัญ เป็นต้น จบบทสนทนาอย่างใส่ใจคู่สนทนาด้วยความสุภาพ บางคนชอบจบบทสนทนาดื้อ ๆ ให้อีกฝ่ายรอคำตอบ หรืออ่านแล้วไม่ตอบ ทำให้อีกฝ่ายตีความไปในทางลบ หากยังไม่สะดวกพิมพ์ตอบเวลานั้น จะตอบเป็นอีโมติคอนหรือสติ๊กเกอร์ก็ยังดี เมื่อเกิดการโต้เถียง ขัดแย้ง ไม่ควรออกจากการสนทนาไปดื้อ ๆ หากเรายังต้องการรักษาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเอาไว้ หรือยังจำเป็นต้องติดต่อกับคู่สนทนาอยู่ด้วยหน้าที่การงาน อาจทิ้งข้อความไว้ก่อน เช่น “ขอปรึกษากับ...ก่อน แล้วจะให้คำตอบ” “รบกวนทบทวนเรื่องนี้อีกครั้ง แล้วค่อยคุยกันใหม่” หรือบอกตรง ๆ เลยว่า “ไม่เห็นด้วยเลย ขอไปสงบสติอารมณ์ก่อนนะ” เป็นต้น หรือเมื่ออีกฝ่ายรู้สึกผิด กล่าวคำขอโทษแล้ว หากไม่กล่าวว่า “ไม่เป็นไร” ก็ไม่ควรแสดงอารมณ์โกรธด้วยการอ่านข้อความแล้วเงียบยาว หากคิดว่าเป็นเรื่องร้ายแรง ก็ควรชี้แจง ตักเตือน แนะนำ ด้วยความเมตตา หรือรับคำขอโทษเพียงสั้น ๆ ว่า “ค่ะ/ครับ” ไม่ควรส่งลิงก์โดยไม่เกริ่นนำหรือบอกหัวข้อว่าเป็นลิงก์เกี่ยวกับอะไร เพื่อป้องกันการถูกมิจฉาชีพแฮ็ก แล้วส่งลิงก์อันตรายให้ผู้อื่น สำหรับการแช็ตแบบกลุ่ม ผู้ตั้งกลุ่มหรือผู้ดูแลกลุ่มควรตั้งกฎกติกาเฉพาะกลุ่ม โดย... แจ้งจุดประสงค์ในการตั้งกลุ่มให้ชัดเจน เช่น เพื่อแจ้งข่าว ประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับกลุ่มนั้น, เพื่อแชร์ประสบการณ์หรือปัญหาที่เกี่ยวกับกลุ่ม, เพื่อเผยแพร่ข้อมูลทางวิชาการ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ฝากคำถาม เฉพาะกลุ่มนั้น เป็นต้น ตั้งกฎว่าสมาชิกคุยหรือโพสต์หัวข้ออะไรได้บ้าง และห้ามคุยหรือโพสต์เรื่องอะไร ซึ่งส่วนมากผู้ดูแลกลุ่มจะอนุญาตให้โพสต์เฉพาะเนื้อหาที่เกี่ยวกับกลุ่มเท่านั้น ไม่อนุญาตโพสต์ขายของ โฆษณา สแปม วิดีโอลามก คำหยาบคาย บางกลุ่มห้ามโพสต์เรื่องสถาบัน การเมือง ศาสนา เพราะถือเป็นประเด็นอ่อนไหว เป็นต้น ผู้ตั้งกลุ่มหรือดูแลกลุ่มควรรู้วิธีควบคุมและจัดการการใช้แอปพลิเคชันดังกล่าว เช่น หากมีเรื่องสำคัญเร่งด่วน ควรโพสต์อย่างไรไม่ให้โพสต์นั้นถูกแทนที่ด้วยโพสต์ทั่วไปจนหายไปจากหน้าห้องแช็ต หรือสามารถลบโพสต์ที่ผิดกฎหรือสุ่มเสี่ยงจะเป็นลิงก์หลอกลวงได้ทันท่วงที เป็นต้น 2. สมาชิกในกลุ่มควรรักษามารยาทในการแช็ตทั่วไป และทำตามกฎกติกาของกลุ่ม โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีสมาชิกหลากหลายจำนวนมาก ส่วนใหญ่ไม่รู้จักกัน เช่น กลุ่มสมาชิกผู้พักอาศัยในคอนโดฯ เป็นต้น สิ่งที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง คือ การโพสต์สติ๊กเกอร์หรือรูปสวัสดีวันจันทร์ รูปคำอวยพรต่าง ๆ ในห้องแช็ตกลุ่ม รวมทั้งข่าวปลอมหรือบทความที่ไม่ได้ตรวจสอบความจริง จนรกห้องสนทนา เพราะจะทำให้คนที่งานยุ่ง ไม่มีเวลา พลาดข้อความสำคัญของกลุ่มไป หากต้องการแสดงความปรารถนาดีต่อคนอื่น ควรโพสต์ในพื้นที่ของตัวเองหรือส่งให้เฉพาะกลุ่มคนที่สนิทสนมเท่านั้น 3. ลบกลุ่มหรือออกจากกลุ่มเมื่อสิ้นสุดภารกิจ หากกลุ่มนั้นสร้างขึ้นเพื่อกิจกรรมบางอย่างชั่วคราว เช่น กลุ่มสมาชิกคอร์สอบรมที่มีอายุ 1 เดือน กลุ่มวิชาที่มีอายุเพียง 1 เทอม เป็นต้น เมื่อหมดเวลาของกลุ่มนั้น ๆ แล้ว สมาชิกก็ไม่ควรส่งสแปม หรือแชร์ลิงก์อะไรเพื่อความสนุกส่วนตัว หรือเพื่อขายสินค้า อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นการแช็ตระหว่างบุคคลหรือกลุ่ม ก็ไม่ควรรีบร้อนพิมพ์ผิด ๆ ถูก ๆ ควรตรวจทานถ้อยคำและตัวสะกดให้ถูกต้องก่อนกดส่ง และไตร่ตรองให้ดีก่อนว่าสิ่งที่จะโพสต์ไป จำเป็นหรือมีประโยชน์ต่อคนอ่านไหม ? ตรงประเด็นหรืออยู่ในหัวข้อสนทนาหรือเปล่า ? เพื่อให้สื่อสารสำเร็จตรงตามเป้าหมาย ไม่ก่อความรำคาญหรือทำให้อีกฝ่ายเสียเวลา และเพื่อรักษามิตรภาพให้อยู่ไปได้นาน ๆ ภาพปก ต้นฉบับโดย Miguel Á. Padriñán จาก pexels.com ภาพที่ 1 โดย Roman Pohorecki จาก pexels.com ภาพที่ 2 โดยผู้เขียน ไฮเดรนเยีย ภาพที่ 3 โดย Anna Shvets จาก pexels.com ภาพที่ 4 โดย Andrea Piacquadio จาก pexels.com เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !