ยอดกระทงปี 2568 ลดลง 24% แต่โฟม–ขนมปังเพิ่มสูงสุดในรอบ 5 ปี

ในคืนวันเพ็ญเดือนสิบสองของทุกปี ประเพณีลอยกระทงยังคงเป็นภาพจำของความงดงามบนผืนน้ำ แต่ในอีกด้านหนึ่ง ตัวเลขที่กรุงเทพมหานครรายงานกลับบอกเล่าอีกมุมของความจริง ปี 2568 ยอดกระทงที่เก็บได้ลดลงเหลือเพียง 391,027 ใบ หรือลดลงถึง 24 เปอร์เซ็นต์จากปีก่อนหน้า ถือเป็นแนวโน้มที่ลดลงต่อเนื่องตลอดห้าปีที่ผ่านมา ทว่าพร้อมกันนั้นกลับพบการเพิ่มขึ้นของกระทงโฟมและการปรากฏของกระทงขนมปังเป็นครั้งแรก ซึ่งกำลังกลายเป็นประเด็นใหม่ทางสิ่งแวดล้อมที่ต้องติดตาม

ภาพรวมสถิติย้อนหลังห้าปี

กรุงเทพมหานครรายงานสถิติการจัดเก็บกระทงในช่วงปี 2564 ถึง 2568 พบแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยปี 2564 เก็บได้ 403,235 ใบ ปี 2565 เพิ่มขึ้นเป็น 572,602 ใบ และปี 2566 สูงสุดในรอบห้าปีที่ 639,828 ใบ จากนั้นจำนวนเริ่มลดลงเหลือ 514,590 ใบในปี 2567 และลดลงอีกครั้งในปี 2568 เหลือเพียง 391,027 ใบ ลดลงมากกว่า 38 เปอร์เซ็นต์ภายในสองปี

ในช่วงห้าปีดังกล่าว กระทงวัสดุธรรมชาติยังคงเป็นสัดส่วนหลักของทั้งหมด โดยปี 2567 มีมากถึง 98.39 เปอร์เซ็นต์ ก่อนจะลดลงเหลือ 82.76 เปอร์เซ็นต์ในปี 2568 ส่วนกระทงโฟมซึ่งเคยลดต่ำสุดเหลือ 8,270 ใบ กลับเพิ่มขึ้นเป็น 28,298 ใบ หรือราว 7.23 เปอร์เซ็นต์ของทั้งหมด และในปีเดียวกันนี้เองยังมีการบันทึกกระทงขนมปังเป็นครั้งแรกถึง 39,103 ใบ หรือคิดเป็นร้อยละ 10.01 ของกระทงทั้งหมด

รายละเอียดการจัดเก็บปี 2568

นายเอกวรัญญู อัมระปาล โฆษกกรุงเทพมหานคร เปิดเผยว่า การจัดเก็บกระทงดำเนินการโดยสำนักสิ่งแวดล้อม สำนักการระบายน้ำ และสำนักงานเขตทั้ง 50 เขต ในพื้นที่รวมกว่า 110 แห่งทั่วกรุงเทพฯ โดยเริ่มตั้งแต่เวลา 20.00 นาฬิกาของวันที่ 5 พฤศจิกายน จนเสร็จสิ้นในเวลา 05.00 นาฬิกาของวันที่ 6 พฤศจิกายน

ปีนี้กรุงเทพมหานครจัดเก็บกระทงได้ทั้งหมด 391,027 ใบ แบ่งเป็นกระทงวัสดุธรรมชาติ 323,626 ใบ หรือร้อยละ 82.76 กระทงขนมปัง 39,103 ใบ หรือร้อยละ 10.01 และกระทงโฟม 28,298 ใบ หรือร้อยละ 7.23 ซึ่งตัวเลขดังกล่าวสะท้อนถึงพฤติกรรมการเลือกใช้วัสดุที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างเห็นได้ชัดในช่วงปีหลัง

แนวโน้มวัสดุที่ใช้ทำกระทง

วัสดุธรรมชาติยังคงเป็นทางเลือกหลักของประชาชน เช่น ใบตอง กาบกล้วย และดินเหนียว ซึ่งสามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ แต่การเพิ่มขึ้นของกระทงโฟมกว่า 242 เปอร์เซ็นต์ในปีนี้ กลายเป็นประเด็นที่หน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมต้องเฝ้าระวัง เพราะโฟมไม่สามารถย่อยสลายตามธรรมชาติได้และต้องถูกกำจัดด้วยการฝังกลบ ขณะที่กระทงขนมปังแม้จะดูเป็นวัสดุที่ย่อยสลายได้ แต่หากถูกปล่อยลงน้ำในปริมาณมาก จะปล่อยสารอินทรีย์จำนวนมาก ทำให้ค่าออกซิเจนในน้ำลดลงและกระทบต่อระบบนิเวศทางน้ำโดยตรง

การลอยกระทงออนไลน์

ปี 2568 กรุงเทพมหานครจัดกิจกรรมลอยกระทงออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ greener.bangkok.go.th เป็นปีที่สอง มีผู้เข้าร่วมจำนวน 23,347 ใบ ลดลงจากปี 2567 ที่มียอด 36,832 ใบ แม้ตัวเลขจะลดลง แต่กิจกรรมนี้ช่วยลดขยะจริงในแหล่งน้ำและสอดคล้องกับแนวคิด “หนึ่งครอบครัว หนึ่งกระทง” ที่กรุงเทพมหานครรณรงค์ต่อเนื่อง

การจัดการหลังเทศกาล

หลังการเก็บกระทงแล้ว กรุงเทพมหานครได้คัดแยกตามประเภท กระทงวัสดุธรรมชาติถูกนำไปบดย่อยและส่งต่อโรงงานผลิตปุ๋ยอินทรีย์หนองแขม ส่วนกระทงโฟมและวัสดุอื่นๆ ถูกนำไปกำจัดด้วยวิธีฝังกลบอย่างถูกสุขลักษณะ มาตรการดังกล่าวช่วยลดภาระขยะและเพิ่มการนำกลับมาใช้ประโยชน์ในระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน

แนวโน้มในภาพรวม

ข้อมูลย้อนหลังห้าปีชี้ให้เห็นว่าจำนวนกระทงลดลงเฉลี่ยปีละราว 6 ถึง 10 เปอร์เซ็นต์ ขณะเดียวกันวัสดุธรรมชาติยังคงเป็นทางเลือกหลักของประชาชน แต่สัดส่วนกลับลดลงในปีล่าสุดจากการเพิ่มขึ้นของกระทงโฟมและกระทงขนมปัง การเปลี่ยนแปลงนี้สะท้อนถึงพฤติกรรมผู้บริโภคที่ยังไม่คงที่ และการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ต้องปรับให้เท่าทันพฤติกรรมของประชาชนในยุคใหม่