เมื่อภัยพิบัติไม่ใช่เรื่องไกลตัว คนไทยกังวล “น้ำท่วม” ที่สุด แต่ยังไม่พร้อมรับมือ

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไม่ได้เป็นเพียง “ปัญหาเชิงสิ่งแวดล้อม” อีกต่อไป หากแต่ได้ยกระดับกลายเป็น “ภัยพิบัติ” ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิต เศรษฐกิจ และความมั่นคงของมนุษยชาติทั้งโลก ประเด็นนี้ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดคุยอย่างเข้มข้นบนเวที SX Talk Stage ภายใต้หัวข้อ “From Climate Change to Disaster: จากวิกฤติภูมิอากาศสู่ภัยพิบัติ” ในงาน Sustainability Expo 2025

นายปวิช เกศววงศ์ รองอธิบดีกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม เปิดเผยว่า ประเทศไทยจัดอยู่ในกลุ่มประเทศที่มีความเปราะบางต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างยิ่ง โดยอ้างอิงรายงานของ Germanwatch ที่เคยจัดอันดับไทยให้อยู่ในกลุ่ม 1 ใน 10 ประเทศที่มีความเสี่ยงสูงสุดต่อภัยพิบัติทางธรรมชาติ แม้ว่าปัจจุบันอันดับความเสี่ยงของไทยจะดีขึ้น แต่ก็ยังไม่สามารถไว้วางใจได้ เนื่องจากผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศมีแนวโน้มทวีความรุนแรงขึ้นทุกปี ไม่ว่าจะเป็นพายุ น้ำท่วม ดินถล่ม ภัยแล้ง รวมถึงปัญหาโรคระบาดที่อาจเกิดขึ้นตามมา

นายปวิช เน้นย้ำว่า หากอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกเพิ่มขึ้นเกิน 2 องศาเซลเซียส ไทยอาจต้องเผชิญการเปลี่ยนแปลงรุนแรง โดยเฉพาะระดับน้ำทะเลที่มีแนวโน้มสูงขึ้น 1-2.5 เมตร ในปี ค.ศ. 2050 ซึ่งจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อประชากรนับล้านคน รวมถึงโครงสร้างทางเศรษฐกิจของประเทศ

ด้าน ดร.กรรณิการ์ เฉิน รองผู้อำนวยการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ กล่าวเสริมว่า นอกจากการทำงานเชิงนโยบายแล้ว “การสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม” ผ่านการศึกษาและการสื่อสารก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน เพราะหากประชาชนไม่ตระหนักรู้หรือขาดความเข้าใจในวิธีการป้องกันและรับมือ การดำเนินงานเชิงโครงสร้างก็อาจไม่บรรลุเป้าหมาย

ทั้งนี้ จากผลสำรวจความคิดเห็นของผู้เข้าร่วมเสวนาจำนวน 53 คน พบว่า กว่าร้อยละ 90 ยอมรับว่ายังไม่มีความพร้อม หรือมีแต่ไม่เพียงพอที่จะรับมือกับภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น โดยในจำนวนดังกล่าว ร้อยละ 90.6 ระบุว่า “น้ำท่วม” คือภัยพิบัติที่กังวลมากที่สุด รองลงมาคือ “ภัยแผ่นดินไหว” และ “ดินถล่ม” ขณะที่หัวข้อความรู้ที่ผู้เข้าร่วมสนใจเรียนรู้มากที่สุดคือ “การเอาตัวรอดและการปฐมพยาบาลเบื้องต้น”

ดร.กรรณิการ์ ทิ้งท้ายว่า ความท้าทายใหญ่ที่สุดในขณะนี้คือ “เรื่องข้อมูล” ประเทศไทยจำเป็นต้องจัดทำข้อมูลให้เป็นปัจจุบันและน่าเชื่อถือ พร้อมทั้งถ่ายทอดออกมาในภาษาที่ประชาชนเข้าใจง่าย เพื่อให้เกิดการรับรู้ ตระหนัก และสามารถลงมือปฏิบัติได้จริง อันจะช่วยเพิ่มศักยภาพในการรับมือภัยพิบัติที่ทวีความรุนแรงขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอนาคต