ในโลกที่ทุกสิ่งพัฒนาไปไกลก็ยังมีบางสิ่งบางอย่างที่จำเป็นต้องใช้นวัตกรรมเดิมเพื่อสร้างขึ้นมา สิ่งที่เรากำลังจะพูดถึงนั้น อยู่ในเทคโนโลยีหลากหลายชนิดที่เราใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็น รถยนต์ โทรทัศน์ หรือ แม้แต่ โทรศัพท์มือถือที่เราใช้กันอยู่ทุกวัน สิ่งนั้นคือ “ถ่านชาโคล” ตอนแรกในความคิดของเราถ่านก็เป็นแค่ก้อนไม้สีดำ ๆ ที่ใช้จุดไฟ กับดับกลิ่น แต่พอได้ยินชื่อ“ถ่านชาโคล” เราก็เริ่มสนใจขึ้นมาเพราะ ชื่อนั้นแปลก และฟังดูดี ดังนั้นเราจึงได้ไปที่ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงชุมชนบ้านกู้กู ต.รัษฎา อ.เมือง จ.ภูเก็ต เพื่อสอบถามเรื่องถ่านที่มีชื่อที่ฟังดูดีนี้ เพราะที่นั้นมีคนที่ให้ความรู้กับเราได้อยู่ ก่อนที่เราจะพูดถึงถ่านนั้นเราจะพูดถึงเตาที่ใช้ในการเผาถ่านก่อนเราได้ไปสอบถาม คุณชำนาญ ยอดแก้ว หรือ ลุงชำนาญ ผู้ที่ริเริ่มทำถ่านชาโคล โดยท่านได้บอกว่าการที่ท่านได้เริ่มทำถ่านนี้ขึ้นมาเพราะว่า ท่ามีโอกาสได้ศึกษาการเผาถ่านของญี่ปุ่น และได้ฟังประวัติความเป็นมาของ ”เตาอิวาเตะ” และเพื่อส่งเสริมธุรกิจในชุมชน ท่านจึงได้เริ่มศึกษาเรื่อง “เตาอิวาเตะ” ตาอิวาเตะ ที่ท่านใช้นั้นเป็นเตาแบบทำเอง ทำจากถังเหล็กธรรมดา และมีอยู่ด้วยกัน 2 แบบ เตาแบบแรกที่ท่านใช้นั้น เป็นเตาพลังงานทราย ซึ่งมีลักษณะเป็นเตา 2 ชั้น โดยใช้ทรายหล่อรอบเตาเพื่อเพิ่มอุณหภูมิในเตา สวนเตาแบบที่ 2 นั้น เป็นเตาพลังงานลม ใช้พลังงานลมเพื่อทำให้อุณหภูมิภายในเตาเพิ่มขึ้น เตาอิวาเตะมีลักษณะแตกต่างจากเตาทั่วไปโดยจะมีลักษณะของเตาเป็นเตานอน ทรงกลม มีประตูเล็ก ๆ เพื่อให้ลมผ่านได้ และจะมีท่อระบายลมออก ในด้านความแตกต่างของเตาพลังงานทรายและเตาพลังงานลมนั้นมีความแตกต่างกันแค่ต้นทุนในการสร้าง เตาพลังงานทรายนั้นจะใช้ต้นทุนในการผลิตเยอะกว่า เพราะต้องซื้อทรายและจ่ายค่าขนส่ง ข้อดีของเตาอิวาเตะนั้น คือ สามารถเผ่าถ่านคุณภาพสูงได้ ส่วนข้อเสีย คือ มีควันเยอะ แต่เราก็สามารถลดควันได้โดยการกลั่นเป็นน้ำส้มควันไม้ ก่อนที่เราจะไปกันต่ออยากจะให้ความรู้เรื่องเตาอิวาเตะสักเล็กน้อยต้นแบบของเตานั้นมาจากเมืองอิวาเตะ ประเทศญี่ปุ่น เป็นเตาดั้งเดิมที่สุดแบบหนึ่ง เตาแบบนี้มีโครงสร้างถาวร และมีข้อได้เปรียบในเรื่องของการป้องกันและควบคุมกระบวนการคาร์บอนไนเซชันได้มากกว่า การผลิตในแต่ละครั้งจะได้ถ่านประมาณ15 – 20 กระสอบป่าน และได้น้ำส้มควันไม้ประมาณ 120 – 180 ลิตร ต่อการเผา 1 ครั้ง ต่อมาเรามาพูดถึงวัตถุดิบต่าง ๆ ในการทำถ่านและผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่ทำมาจากถ่านกันบ้างดีกว่า ว่ามีอะไรบ้างเพราะแต่ละอย่างนั้นมีสรรพคุณทางยาอยู่ วัตถุดิบในการทำถ่านนั้น จะใช้ไม้ไผ่ เพราะมีความโปร่งพรุน เมื่อนำไปเผาเป็นถ่านแล้วก็จะสามารถกักเก็บคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า หรือรังสีไฟฟ้าได้ แต่ถ้าหากเป็นไม้ทั่วไป เนื้อไม้จะแน่น จึงทำให้ไม่สามารถใช้งานได้ และไม้ไผ่ที่ใช้นั้นจะเป็น ไม้ไผ่แก่ อายุ 2 ปีครึ่ง ส่วนวัตถุดิบในการทำผลิตภัณฑ์อื่น นั้นจะเป็นสมุนไพรต่าง ๆ ที่สามารถหาได้ทั่วไปในบริเวณบ้าน เช่น มะกรูด ขิง อัญชัน หรือ ใบย่านาง ซึ่งพืชพวกนี้จะมีสรรพคุณ ที่ช่วยในการดูแลเส้นผม จึงนำไปเป็นวัตถุดิบในการทำยาสระผม เหตุผลที่ ลุงชำนาญ ได้เริ่มทำถ่านก็เพื่อนำคุณสมบัติต่าง ๆ ของถ่านมาใช้ประโยชน์ให้ได้มากที่สุด และส่งเสริมธุรกิจให้คนในชุมชน ก่อนที่เราจะไปกันต่อรู้หรือไม่ว่าถ่านที่เรารู้จักนั้นมีหลายชนิด เรามาดูกันดีกว่าว่าถ่านที่เรารู้จักนั้นมีถ่านแบบไหนบ้าง ถ่านชนิดแรกนั้น เป็นถ่านชาโคล เผาที่อุณหภูมิ 300-400 องศาเซลเซียส ชนิดต่อมา เป็นถ่านไบโอชาร์ เผาที่อุณหภูมิ 700-800 องศาเซลเซียส ชนิดที่3นั้น เป็นถ่านชาโคลคาร์บอน เผาที่อุณหภูมิ 1000 องศาเซลเซียส และชนิดสุดท้ายคือถ่านกัมมันต์ เผาที่อุณหภูมิ 1600 องศาเซลเซียส เรามาพูดถึงการวิธีการทำกันบ้างดีกว่าในการเผาถ่านนั้นจะต้องใช้ไม้ไผ่แก่ที่มีอายุ 2 ปีครึ่ง วัดขนาดให้เท่ากันประมาณ 5 นิ้ว ล้างทั้งภายนอกและภายใน หลังจากนั้นนำไปผึ่งลมให้แห้ง แล้วค่อยนำไปเผา ถ้าหากใช้เตาอิวะเตะทั่วไป 6-7 ชั่วโมง หากเป็นเตาพลังงานทรายหรือเตาพลังงานลม จะใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมงครึ่งถึง 3 ชั่วโมง เพราะเตาอิวาเตะทั่วไปนั้นทำความร้อนสูงสุดได้แค่ประมาณ 700 องศาเซลเซียส เมื่อเผาเสร็จก็ต้องนำมาทดสอบก่อนว่าสามารถใช้งานได้จริงหรือไม่ อาจจะทดสอบด้วยไฟฉาย หลอดไฟฟ้า หรือเครื่องวัดดิจิทัล เป็นต้น มาดูกันดีกว่าว่าถ่านนั้นมีประโยชน์อย่างไรบ้างมาเริ่มกันที่ถ่านชาโคล ถ่านชาโคลนั้นสามารถนำมาเป็นถ่านหุงต้มได้ ถ่านไบโอชาร์ ใช้สำหรับทำปุ๋ยและผสมดินเพื่อทำการเกษตร ถ่านชาโคลคาร์บอน นำมาบดเป็นถ่านผงไว้รับประทานแก้ท้องเสียท้องร่วง ล้างสรเคมีตกค้างในกระบวนการย่อยอาหารและกระบวนการขับถ่ายอาหาร แต่ก็ไม่ควรทานเยอะเพราะจะมีผลต่อระบบย่อยอาหาร เช่น ดูดสารอาหารที่จำเป็นของร่างกายถ่านกัมมันต์ ใช้สำหรับดูดคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า รังสีไฟฟ้า หรือ อณูเล็ก ๆ ของสารเคมี ประโยชน์ของถ่านนั้นนอกจากจะดึงประโยชน์จากถ่านโดยตรงแล้วเราสามารถนำไปทำเป็นผลิตภัณฑ์อื่นได้อีก หลังจากที่ได้รู้ถึงคุณประโยชน์มากมายของถ่านแล้วเรามาดูผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากถ่านกันบ้างดีกว่า เริ่มจาก แชมพู มีสรรพคุณสามารถดูดซับสารตกค้างบนหนังศีรษะออกได้ แก้ปัญหาเส้นผมร่วง ปัญหารังแค ผมหงอก หรือผมบาง เมื่อมีแชมพูแล้วเราจะขาดสบู่ไปได้ยังไง สบู่ที่มีถ่านเป็นส่วนผสมนั้น มีคุณสมบัติดูดสารเคมีตกค้าง และไขมันส่วนเกินได้ และน้ำส้มควันไม้ น้ำที่กลั่นจากควันที่เกิดจากการเผาถ่าน โดยจะใช้น้ำเย็นรดลงไปที่ท่อที่ใช้ระบายควันจากการ จนควันกลั่นตัวเป็นน้ำ โดยน้ำส้มควันไม้นั้น มีประโยชน์มากมายหลายประการ สามารถใช้ได้ทั้งกับพืช คน หรือสัตว์ ในการใช้งานกับพืชเราจะใช้น้ำส้มควันไม้ เพื่อกำจัดโรคและศัตรูพืช การใช้งานกับสัตว์นั้น จะใช้เพื่อเพื่อถ่ายพยาธิ และดับกลิ่นในปศุสัตว์ ส่วนการใช้งานกับคนนั้น เพื่อ รักษาโรคผิวหนังต่าง ๆ เช่น กรากเกลื้อน สังคัง เป็นต้น หลังจากที่ได้รู้เรื่องของถ่านและประโยชน์ของมันทัศนคติที่มีต่อถ่านเปลี่ยนไปบ้าง หรือเปล่า ยังเห็นมันเป็นแค่ก้อนไม้ดำ ๆ อยู่หรือเปล่า หรือเห็นเป็น สิ่งที่คุณประโยชน์มากมาย ถึงถ่านจะดำและสกปรกและคนส่วนใหญ่ไม่ชอบที่จะจับเพราะจะทำให้เลอะ แต่ถ่านนั้นมีคุณประโยชน์มากมายมหาศาล คนเราก็เช่นกัน บางคนอาจจะไม่ได้ดูดี แต่ก็มีประโยชน์ในแบบของเขา เราไม่ควรจะดูถูกคนเพราะบางคนอาจจะเป็นถ่าน ที่ดูไม่ดีแต่มีประโยชน์มากมายกว่าที่เราคิด เปรียบเสมือน เพชรในตม “ถ้าหากเป็นเพชรที่มีค่าไม่ได้ ก็จงเป็นถ่านที่มีประโยชน์”ภาพโดยนักเขียน นายพชร ตรีรัตนไพบูลย์ เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !