ก่อนที่ผมจะลงลึกในการวิเคราะห์ตามหลักวิชาการ ประกอบเป็นแนวทางการเขียนบทความวิชาการในอนาคต ผมอยากชวนผู้อ่านให้ร่วมกันคิด วิเคราะห์ แล้วเถียงผมในเชิงสร้างสรรค์เพื่อให้งานเขียนของผมตกผลึก ดังนั้นผมขอย้ำว่า “เหตุผล” นะครับไม่เอา “อารมณ์” เพราะอยากได้เสียงสะท้อนเชิงกฎหมาย ไม่ใช่การแสดงขอเหตุผล (ทางวิชาการ)เริ่มเลยนะครับ เมื่อกล่าวคำว่า “พนัน” น้อยคนนักที่จะไม่รู้จัก หรืออย่างที่เรา ๆ ท่าน ๆ ทราบว่า มันคือ การหารายได้บนความเสี่ยง หรือเหตุการณ์ที่ไม่แน่นอน เช่น สลากกินแบ่งรัฐบาลที่ผู้ซื้อสลากจะมีความคาดหวังว่า กองสลากจะออกรางวัลให้ตรงกับที่ตัวเองซื้อ เพื่อขึ้นรางวัล ดังที่ผมได้อธิบายไว้ในบทความก่อนหน้า เรื่อง อย่าเล่นพนัน ว่าการพนันไม่ใช่การจำกัดความเสี่ยง แต่คือการเอาตัวเราเองเข้าไปเสี่ยงยกตัวอย่าง คุณอยู่เฉย ๆ รายได้คุณก็มีอยู่เท่าเดิม แต่เมื่อจะนำรายได้ดังกล่าวไปเล่นพนันเท่ากับว่า คุณเอารายได้คุณไปเสี่ยง เพื่อหวังว่ามันจะออกดอกออกผล เช่น นำเงิน 80 บาท ไปซื้อหวยหวังถูกรางวัลเพื่อให้ได้รับเงินกลับมา ดังนั้นหลักการของ "การพนัน" คือ ต้องมีทั้งทางได้และเสีย ตามตัวอย่าง ถูกสลากกินแบ่งรัฐบาล = ได้เงิน (ทางได้) ไม่ถูกรางวัล->เสียค่าสลาก (ทางเสีย) เท่ากับว่า ถ้ามีแต่ทางได้อย่างเดียวหรือเสียอย่างเดียว ย่อมไม่เป็น “พนัน” เช่น ร้านค้าบอกว่าถ้าลูกค้าทายน้ำหนักถูก ลูกค้ามีสิทธินำรางวัลที่ผู้ซื้อได้รับไปขึ้นรางวัลได้ แต่ถ้าทายผิดก็จ่ายราคาสินค้าในราคาเดิม จะเห็นว่าไม่มีทางเกิดทางเสียเลย เพราะถึงแม้ผู้ซื้อจะทายผิดก็ยังต้องซื้อสินค้าในราคาเดิม ไม่ได้จ่ายมากขึ้น สอดรับกับแนวคำพิพากษาฎีกาที่ 535/2477 (ขายสินค้าแถมสลากชิงโชค ไม่ผิด พรบ.พนัน ซึ่งศาลท่านน่าจะมองเพียงว่า จะเกิดธุรกรรมการซื้อขายและพนันหรือไม่? แม้ผู้ซื้อจะไม่ถูกรางวัลก็ไม่ทำให้ผู้ซื้อเสียทรัพย์สินอันใด แต่ก็จำต้องซื้อสินค้าอยู่ดี แต่ถ้าเปลี่ยนข้อเท็จจริงเป็นว่า ผู้ขายออกสลากเพื่อล่อใจผู้ซื้อให้มาใช้บริการในร้าน ถ้าถูกรางวัลจะได้ซื้อของในราคาถูก แต่ถ้าไม่ถูกรางวัลผู้ซื้อจะไม่ได้อะไรนอกจากเสียเงิน และไม่ได้สินค้าใด ๆ กลับไปด้วย เพียงเท่านี้จึงน่าจะถือเป็นการพนัน เพราะเกิดทั้งทางได้และทางเสีย (มีสิทธิได้ของราคาถูก(+)หรือเสียเงินและไม่ได้สินค้า(-))พนัน : ทางได้เสียเหตุผลที่ 2 ที่ผู้เขียนมองว่าการพนัน เป็นนิติกรรม เพราะเห็นได้ชัดว่า “การพนันขันต่อ” ได้รับการบัญญัติอยู่ใน เอกเทศสัญญา – ถ้าไม่เป็นสัญญา จะบรรจุไว้เพื่ออะไร?โมฆะกรรม = สูญเปล่าตั้งแต่ต้นเหตุผลที่ 3 นักวิชาการบางท่านมองว่า การพนัน ถือเป็นนิติกรรมที่สูญเปล่ามาตั้งแต่ต้น เพราะวัตถุประสงค์ขัดความสงบเรียบร้อย ตามมาตรา 150 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประกอบคำพิพากษาฎีกาที่ 7921/2543 ส่งผลให้การพนันไม่เกิดขึ้นเลย แต่มาตรา 853 มองว่า ทรัพย์สินที่ได้ให้กันไว้ (เพื่อการพนัน) จะเรียกคืนไม่ได้ แต่โมฆะกรรมสามารถเรียกทรัพย์สินคืนในฐานลาภมิควรได้ = คืนเท่าที่สุจริต? ทว่ามาตรา 853 บอกเรียกคืนไม่ได้ – ดูไม่ขัดกันหรือครับ? (มีต่อ)(มีภาคต่อ)อนึ่ง ขอบพระคุณภาพ : ปก / ภาพ 1 / ภาพ 2 / ภาพ 3 / ภาพ 4