ไขข้อข้องใจเรื่องภาษีในยุคดิจิทัล: สิ่งที่ฟรีแลนซ์และพ่อค้า/แม่ค้าออนไลน์ต้องรู้ก่อนสายเกินไป ในยุคที่โลกออนไลน์กลายเป็นแหล่งทำมาหากินของใครหลายคน ไม่ว่าจะเป็นฟรีแลนซ์ที่รับงานอิสระ พ่อค้าแม่ค้าออนไลน์ที่เปิดร้านบนแพลตฟอร์มต่างๆ หรือแม้แต่ครีเอเตอร์ที่สร้างสรรค์ผลงานบนช่องทางดิจิทัล หนึ่งในเรื่องที่หลายคนอาจมองข้าม หรือบางทีก็ปวดหัวมากที่สุด คงหนีไม่พ้นเรื่อง "ภาษี" บทความนี้จะมาแชร์มุมมองและให้ความรู้ในแบบที่เข้าใจง่าย กระชับ เพื่อไขข้อข้องใจเรื่องภาษีในยุคดิจิทัล ที่บอกเลยว่า "รู้ไว้ไม่เสียหาย ดีกว่ามารู้ทีหลังตอนสายเกินไป" ทำไมภาษีจึงเป็นเรื่องที่ต้องรู้ในยุคดิจิทัล? เมื่อก่อนการทำธุรกิจหรือทำงานรับจ้าง มักจะอยู่บนโลกออฟไลน์ ทำให้เรื่องภาษีดูเป็นกิจวัตรของคนทำงานประจำหรือบริษัทใหญ่ๆ แต่ในยุคดิจิทัลนี้ ทุกกิจกรรมการสร้างรายได้บนโลกออนไลน์ล้วนเกี่ยวข้องกับภาษี เงินได้ที่เกิดขึ้นบนโลกออนไลน์ไม่ต่างอะไรกับเงินได้ที่เกิดขึ้นบนโลกออฟไลน์ และมีกฎหมายภาษีกำหนดไว้เช่นกัน หลายคนอาจคิดว่ารายได้ไม่เยอะ ไม่น่าจะต้องยื่นภาษี หรือไม่น่าจะมีใครรู้ แต่ในปัจจุบัน กรมสรรพากรเองก็มีเครื่องมือและฐานข้อมูลที่ทันสมัยขึ้นมาก ทั้งธนาคารและแพลตฟอร์มต่างๆ ต้องส่งข้อมูลธุรกรรมให้กับภาครัฐ ทำให้การหลบเลี่ยงภาษีเป็นไปได้ยากขึ้นเรื่อยๆ ฟรีแลนซ์และขายออนไลน์ต้องเสียภาษีอะไรบ้าง? สำหรับฟรีแลนซ์และพ่อค้า/แม่ค้าออนไลน์ ส่วนใหญ่จะเข้าข่ายเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา โดยมีรายได้หลายประเภทที่ต้องนำมาคิดภาษี เช่น เงินได้จากค่าจ้าง/ค่าตอบแทนจากการรับทำงานอิสระ: เช่น ค่าเขียนบทความ ค่าออกแบบ ค่าปรึกษา ค่าสอนพิเศษ เงินได้จากการขายสินค้าออนไลน์: กำไรจากการขายของบนแพลตฟอร์ม E-commerce หรือ Social Media เงินได้จากค่าโฆษณา/ค่าสปอนเซอร์: สำหรับครีเอเตอร์ อินฟลูเอนเซอร์ เงินได้จากค่าลิขสิทธิ์/ค่า Royalty: เช่น รายได้จากการขายภาพสต็อก เพลง หรือบทความ โดยปกติแล้ว รายได้เหล่านี้อาจถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย (หากผู้จ่ายเป็นนิติบุคคล) ไว้ส่วนหนึ่ง เช่น 3% หรือ 5% แต่ การหักภาษี ณ ที่จ่ายนี้ไม่ใช่ภาษีที่ต้องจ่ายจริงทั้งหมด เป็นเพียงการเก็บล่วงหน้าเท่านั้น ผู้มีเงินได้ยังคงมีหน้าที่นำรายได้ทั้งหมดมารวมคำนวณและยื่นภาษีประจำปีด้วยตัวเอง ภาษีคำนวณจาก “รายได้สุทธิ” ไม่ใช่จากเงินที่ถูกหัก 5% หลายคนเข้าใจผิดว่าการถูกหัก ณ ที่จ่าย 5% หรือ 3% คือภาษีที่ต้องจ่ายจริงแล้ว แต่ในความเป็นจริง ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจะคิดจาก “รายได้สุทธิ” ตามขั้นบันไดอัตราก้าวหน้า รายได้สุทธิคืออะไร? รายได้สุทธิ = รายได้ทั้งหมด - ค่าใช้จ่ายที่กฎหมายกำหนดให้หักได้ - ค่าลดหย่อนต่างๆ เช่น หากคุณมีรายได้รวมทั้งปี 500,000 บาท กฎหมายให้หักค่าใช้จ่ายแบบเหมาได้ 60% (สำหรับค่าจ้างทั่วไป) เหลือ 200,000 บาท จากนั้นจึงหักค่าลดหย่อนส่วนตัว (เช่น 60,000 บาท) และอื่นๆ จนได้ “รายได้สุทธิ” ที่จะนำไปคำนวณภาษีจริง ขั้นตอนการคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา รวมรายได้ทั้งหมด ตลอดปี ไม่ว่าจะเป็นค่าจ้าง ขายของ หรือค่าโฆษณา หักค่าใช้จ่าย ตามที่กฎหมายกำหนด (แบบเหมา หรือค่าใช้จ่ายจริง) หักค่าลดหย่อน เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว คู่สมรส บุตร เบี้ยประกันชีวิต ดอกเบี้ยบ้าน เงินบริจาค ฯลฯ ได้ “รายได้สุทธิ” คำนวณภาษีตามอัตราก้าวหน้า (ขั้นบันได) หักภาษีที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายแล้ว หากยอดที่ถูกหักเกินภาษีที่ต้องจ่ายจริง จะได้รับเงินคืน อัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (แบบขั้นบันได) รายได้สุทธิ (บาท)อัตราภาษี 0 – 150,000 ยกเว้น 150,001 – 300,000 5% 300,001 – 500,000 10% 500,001 – 750,000 15% 750,001 – 1,000,000 20% 1,000,001 – 2,000,000 25% 2,000,001 – 5,000,000 30% 5,000,001 ขึ้นไป 35% สำคัญ: การเสียภาษีจะคิดแบบขั้นบันได ยกตัวอย่าง หากรายได้สุทธิ 400,000 บาท 150,000 บาทแรก ยกเว้น 150,001–300,000 บาท (150,000 บาท) เสียภาษี 5% = 7,500 บาท 300,001–400,000 บาท (100,000 บาท) เสียภาษี 10% = 10,000 บาท รวมภาษีที่ต้องจ่ายจริง = 17,500 บาท ดังนั้น ไม่ใช่ว่า 400,000 บาทต้องเสียภาษีทั้งก้อนในอัตรา 10% และการหัก 5% ที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายไปแล้ว เป็นเพียงการจ่ายล่วงหน้า ไม่ใช่ยอดภาษีที่ต้องจ่ายจริงทั้งหมด คำแนะนำง่ายๆ สำหรับฟรีแลนซ์และพ่อค้าออนไลน์มือใหม่ ทำบัญชีรายรับ-รายจ่ายเป็นประจำ แยกบัญชีส่วนตัวกับบัญชีธุรกิจ ศึกษาเรื่องค่าลดหย่อนภาษี เพื่อลดภาระภาษีที่ต้องจ่ายจริง ยื่นภาษีให้ตรงเวลา ภายในเดือนมีนาคมของปีถัดไป หากรายได้ซับซ้อน ควรปรึกษานักบัญชีหรือนักวางแผนภาษี เรื่องภาษีอาจดูยุ่งยาก แต่ความเข้าใจที่ถูกต้องจะช่วยให้คุณวางแผนการเงินได้อย่างมั่นใจและถูกต้องตามกฎหมาย ภาษีไม่ใช่แค่ภาระ แต่คือส่วนสำคัญของความมั่นคงทางอาชีพและการเติบโตบนโลกดิจิทัล เขียนเมื่อ 21/07/2568 ขอบคุณเครดิตภาพ ภาพปก ภาพ1-5 จากเท็มเพลต canva โดย Ing Ngarsa เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !