(ภาพโดย rony michaud จาก Pixabay)เมื่อเปรียบเทียบกันปัจจุบันกับออดีตประมาณ 20 ปี ย้อนหลังจะเห็นได้ว่ามีการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยี และนวัตกรรมอย่างมากมาย เช่น Application Smartphone โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพ นวัตกรรมการรักษาเส้นเลือดหัวใจตีบ กะลานวดเท้าโดยใช้หลักการแพทย์แผนไทย และอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งวัตถุประสงค์ของเทคโนโลยีและนวัตกรรม คือ การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่พบ เพื่อให้เกิดการแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน(ภาพโดย Michal Jarmoluk จาก Pixabay)หลาย ๆ คนอาจสงสัยว่า นวัตกรรมกับเทคโนโลยีแตกต่างกันอย่างไรเทคโนโลยี คือ เทคนิค วิธีการ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือเครื่องจักร เช่น เครื่องมือแพทย์ โทรศัพท์ เครื่องปรับอากาศ โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เป็นต้นนวัตกรรม คือ ความคิดใหม่ ๆ, ความคิดสร้างสรรค์, จินตนาการใหม่ ๆ ซึ่งจะอยู่ในรูปของสิ่งประดิษฐ์หรือวิธีการ และมีรูปแบบหลัก ๆ ด้วยกัน 3 รูปแบบ คือ (1) Product innovation คือ นวัตกรรมชนิดผลิตภัณฑ์ ได้แก่ Application กะลานวดเท้า (2) Process innovation คือ นวัตกรรมที่เป็นกระบวนการ เช่น โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพ ขั้นตอนการเข้ารับบริการของโรงพยาบาล (3) Business model คือ นวัตกรรมรูปแบบเชิงธุรกิจ เช่น Franchise, Startup, Grab(ภาพโดย Free-Photos จาก Pixabay)นวัตกรรมแห่งอนาคตด้านสุขภาพ คือ นวัตกรรมที่นำมาใช้หรือพัฒนาเพื่อใช้แก้ปัญหาในงานสาธารณสุข ซึ่งจะมีแนวโน้มสูงขึ้น เนื่องจากเทคโนโลยีเก่า ๆ หรือวิธีการแก้ไขปัญหาเก่า ๆ ไม่สามารถใช้ได้ หรือตอบสนองต่อความต้องการไม่ได้ หรือแก้ไขปัญหาไม่ได้นั่นเอง ดังนั้นนวัตกรรมทางด้านสาธารณสุขจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการทำให้คุณภาพชีวิตของคนในประเทศที่ดีขึ้น ซึ่งนวัตกรรมแห่งอนาคตด้านสุขภาพ มีดังนี้(1) ด้านการแพทย์ ได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งไม่ใช่เพียงการพัฒนาทางด้านเครื่องมือแพทย์อย่างเดียว แต่รวมถึงวิธีการการตรวจและวินิจฉัยโรค ในการพัฒนาทางด้านการแพทย์ไม่จำเป็นต้องเป็นแพทย์เป็นผู้พัฒนาเพียงคนเดียวเท่านั้น แต่รวมถึงสหวิชาชีพ ได้แก่ นักวิชาการสาธารณสุข นักเทคนิคการแพทย์ เภสัชกร พยาบาลวิชาชีพ โปรแกรมเมอร์ เป็นต้น เพื่อให้ได้นวัตกรรมที่มีความสมบูรณ์แบบและสามารถตอบสนองต่อผู้ใช้งานได้ถึง 100%(2) การใช้ข้อมูลทางด้านสุขภาพ ในปัจจุบันจะมีการใช้ข้อมูลทางด้านสุขภาพจำนวนเยอะมาก โดยเฉพาะช่วงมีการระบาดของโรค เช่น COVID-19 ซึ่งใช้ข้อมูลในการดูแลสุขภาพและสถานการณ์การระบาดของโรค จึงทำให้มีการออกแบบเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อตอบสนองกบความต้องการดังกล่าว เช่น การแสดงข้อมูลผู้ติดเชื้อโรค ผู้เสียชีวิต ผู้รักษาหายแล้ว ผู้ติดเชื้อรายใหม่ แหล่งรับตรวจเชื้อโรค เป็นต้น เพื่อเป็นประโยชน์ต่อประชาชน(3) สิ่งประดิษฐ์ จะเห็นได้ว่าการให้บริการระดับโรงพยาบาลประจำอำเภอ หรือ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต. หรือ อนามัย) มีการพัฒนานวัตกรรมสิ่งประดิษฐ์เพิ่มขึ้น เพื่อนำมาแก้ไขปัญหาสุขภาพในพื้นที่ใหเดียิ่งขึ้น เช่น กะลานวดเท้าใช้ในการแก้ไขปัญหาอาการชาของผู้ป่วยโรคเบาหวาน กระติบข้าว 3 สี (แดง เหลือง เขียว) ใช้ในการควบคุมปริมาณการรับประทานข้าวเหนียวของผู้ป่วยเบาหวาน กะลายางยืดใช้ในการแก้ไขปัญหาข้อติด หรือกล้ามเนื้อลีบในผู้สูงอายุ เป็นต้น(4) กระบวนการ คือ กระบวนการที่ใช้ในงานสาธารณสุข ได้แก่ กระบวนการเก็บข้อมูลประชากร กระบวนการค้นหาสาเหตุของปัญหาสุขภาพ กระบวนการการให้บริการ หรือโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพ เป็นต้น ในปัจจุบัน และอนาคตจะมีการพัฒนาทางด้านนวัตกรรมที่เป็นกระบวนการมากขึ้นและมีรูปแบบที่เปลี่ยนไป เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพสังคมในปัจจุบัน(ภาพโดย Bokskapet จาก Pixabay)กระบวนการสร้างนวัตกรรม มีขั้นตอนดังนี้(1) กำหนดวัตถุประสงค์ คือ การกำหนดเป้าหมายหรือสิ่งที่จะทำว่าเราต้องการสร้างนวัตกรรมอะไร เพื่อแก้ปัญหาอะไร(2) กำหนดกระบวนการ หรือกรอบแนวคิด คือ การกำหนดขั้นตอนการสร้าง การใช้งานของนวัตกรรม(3) สร้างนวตกรรมต้นแบบ คือ ดำเนินการสร้างตามขั้นตอนและวิธีการจากข้อที่ (2)(4) ทดลองใช้ คือ การนำนวัตกรรมต้นแบบมาทดลองใช้ในกลุ่มเป้าหมายที่เราต้องการ โดยให้มีความหลากหลาย เช่น ระดับการศึกษาที่แตกต่างกัน รายได้ที่แตกต่างกัน หรือพื้นที่ถิ่นอาศัยที่แตกต่างกัน(5) ปรับปรุง เมื่อทำการทดลองใช้แล้วให้นำข้อคอมเมนต์ขอผู้ใช้งาน หรือคำติชมมาพัฒนาต่อยอด(6) เผยแพร่นวัตกรรม เมื่อทำการปรับปรุงเสร็จ ให้ทำการเผยแพร่นวัตกรรม เพื่อเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมและตนเอง(ภาพโดย Tumisu จาก Pixabay)จะเห็นได้ว่านวัตกรรมแห่งอนาคตด้านสุขภาพมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องและมีการนำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพสังคมในปัจจุบัน โดยจะมีการพัฒนาอย่างน้อย 4 ด้านด้วยกัน ได้แก่ ด้านการแพทย์ การใช้ข้อมูลทางด้านสุขภาพ สิ่งประดิษฐ์ และกระบวนการ ซึ่งเป้าหมายหลักของนวัตกรรมทางด้านสุขภาพ คือ การแก้ไขปัญหาสุขภาพและการป้องกันปัญหาทางด้านสุขภาพ