มหากาพย์ "ดีล TikTok" เรื่องการเมือง และอัลกอริธึม

ดีล TikTok ปิดได้ 9 เดือนหลังจากที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์เข้าดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีสมัยที่ 2 หลังจากที่ได้ต่อเงื่อนเส้นตายมาแล้วหลายครั้ง แต่ในที่สุดในวันที่ 24 กันยายน 2025 ภายหลังการเจรจากันหลายต่อหลายรอบ ผู้นำสหรัฐฯ ก็ปิดดีลได้ด้วยมูลค่า 14,000 ล้านดอลลาร์ หรือเกือบ 5 แสนล้านบาท

ตามข้อตกลง การควบคุมกิจการของ TikTok ในสหรัฐฯ จะถูกโอนให้บริษัทกิจการร่วมค้าแห่งใหม่ โดย ByteDance ของจีนจะถือหุ้นไม่ถึง 20% / โดยมีบริษัทเทคยักษ์ใหญ่ Oracle, บริษัทการลงทุน Silver Lake, และกองทุน MGX คาดว่าจะถือหุ้นรวมกันราว 45%  และมีบุคคลสำคัญ เช่น Michael Dell, Larry Ellison และ Rupert Murdoch ถูกกล่าวถึง ว่าอาจเข้ามาลงทุนด้วย

เชื่อว่าคุณทรัมป์ จะแถลงตามมาว่า ดีลนี้เจ๋งมาก เราซื้อมาด้วยราคาที่ถูกแสนถูก เพราะเมื่อไปเทียบกับแพลตฟอร์มโซเชียลอื่น ๆ อย่าง Facebook มีมาร์เก็ตแคปที่ราว 5.6 แสนล้านดอลลาร์ หรือ Youtube อยู่ที่ 5.5 แสนล้านดอลลาร์ - อาจทำให้ทรัมป์ได้ใจคนอเมริกันไปอีก

สหรัฐฯ กำลังจะมีการเลือกตั้งกลางเทอมในปี 2026 ซึ่งทรัมป์บอกว่าที่เขาชนะได้ในสมัย 2 ก็ได้ส่วนช่วยเหลือจาก TikTok ในการเข้าถึงฐานเสียงกลุ่มคนรุ่นใหม่ด้วย - ดังนั้น ทรัมป์จึงทุ่มหมดหน้าตักที่จะให้ได้แพลตฟอร์มนี้มา

ใครคุม “อัลกอริธึม”?

เรื่อง “อัลกอริธึม” คือเรื่องสำคัญมากบนโซเชียลมีเดีย โดยเฉพาะ TikTok ที่ถึงขั้นว่ากันว่า ฟีดของ TikTok นั้น “รู้จักผู้ใช้ ดีกว่าตัวผู้ใช้เองเสียอีก”  เพราะมันมักจะเลือกสิ่งที่ใกล้เคียงกับความสนใจของเรา ฟีดเข้ามาได้ดีมา ๆ 

แต่ความน่ากังวลคือ คนที่ควบคุม “อัลกอริธึม” เหล่านี้ อาจกลายคนที่ “มีอำนาจ” ในการกำหนดสิ่งที่คนจะสามารถเห็นได้บนแพลตฟอร์มด้วย

ซึ่งทรัมป์ก็เพิ่งกล่าวติดตลก ขณะที่ลงนามคำสั่งฝ่ายบริหารปิดดีลนี้ว่า อัลกอริธึมของ TikTok จะเป็น MAGA 100% ไปเลย --- แต่ย้ำว่าจะปฏิบัติอย่างเป็นธรรมกับทุกฝ่าย

ทำไมต้อง Oracle? 

สำหรับบริษัท Oracle เป็นบริษัทเทคโนโลยีชั้นนำ ที่ผลิตซอฟต์แวร์เพื่อจัดการระบบหลังบ้าน

ผู้ก่อตั้งคือ Larry Ellison ซึ่งนับว่ามีความใกล้ชิดกับทรัมป์ เป็นผู้สนับสนุนพรรครีพับลิกันตัวยง เคยให้เงินสนับสนุน Super PAC ที่หนุนแคนดิเดตรีพับลิกัน

Ellison ยังเคยไปหาทรัมป์ที่รีสอร์ท Mar-a-Lago และเคยพบปะกันในทำเนียบขาว จนบางสื่อสหรัฐฯ ถึงกับเรียกขานเขาคนนี้ว่า “shadow president” หรือ “ประธานาธิบดีเงา” คือ ผู้ที่มีอิทธิพลอยู่เบื้องหลังในยุคทรัมป์ เนื่องจากมีอำนาจ และมีบทบาททางธุรกิจใหญ่โต

จึงถูกตั้งคำถามว่า ทรัมป์ เปิดทางให้ Oracle มาซื้อ TikTok และหากได้ดูแลอัลกอริธึมด้วยนั้น ก็หมายความว่า “คนใกล้ชิดกับทรัมป์ หรือผู้มีอำนาจทางการเมือง สามารถจะควบคุมเนื้อหา / จัดลำดับเนื้อหา ที่เอื้อประโยชน์เฉพาะกลุ่มได้ด้วย”

เพราะการควบคุมอัลกอริธีม = การควบคุมสิ่งที่คนนับล้าน ๆ คนเห็น ที่แน่นอนว่าจะมีผลต่อความคิดเห็นสาธารณะและการสื่อสารข่าวสารใด ๆ ออกไป 

TikTok: ความเสี่ยงทางการเมือง และเสรีภาพของข้อมูล 

ผู้ใช้อเมริกันกว่า 170 ล้านคน อาจเจอกับหน้าฟีดที่เปลี่ยนแปลงไป หากมีการควบคุมอัลกอริธึมขึ้นจริง และการคัดกรองเนื้อหาก็อาจเอื้อประโยชน์ให้กับฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง

ดังนั้น แอป TikTok ไม่ใช่แค่แพลตฟอร์มคลิปสั้นยอดนิยมที่ไถผ่านแล้วผ่านเลยไป แต่มันอาจกลายเป็น “สมรภูมิ” ของอำนาจในการควบคุมข้อมูล และบทบาทของรัฐ ก็เป็นได้