ปริศนา ฮ.ผู้นำอิหร่านตก หมอกหนา-หุบเขาซ่อนภัย หรือปัจจัยอื่น?

สถานีโทรทัศน์ของอิหร่าน เปิดภาพซากเฮลิคอปเตอร์ที่มีผู้โดยสาร คือ ประธานาธิบดีอิหร่าน นายอิบราฮิม ไรซี และ คณะผู้ติดตาม ที่ประสบเหตุเฮลิคอปเตอร์ตกในลักษณะลงจอดแบบกระแทกรุนแรง (rough landing) ซึ่งเป็นการลงจอดแบบไม่ปกติ เมื่อวันที่19 พ.ค.ตามเวลาท้องถิ่น 

เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นขณะที่คณะของประธานาธิบดีซึ่งประกอบด้วยเฮลิคอปเตอร์ 3 ลำ กำลังบินข้ามพื้นที่หุบเขาทางภาคเหนือของประเทศท่ามกลางหมอกปกคลุมหนา มุ่งหน้าไปยังเมืองทาบริซ ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ หลังเดินทางกลับจากภารกิจไปเยือนพื้นที่พรมแดนอิหร่านติดกับประเทศอาร์เซอร์ไบจาน 

- อากาศยานผู้นำอิหร่านนำเข้าจากชาติคู่ปรับ

รายงานข่าวแจ้งว่าพาหนะที่นำคณะของประธานาธิบดี ไรซี บินข้ามหุบเขาคือ เฮลิคอปเตอร์รุ่น Bell 212 เป็นหนึ่งในเฮลิคอปเตอร์ชนิด UH-1N หรือที่รู้จักกันให้ชื่อเฮลิคอปเตอร์ฮิวอี้ ของบริษัท เบลล์ เฮลิคอปเตอร์ของสหรัฐอเมริกา Bell 212 คือ เฮลิคอปเตอร์ขนาดกลาง 2 ใบพัด 2 เครื่องยนต์ สามารถทำการบินได้ไกลถึง 420 กม.ความเร็วสูงสุด 220 กม./ชม. บรรทุกทหารหรือผู้โดยสารได้ 15 คน   Bell 212 เป็นเฮลิคอปเตอร์ที่พัฒนาต่อยอดมาจากลิคอปเตอร์ รุ่น Huey ซึ่งจะมีเพียงเครื่องยนต์เดี่ยว ต่อมาได้มีการพัฒนา และติดตั้งให้มีสองเครื่องยนต์เพื่อให้เกิดสมรรถนะและความปลอดภัยที่มากขึ้น 

-นำเครื่องฝ่าหมอกหุบเขาเปรียบเหมือนปิดตาเดินเข้าบ้าน 

สถานีโทรทัศน์ของรัฐบาลอิหร่านรายงานและเผยแพร่ภาพข่าว ซึ่งเป็นภาพของหมอกหนาปกคลุมพื้นที่ซึ่งคาดว่าเฮลิคอปเตอร์ประสบอุบัติเหตุ ห่างจากเมืองทาบริซไปทางเหนือราว 50 กิโลเมตร  สภาพอากาศที่หมอกลงหนาจัด ทำให้ปฏิบัติการค้นหาและกู้ภัยทำได้ทางภาคพื้นดินเท่านั้น ไม่สามารถใช้อากาศยานไร้คนขับ หรือโดรน และอุปกรณ์การบินอื่นๆ เนื่องจากทัศนวิสัยย่ำแย่ ไม่สามารถมองเห็นเกิน 5 เมตร ซึ่งทัศนวิสัยอันเลวร้ายในจุดเกิดเหตุอาจจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดเรื่องเลวร้ายครั้งนี้ 

แหล่งข่าวซึ่งเป็นอดีตนักบินทหารของเหล่าทัพไทยวิเคราะห์ว่าสาเหตุของการตกของเฮลิคอปเตอร์ผู้นำอิหร่านน่าจะเกิดจากการนำอากาศยานเข้าไปในพื้นที่ที่มีความเสี่ยง ทั้งลักษณะภูมิประเทศ และ ทัศนวิสัยที่ไม่ปกติ 

ผู้เชี่ยวชาญการบิน ชี้ว่าการนำอากาศยานเข้าไปในพื้นที่ดังกล่าวไม่ต่างกับการที่ “ปิดตาเดินเข้าไปในบ้าน” 

เพราะด้วยทัศนวิสัยที่มีหมอกปกคลุมหนาแน่นการขึ้นทำการบิน นักบินจะไม่สามารถมองเห็นบรรยากาศโดยรอบได้เลย 

หากนำอากาศยานบินเข้าไปนักบินจะต้องใช้ระบบนำร่องเป็นเครื่องนำทางแทนการมองด้วยสายตา 

ขณะที่การนำเฮลิคอปเตอร์บินผ่านหุบเขายังต้องเจอกับอุปสรรคสำคัญ เพราะในหุบเขาจะมีลมกดอากาศ ซึ่งมีทั้งลมกด และ ลมยก ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศในช่วงนั้นๆ ซึ่งถือเป็นอุปสรรคสำคัญในการควบคุมอากาศยาน  ซึ่งหากเทียบเคียงอุบัติเหตุของผู้นำอิหร่านที่ใกล้เคียงกันในประเทศไทย คือ เหตุการณ์เฮฅิคอปเตอร์ตก 3 ลำซ้อน ในพื้นที่ป่าแก่งกระจาน จ.เพชรบุรีเมื่อปี 2554   ซึ่งหนึ่งใน 3 ลำที่ประสบอุบัติเหตุเป็นเฮลิคอปเตอร์รุ่น Bell 212 โดยตามรายงานจากกล่องดำสรุปว่า “ตก” จาก เสียการทรงตัว และ สูญเสียการบังคับ 

-ความปลอดภัยสำคัญกว่าภารกิจ

อดีตนักบินทหาร ชี้ว่าการวิเคราะห์สาเหตุการตกของเฮลิคอปเตอร์ของผู้นำอิหร่าน เป็นเพียงการประเมินจากสภาพแวดล้อมเทียบเคียงกับอุบัติเหตุในอดีตเท่านั้น อย่างไรก็ตามจำเป็นต้องไปดูที่ปัญหาของตัวเฮลิคอปเตอร์ว่าระบบนำร่อง ระบบ Auto Pilot  และ สมรรถนะของอากาศยานมีความสมบูรณ์แค่ไหน แต่ส่วนตัวถ้าต้องเจอกับสภาพอากาศอันเลวร้ายในลักษณะดังกล่าวจะไม่ตัดสินใจบินเข้าไปในพื้นที่เสี่ยงเด็ดขาด 

“ถ้าเป็นนักบินทหารไทยผู้ตัดสินใจสูงสุดในการบินต่อ หรือ นำเครื่องลงจอดก็คือนักบิน แต่บางครั้งการปฏิบัติภารกิจซึ่งมีผู้บังคับบัญชาระดับสูงไปด้วยก็ยากที่จะหลีกเลี่ยงคำสั่งที่อยากให้นำเครื่งบินต่อ เพราะไม่อยากให้ภารกิจผิดพลาด หรือ เวลานัดหมายคลาดเคลื่อน  ส่วนตัวเมื่อเจอสถานการณ์ที่ปฏิเสธไม่ได้จะใช้วิธีนำเครื่องบินวนไปรอบๆแทนเพื่อรอดูสถานการณ์ ซึ่งหากสุดท้ายไม่สามารถบินผ่านเข้าไปได้จริงๆเราก็จะนำเครื่องลงจอดโดยแจ้งว่าน้ำมันเชื้อเพลิงหมด” อดีตนักบินทหารอธิบาย 

นอกจากอากาศยานทหารแล้วจะเห็นว่าเครื่องบินพาณิชย์ทั่วไปหากต้องเจอกับสภาพอากาศไม่เหมาะสมบริเวณสนามบิน หรือ จุดลงจอด ก็มักจะหลีกเลี่ยงนำเครื่องบินลงจอดทันที และ ทำการบินวนจนกว่าทัศนวิสัยจะดีขึ้น  ซึ่งหากผู้อ่านต้องเคยเจอกับประสบการณ์การเปลี่ยนจุดลงจอดจากสนามบินสุวรรณภูมิ จ.สมุทรปราการ ไปจอดยังสนามบินอู่ตะเภา จ.ระยอง ให้รู้ทันทีว่านักบินให้ความสำคัญกับความปลอดภัยมากกว่าการนำเครื่องลงจอดยังจุดหมายที่เต็มไปด้วยความเสี่ยง 

สำหรับการวิเคระห์สาเหตุเฮลิคอปเตอร์ของประธานาธิบดีอิหร่าน นายอิบราฮิม ไรซี ตก ขณะเดินทางกลับจากภารกิจเป็นเพียงการเทียบเคียงกับเหตุการณ์ที่มีความใกล้เคียงจากประสบการณ์นักบินที่มีความเชี่ยวชาญ แต่อย่างไรก็ตามคงต้องรอผลสรุปอย่างเป็นทางการจากทางการอิหร่านอีกครั้งว่าสาเหตุที่แท้จริง คือ ภัยจากหมอกหนาของหุบเขาซ่อนภัย หรือว่ามาจากปัจจัยอื่น? ซึ่งคาดว่าจะใช้ระยะเวลาไม่นานมาก เพราะเหตุการณ์ครั้งนี้ย่อมกระทบต่อความมั่นคงของอิหร่าน และ ภูมิภาคตะวันออกกลางไม่มากก็น้อย