“ทองคำในอวกาศ” ขุมทรัพย์ล้ำค่านอกโลกที่ยังรอการค้นพบและนำมาใช้ประโยชน์

ทองคำเป็นโลหะที่ได้รับความนิยมทั่วโลก ทั้งในฐานะทรัพย์สินการลงทุนและองค์ประกอบสำคัญทางเทคโนโลยี ด้วยคุณสมบัติทางเคมีและกายภาพที่โดดเด่น เช่น ความยืดหยุ่น การนำไฟฟ้า และความต้านทานต่อการหมอง ทองคำจึงมีบทบาทในหลากหลายอุตสาหกรรม ตั้งแต่การผลิตเครื่องประดับ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ไปจนถึงการใช้งานด้านทันตกรรม

จุดกำเนิดของทองคำจากห้วงอวกาศ 

ทองคำและโลหะหนักอื่น ๆ เช่น แพลตตินัม ไม่ได้เกิดจากกระบวนการธรรมดา แต่เกิดขึ้นในเหตุการณ์จักรวาลขนาดใหญ่ เช่น การระเบิดของดาวฤกษ์ ซูเปอร์โนวา (Supernova) การชนกันของดาวนิวตรอน ซึ่งเป็นวัตถุที่มีความหนาแน่นสูงสุดในจักรวาล แม้ดาวนิวตรอนจะมีขนาดเล็กกว่าตัวเมืองหนึ่ง ๆ แต่มีมวลมากถึงพันล้านตันต่อช้อนชา

เหตุการณ์เหล่านี้ก่อให้เกิดกระบวนการที่เรียกว่า "R-Process" หรือ “การจับยึดนิวตรอนอย่างรวดเร็ว” ที่ทำให้เกิดธาตุหนัก เช่น ทองคำ และผลักพวกมันออกสู่อวกาศ ก่อนจะตกผลึกรวมกันเป็นดาวหาง ดาวเคราะห์น้อย และดาวเคราะห์ต่าง ๆ รวมถึงโลกของเรา

ทองคำในอวกาศมีมากแค่ไหน ?

แม้ว่าอวกาศจะมีพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาล แต่การผลิตทองคำในอวกาศเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ที่หาพบได้ยากและรุนแรงเท่านั้น จึงกล่าวได้ว่า ทองคำเป็นธาตุที่มีอยู่เยอะในอวกาศแต่หายากในระดับจักรวาล และประเมินจำนวนไม่ได้ อยู่แบบกระจัดกระจายอยู่ในรูปแบบที่เข้าถึงยาก และยังไม่สามารถดึงมาใช้ได้จริงในปัจจุบัน 

อย่างไรก็ตาม เมื่อพูดถึงทองคำบนอวกาศ มักมีการกล่าวถึงดาวเคราะห์น้อยบางดวง เช่น 16 Psyche ในแถบดาวเคราะห์น้อยระหว่างดาวอังคารกับดาวพฤหัสบดี ถูกคาดว่ามีโลหะมีค่ารวมกันมากถึง 700 ควินทิลเลียนดอลลาร์สหรัฐ หรือ 700 ล้านล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือ 25,900 ล้านล้านล้านบาท

การทำเหมืองแร่ทองคำบนอวกาศยังคงเป็นสิ่งที่ท้าทายทางด้านเทคโนโลยี ปัจจุบันมีบริษัทเอกชนบางแห่งพยายามพัฒนาเทคโนโลยีดังกล่าว เช่น บริษัท Planetary Resources และ AstroForge ได้เริ่มต้นภารกิจทดสอบไปแล้ว 

โดยภารกิจ Odin (Mission 2) ของบริษัท AstroForge วางแผนภารกิจลงจอดบนดาวเคราะห์น้อยโลหะในปี 2025 ภารกิจมีเป้าหมายเพื่อบินผ่านดาวเคราะห์น้อย 2022 OB5 ซึ่งคาดว่าเป็นดาวเคราะห์น้อยโลหะประเภท M-type หลังจากปล่อยไม่นาน การสื่อสารกับยาน Odin ขาดหายไป ทำให้ไม่สามารถดำเนินภารกิจต่อได้ตามแผนที่วางไว้  

ส่วนบริษัท Planetary Resources ซึ่งเคยเป็นผู้นำด้านการสำรวจและทำเหมืองดาวเคราะห์น้อย ได้ถูกซื้อกิจการโดยบริษัท ConsenSys ในปี 2018 และปัจจุบันยังไม่มีการอัปเดตภารกิจเพิ่มเติม 

ทองคำบนดวงจันทร์และดาวอังคาร

ปัจจุบันไม่เคยถูกค้นพบโดยตรงจากภารกิจสำรวจที่ผ่านมา แต่หลักฐานทางธรณีวิทยาทำให้นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่ามีความเป็นไปได้ที่โลหะมีค่าอย่างทองคำอาจมีอยู่ในปริมาณเล็กน้อย โดยเฉพาะบนดวงจันทร์ซึ่งไม่มีชั้นบรรยากาศปกป้องจากอุกกาบาต โลหะจากวัตถุเหล่านี้อาจฝังอยู่ใกล้ผิวดิน 

เนื่องจากดวงจันทร์ไม่มีแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนตัวเหมือนโลก จึงอาจเก็บรักษาแร่โลหะไว้ใกล้พื้นผิวมากกว่า ส่งผลให้ดวงจันทร์กลายเป็นเป้าหมายสำคัญสำหรับการทดลองทำเหมืองในอวกาศในอนาคตอันใกล้

สำหรับดาวอังคาร แม้จะยังไม่มีการตรวจพบทองคำโดยตรง แต่มีสภาพแวดล้อมทางธรณีวิทยาที่เอื้อต่อการก่อตัวของแร่โลหะ เช่น ภูเขาไฟขนาดใหญ่ ระบบรอยแยกหิน และหลักฐานของน้ำในอดีต 

นักวิจัยพบแร่ธาตุอย่างเหล็ก ทองแดง และซิลิกาซึ่งมักเกี่ยวข้องกับแหล่งแร่ทองคำบนโลก ทำให้บางพื้นที่ของดาวอังคาร เช่น บริเวณภูเขาไฟโอลิมปัสมอนส์ กลายเป็นจุดที่น่าจับตามอง หากเทคโนโลยีสำรวจและขุดเจาะพัฒนาได้เพียงพอในอนาคต มนุษย์อาจมีโอกาสเข้าถึงทรัพยากรล้ำค่าจากดาวเคราะห์เพื่อนบ้านเหล่านี้ได้จริง

ปริมาณทองคำบนโลก ?

ข้อมูลในปี 2023 จาก World Gold Council (WGC) องค์กรชั้นนำที่จัดทำสถิติเรื่องทองคำทั่วโลกคาดว่าปริมาณทองคำทั้งหมดที่มนุษย์ขุดได้จนถึงปี 2023 มีประมาณ 205,000 เมตริกตัน แม้จะดูเหมือนทองคำบนโลกมีปริมาณมาก แต่เมื่อเทียบกับปริมาตรของโลกยังถือว่าทองคำเป็นธาตุที่หาได้ยากมากบนโลก

โดยแบ่งออกเป็นถูกใช้ในเครื่องประดับ 100,000+ เมตริกตัน  ประมาณ 48% อยู่ในรูปของทองคำแท่งและเหรียญทองคำ 22% อยู่ในธนาคารกลางเงินทุนสำรอง 17% ที่เหลืออยู่ในอุตสาหกรรม เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์

แม้ทองคำจะเป็นทรัพยากรที่มีอยู่บนโลกในปริมาณจำกัด และการเข้าถึงทองคำในอวกาศยังเต็มไปด้วยความท้าทาย แต่จินตนาการและความพยายามของมนุษย์ไม่เคยหยุดนิ่ง ตั้งแต่การมองดูฟากฟ้าไปจนถึงการสร้างยานอวกาศเพื่อสำรวจดวงจันทร์ ดาวอังคาร และดาวเคราะห์น้อย เราได้เรียนรู้ว่าทองคำไม่ได้เป็นเพียงสิ่งมีค่าในแง่ของเศรษฐกิจ แต่ยังเป็นเครื่องเตือนใจถึงต้นกำเนิดอันยิ่งใหญ่ของธาตุต่าง ๆ ที่หลอมรวมกันจากพลังของเอกภพ 

“ทองคำในอวกาศ” จึงไม่ใช่แค่ทรัพยากร หากแต่คือสัญลักษณ์ของการแสวงหา ความหวัง และความกล้าหาญของมนุษยชาติที่จะก้าวข้ามขีดจำกัดของโลกเพื่อเปิดขุมทรัพย์แห่งจักรวาลใบนี้ให้ได้ในสักวันหนึ่ง