การที่เรารู้จักพืชสมุนไพร และมีพืชสมุนไพรติดบ้านไว้นั้นเป็นเรื่องที่ดีไม่น้อย เพราะพืชสมุนไพรแต่ละชนิดล้วนสามารถนำมาใช้บรรเทาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ให้แก่ตัวเราและครอบครัวของเราได้ ซึ่งผู้เขียนเชื่อว่าหากใครที่รู้สึกว่าร่างกายกำลังป่วย หรือมีอาการบางอย่างที่ทำให้รู้สึกไม่ค่อยสบายกาย ก็มักจะหาซื้อยาตามร้านขายยากินหรือไม่ก็ทนไปก่อนถ้าไม่หายค่อยไปหาหมอ แต่หากทุกท่านพอมีความรู้เรื่องสมุนไพรแล้ว ก็จะทำให้ทราบว่าอาการเจ็บป่วยบางอย่างไม่ต้องกินยา และรักษาอาการได้ง่าย ๆ ด้วยการใช้สมุนไพรที่สามารถปลูกได้ในบริเวณพื้นที่บ้านของเราเอง และในวันนี้ผู้เขียนจะขอนำเสนอเกี่ยวกับสมุนไพร ที่ควรมีไว้ติดบ้านและมีสรรพคุณที่น่าสนใจนั่นก็คือ “ชะมวง” พืชที่มีสรรพคุณในการช่วยรักษาอาการไข้ได้เป็นอย่างดีภาพถ่ายโดยผู้เขียน“ชะมวง” เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงปานกลาง สูงประมาณ 5-30 เมตรแล้วแต่สภาพพื้นที่ปลูก เรือนยอดเป็นพุ่มทรงกรวยคว่ำทรงสูง ลำต้นเรียบและแตกกิ่งใบตอนบนของลำต้น เปลือกของลำต้นเป็นสีดำน้ำตาลมีลักษณะขรุขระ และแตกเป็นสะเก็ด ส่วนเปลือกด้านในเป็นสีชมพูดอมแดง ใบเป็นรูปรีแกมขนานเป็นใบหอกปลายแหลม มีลักษณะเป็นใบเดี่ยวออกเรียบสลับตรงข้ามกันใบอ่อนเป็นสีเขียวอ่อนหรือเขียวอมสีม่วงแดง ส่วนใบแก่เป็นสีเขียวเข้ม บริเวณปลายกิ่งมักแตกเป็น 1-3 ยอด หลังใบเรียบลื่นเป็นมัน ท้องใบเรียบ เนื้อใบมีลักษณะค่อนข้างหนาและเปราะ เส้นใบเห็นได้ไม่ชัด แต่ด้านหลังใบจะเห็นเส้นกลาง ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่กันคนละต้น ออกดอกตามซอกใบและตามกิ่ง ดอกตัวผู้จะออกตามกิ่งเป็นกระจุก มีดอกย่อยประมาณ 3-8 ดอก ดอกมีเกสรตัวผู้จำนวนมากเรียงกันเป็นรูปสีเหลี่ยม ส่วนกลีบดอกเป็นสีเหลืองนวลและมีกลิ่นหอมภาพถ่ายโดยผู้เขียนสรรพคุณของ “ชะมวง” หลัก ๆ จะใช้รักษาอาการจำพวก แก้ไข้ ร้อนในกระหายน้ำ ขับเสมหะ แก้บิด ระบายท้อง บำรุงธาตุ ถอนพิษไข้ ฟอกโลหิต เมื่อสมัยเด็ก ๆ ปู่ของผู้เขียนเป็นคนหนึ่งที่มีความรู้ด้านสมุนไพรมาก และมักจะหาสมุนไพรชนิดต่าง ๆ มาปลูกไว้ในบริเวณบ้านประจำ เมื่อลูกหลานในบ้านป่วยปู่ก็จะทำหน้าที่เป็นหมอยา ใช้สมุนไพรในการรักษาหายจากอาการป่วยแทบจะทุกครั้งไป ซึ่งเมื่อสมัยเด็ก ๆ ผู้เขียนมักจะมีอาการร้อนในกระหายน้ำอยู่เป็นประจำ ปู่มักจะขุดเอาราก “ชะมวง” มาทุบให้แหลกแล้วต้มใส่เกลือเล็กน้อยให้ดื่มแทนน้ำ ก็ช่วยรักษาอาการได้เป็นอย่างดี หากเป็นไข้ตัวร้อนปู่ก็จะนำ ผลก่อน ใบและดอก มาตำใส่เกลือจนละเอียดแล้วผสมน้ำผึ้งปั้นเป็นก้อนให้กิน รสชาติก็จะออกเปรี้ยว ๆ หวาน ๆ และฝาดเล็กน้อย กินวันจะสองครั้งภายในสองวันก็หายจากอาการไข้ นอกจากนี้ใบยังสามารถนำมาทำเป็นยาช่วยในการบำรุงเลือดได้เป็นอย่างดี ซึ่งก็เห็นว่าวิธีการนำ “ชะมวง” มาใช้แก้อาการต่าง ๆ นั้นก็ไม่ยุ่งยากเลยซึ่งในบทความนี้เป็นการบอกเล่าสรรพคุณของ “ชะมวง” จากประสบการณ์ที่เคยผ่านมาของตัวผู้เขียนเอง จึงสามารถยืนยันได้อย่างมั่นใจในคุณประโยชน์ของพืชสมุนไพรชนิดนี้ และที่สำคัญไม่มีผลเสียหรือสารตกค้างใด ๆ แก่ร่างกาย ผู้เขียนจึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่า คุณค่าของสมุนไพรพื้นบ้านของไทยจะยังคงได้รับความสนใจและสืบสานต่อไปจากคนรุ่นหลังภาพถ่ายโดยผู้เขียน