“ทะเลทรายซาฮารา” เริ่มมีฝน โลกร้อนพลิกสมดุลธรรมชาติ

ทะเลทรายซาฮารา พื้นที่ที่เคยถูกจารึกไว้ว่าเป็นหนึ่งในดินแดนแห้งแล้งที่สุดในโลก กำลังจะเปลี่ยนโฉมหน้าในศตวรรษนี้อย่างไม่คาดคิด ภายใต้เงื้อมมือของ “การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” นักวิทยาศาสตร์คาดการณ์ว่าภายในสิ้นศตวรรษที่ 21 ผืนทรายที่เคยร้อนระอุและไร้ชีวิต อาจกลายเป็นภูมิภาคที่มีฝนตกมากขึ้นอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

ทะเลทรายซาฮารา ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา เป็นหนึ่งในภูมิประเทศที่แห้งที่สุดบนโลก โดยปกติแล้วจะมีฝนตกเพียงประมาณ 3 นิ้วต่อปี หรือเพียงหนึ่งในสิบของปริมาณน้ำฝนที่เมืองชิคาโกได้รับ อย่างไรก็ตาม งานวิจัยล่าสุดจาก มหาวิทยาลัยอิลลินอยส์ ชิคาโก (UIC) เผยว่า ภายในช่วงครึ่งหลังของศตวรรษนี้ ซาฮาราอาจได้รับฝนมากขึ้นถึง 75% เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยในอดีต

งานวิจัยนี้ตีพิมพ์ในวารสาร npj Climate and Atmospheric Science โดยทีมนำโดย ดร.เธียร์รี เอ็นเดตาซิน ทากูเอลา (Thierry Ndetatsin Taguela) นักวิจัยด้านภูมิอากาศ เขาได้ใช้แบบจำลองสภาพภูมิอากาศกว่า 40 แบบ เพื่อจำลองปริมาณน้ำฝนในทวีปแอฟริการะหว่างปี 2050–2099 เทียบกับช่วงปี 1965–2014 และเปรียบเทียบภายใต้สองสถานการณ์ ได้แก่ กรณีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในระดับปานกลาง และกรณีที่รุนแรงมาก

ผลการศึกษาพบว่า ในทั้งสองกรณี ปริมาณน้ำฝนโดยรวมของทวีปแอฟริกาจะเพิ่มขึ้น แม้จะมีความแตกต่างระหว่างภูมิภาค โดยซาฮาราจะมีฝนตกมากขึ้นถึง 75% ส่วนแอฟริกาตะวันออกเฉียงใต้จะเพิ่มขึ้นราว 25% และแอฟริกาตอนกลางเพิ่มขึ้น 17% ขณะเดียวกัน แอฟริกาตะวันตกเฉียงใต้จะกลับแห้งแล้งลงราว 5%

ดร.ทากูเอลาอธิบายว่า การเพิ่มขึ้นของฝนส่วนใหญ่เกิดจากผลของอุณหภูมิที่สูงขึ้น ซึ่งทำให้อากาศสามารถกักเก็บความชื้นได้มากขึ้น จึงเกิดฝนตกบ่อยขึ้น อีกทั้งการเปลี่ยนแปลงของการหมุนเวียนในชั้นบรรยากาศยังส่งผลต่อการกระจายของฝนในบางพื้นที่ด้วย อย่างไรก็ตาม เขาเตือนว่าการคาดการณ์นี้ยังมีความไม่แน่นอนสูง เนื่องจากแต่ละแบบจำลองให้ผลต่างกัน การพัฒนาแบบจำลองที่แม่นยำจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้สามารถวางแผนปรับตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นักวิจัยยังชี้ว่า การเปลี่ยนแปลงรูปแบบของฝนนี้จะกระทบต่อผู้คนนับพันล้านคน ทั้งในและนอกทวีปแอฟริกา ตั้งแต่การบริหารจัดการน้ำท่วม การเพาะปลูกพืชที่ทนแล้ง ไปจนถึงการเตรียมรับมือกับสภาพอากาศที่ไม่แน่นอนในอนาคต เพราะแม้ฝนที่เพิ่มขึ้นอาจฟังดูเป็นข่าวดีสำหรับบางพื้นที่ แต่มันก็มาพร้อมกับความเสี่ยงใหม่ของน้ำท่วม การพังทลายของดิน และการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศอย่างรวดเร็ว

การคาดการณ์ว่าทะเลทรายซาฮาราอาจเปียกชื้นขึ้นในอนาคตคือ “ภาพสะท้อนของโลกที่กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างสุดขั้ว” ภาวะโลกร้อนไม่ได้เพียงทำให้บางพื้นที่แห้งแล้งขึ้นเท่านั้น แต่ยังสามารถเปลี่ยนทะเลทรายให้กลายเป็นดินแดนแห่งฝนได้เช่นกัน ผลลัพธ์นี้จึงเป็นทั้ง “สัญญาณแห่งความหวัง” และ “คำเตือนอันแรงกล้า” ว่ามนุษย์จำเป็นต้องเข้าใจและเตรียมรับมือกับธรรมชาติที่กำลังพลิกผันอย่างไม่อาจคาดเดาได้อีกต่อไป